استاتین ها | داروهای چربی خون
اگر سطح کلسترول بد (LDL) یا کلسترول کلی در بدن بالا باشد و با ورزش و رژیم غذایی هم کاهش پیدا نکند، دکتر ممکن است داروهای چربی خون را تجویز کند. گاهی برخی بیماریها یا شرایط خاص نیز باعث افزایش کلسترول میشوند که در این صورت نیز داروهای داروهای کاهش کلسترول یا استاتین ها به طور موقت تجویز میشوند.
عملکرد دارو های کاهش چربی خون
پنج نوع داروی چربی خون وجود دارد که هر یک عملکرد متفاوتی دارند:
استاتین ها:
استاتین ها را مهارکننده ردوکتاز HMG-CoA نیز مینامند. ردوکتاز HMG-CoA ها، انزیم هایی هستند که به بدن در تولید کلسترول کمک میکنند. استاتین با کنترل این انزیم، تولید کلسترول را در بدن کاهش میدهد. کاهش تولید کلسترول باعث میشود کبد شروع به تولید گیرندههای LDL کرده و ذرات LDL را از خون جذب کند که به نوبه خود باعث کاهش سطح کلسترول LDL در خون میشود. سطح پایین تر کلسترول LDL، باعث کاهش سطح تریگلیسیرید و افزایش میزان HDL (کلسترول خوب) در بدن میشود.
جذب کننده اسید صفراوی (رزین ها)
بدن از کلسترول برای تولید صفرا استفاده میکند که نوعی اسید گوارشی است. با اتصال رزینها به صفرا، این اسید در فرایند گوارش جذب نمی شود و بنابراین کبد با تولید صفرای بیشتر تلاش میکند فرایند گوارشی را ادامه دهد. برای تولید صفرای بیشتر، کلسترول بیشتری مصرف میشود و بنابراین سطح کلسترول خون کاهش مییابد.
اسید نیکوتینیک (نیاسین)
نیاسین نوعی ویتامین B است که سرعت تولید مواد شیمیایی خاص لازم برای تولید کلسترول بد در کبد را کاهش میدهد، و همچنین باعث کاهش تری گلیسیرید و افزایش سطح کلسترول خوب میشود.
مشتقات فیبریک اسید (فیبرات ها)
فیبرات برای کاهش سطح تری گلیسیرید به کار میرود. فیبراتها ذرات سازنده تری گلیسیرید را تجزیه کرده و به روشهای دیگر در بدن استفاده میکنند. کاهش تری گلیسیرید منجر به افزایش سطح کلسترول خوب شود.
بازدارندههای جذب کلسترول
این دارو که میتواند همراه با استاتین تجویز شود، برای کاهش سطح کلسترول بد به کار میرود. مهارکنندههای جذب کلسترول باعث کاهش جذب کلسترول از غذاهای مصرفی میشوند. نکته مهم این است که مصرف این دارو باید همزمان با یک رژیم غذایی کاهش دهنده کلسترول باشد.
میزان مصرف داروهای چربی خون
استاتین ها انواع مختلف دارند و بنابراین میزان مصرف هر دارو ممکن است متفاوت باشد. بهتر است میزان و روش مصرف داروی تجویزی توسط پزشک معالج یا داروساز تعیین شود.
تداخلات دارویی
برخی دارو ها ممکن است بر عملکرد استاتین ها تاثیر بگذارند، بنابراین حتما پزشک خود را در جریان هر نوع دارویی (گیاهی، شیمیایی یا ویتامین ها) که استفاده میکنید قرار دهید.
موارد زیر معدودی از فهرست بلند داروهایی است که میتوانند با استاتین تداخل دارویی ایجاد کنند.
- داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین. برای مصرف همزمان وارفارین و یک استاتین، لازم است میزان مصرف هر دو تنظیم شود.
- داروهای آنتی بیوتیکی خاص
- برخی ضد قارچ ها
- همچنین در دوره مصرف استاتین، نوشیدنیهای الکلی استفاده نکنید مگر این که پزشک اجازه داده باشد.
پزشک باید چه چیزهایی بداند:
- هرنوع مشکلات و بیماریها در گذشته یا حال
- سابقه مشکل کبدی
- سایر بیماریهای مزمن مانند دیابت، نقرس یا زخم (معده، کیسه صفرا)؛ اسید نیکوتینیک میتواند وضعیت را بدتر کند.
- سابقه بیماری کلیوی یا بیماری کیسه صفرا (اسید فیبریک)
- تصمیم به باردار شدن یا بارداری در حال حاضر (اسید فیبریک)
- شیردهی
عوارض جانبی داروهای چربی خون
عوارض جانبی استاتین ها
- اسهال
- سوزش سر دل یا سوء هاضمه
- ناراحتی معده
- یبوست
- درد معده یا گرفتگی معده
- درد عضلانی یا مفصلی
- خستگی مفرط
- سردرد
- بثورات پوستی
- تاری دید
- مشکلات خواب
عوارض جانبی جذب کننده اسید صفراوی
- یبوست
- نفخ معده یا احساس سیری
- ناراحتی معده
- سوزش سردل
- اسید نیکوتینیک (نیاسین)
- گرگرفتگی
- خشکی پوست یا راش
- ناراحتی معده
- استفراغ
- اسهال
- قند خون بالا
- سردرد
- ضربان غیر طبیعی قلب (آریتمی)
عوارض جانبی مشتقات اسید فیبریک
- ناراحتی معده
- استفراغ
- نفخ معده (تجمع گاز)
- دل درد
- سردرد
- سرگیجه
- خستگی مفرط
- درد و ضعف عضلانی
- بثورات پوستی
- ریزش مو
- ضربان غیر طبیعی قلب (آریتمی)
عوارض جانبی مهارکنندههای جذب کلسترول
- دل درد
- خستگی
بسیاری از این عوارض به ندرت بروز میکنند. در واقع، در اغلب افراد داروهای کاهش کلسترول هیچ عوارضی ندارند. با این حال در صورت داشتن هر یک از این عوارض یا هر حالت غیرعادی دیگر حتما به پزشک معالجتان بگویید.
فراموش نکنید که مصرف استاتین ها نباید بدون تجویز پزشک قطع شده یا کاهش یابد، وگرنه ممکن است داروهای چربی خون عوارض بدتری داشته باشند.