بیماریهای لثه و دیابت | عوارض دیابت روی لثه‌ها
هنگامی‌که به عوارض دیابت فکر می‌کنید، ممکن است عوارض دهانی دیابت زیاد برایتان مهم نباشد؛ اما باید بدانید که این موضوع اهمیت بسیار زیادی در سلامت افراد دیابتی دارد که مطمئناً نباید آن را نادیده بگیرید. اثر دیابت روی لثه‌ها به این صورت است که عدم کنترل سطح قند خون در حد مطلوب در طول زمان، خطر ابتلا به بیماریهای لثه (که بیماری پریودنتال نیز نامیده می‌شود) را سه برابر می‌کند. به‌علاوه خطر ایجاد حفره، خشکی دهان و سایر عوارض دهان نیز افزایش می‌یابد. از طرفی حتی اگر دیابت ندارید، ابتلا به بیماریهای لثه می‌تواند باعث التهاب شود، که مطالعات نشان می‌دهد خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. بنابراین یک رابطه دوسویه بین بیماریهای لثه و دیابت برقرار است.
آیا دیابت به دندان‌ها آسیب می‌زند؟
افراد مبتلا به دیابت که سطح گلوکز خون نامنظم دارند در مقایسه با افراد بدون دیابت در معرض خطر بیشتری برای مشکلات دندانی و بیماریهای لثه قرار دارند. از آن‌جایی که در افراد دیابتی مقاومت در برابر عفونت کاهش یافته و ممکن است به راحتی بهبود پیدا نکنند، بررسی اثر دیابت روی لثه‌ها اهمیت زیادی دارد.
بزاق دهان از خشکی، تجمع ذرات غذا و باکتری‌ها و پوسیدگی دندان محافظت می‌کند. وقتی دیابت دارید، بدن شما تمایل دارد بزاق کمتری تولید کند که به معنای محافظت کمتر است. از دیگر عوارض دندانی دیابت این است که میزان گلوکز را در بزاق شما افزایش دهد و منجر به رشد بیشتر باکتری‌ها و ایجاد پلاک شود. اگر این مسائل به درستی مدیریت نشود، در نهایت بیماریهای لثه در دیابتی‌ها به‌وجود خواهد آمد.
بیماری لثه عفونتی است که بر بافت نرم دهان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند استخوان‌هایی را که دندان را در جای خود نگه می‌دارند از بین ببرد. سطوح بالای گلوکز خون (قند خون) به بدتر شدن بیماری لثه کمک می‌کند و عوارض دیابت روی لثه‌ها نمایان می‌شود.
اثرات دیابت بر سلامت دهان و دندان
دیابت باعث تغییراتی در رگ‌های خونی می‌شود که بر جریان مواد مغذی به بافت‌های بدن شما تأثیر می‌گذارد. در نتیجه این اثر، لثه‌ها و استخوان فک ضعیف می‌شود که می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. همان‌طور که در قسمت قبل هم گفتیم اگر دیابت به خوبی کنترل نشود، سطح قند خون بالاتر در بزاق به رشد باکتری‌ها کمک می‌کند که می‌تواند باعث بیماری لثه شود. کنترل ضعیف قند خون باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن شما نتواند با بیماری لثه مبارزه کند و همچنین بیماری لثه ممکن است کنترل دیابت را دشوارتر کند.
اگر پلاک‌ها روی دندان‌ها و لثه‌ها باقی بماند، سخت می‌شوند و جرم ایجاد می‌کنند. بنابراین عوارض دیابت روی لثه‌ها به این صورت خواهد بود که پلاک و جرم لثه‌های اطراف دندان‌ها را تحریک و باعث قرمزی، تورم و خونریزی می‌شوند. با پیشرفت بیماری لثه، استخوان زیرین نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به‌تدریج از بین می‌رود. در نهایت دندان‌ها لق می‌شوند و ممکن است به خودی خود بیفتند یا ممکن است نیاز به کشیدن داشته باشند.
پس اگر دیابت دارید خیلی مهم است که مراقب سلامت دهان و دندان خود باشید و سطح قند خون خود را برای جلوگیری از عوارض دندانی دیابت بیماریهای لثه کنترل کنید. درمان بیماری لثه به بهبود سطح گلوکز خون در افراد مبتلا به دیابت کمک می‌کند و افرادی که سطح گلوکز خون در محدوده هدف دارند به خوبی به درمان دندانپزشکی پاسخ می‌دهند.
افراد دیابتی دچار کدام بیماریهای دهان و دندان می‌شوند؟
شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان که افراد دیابتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد عبارتند از:
- بیماری پریودنتال (لثه)
- آبسه لثه
- پوسیدگی دندان
- عفونت‌های قارچی مانند برفک (که به عنوان کاندیدیاز نیز شناخته می‌شود)
- لیکن پلان (یک بیماری پوستی التهابی و خود ایمنی)
- زخم‌های دهان
- اختلالات چشایی
- دهان خشک و سوزش به دلیل سطح پایین بزاق
علائم بیماریهای لثه در افراد دیابتی
علائم بیماریهای لثه در دیابتی‌ها عبارتند از:
- لثه‌های قرمز و متورم همراه با خونریزی یا عقب نشینی
- لق شدن دندان‌ها
- افزایش فضای بین دندان‌ها
- خشکی دهان
- بوی بد دهان مداوم، حتی پس از مسواک زدن
درمان بیماریهای لثه در دیابتی‌ها
اثر دیابت روی لثه‌ها را می‌توان با روش‌هایی درمان کرد؛ درمان ممکن است شامل هر یک از این موارد باشد:
جرم‌گیری کامل
این به معنی برداشتن جرم و پلاک زیر لثه است که به آن جرم‌گیری و پاکسازی سطح دندان‌ها و ریشه نیز می‌گویند که می‌تواند بافت عفونی را در مراحل اولیه بیماری حذف و سطوح آسیب دیده ریشه دندان‌ها را صاف کند. سپس لثه‌ها می‌توانند دوباره به دندان‌ها بچسبند.
دارو
داروهای ضد باکتری را می‌توانید در فاصله بین دندان‌ها یا به عبارتی جیب لثه قرار دهید یا این‌که دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید.
عمل جراحی
هنگامی‌که بیماری پیشرفته باشد، دندانپزشک نواحی عفونی زیر لثه را تمیز می‌کند. سپس بافت‌ها را تغییر شکل داده یا جایگزین می‌کنند. انواع جراحی عبارتند از:
- کاهش جیب یا فاصله بین دندانی
- درمان‌های نوین به‌روش بازسازی
- پیوند بافت نرم یا پیوند استخوان برای جایگزینی نواحی فرسایش یافته
- افزایش طول تاج
ایمپلنت‌های دندانی
این‌ها می‌توانند به طور دائم جایگزین دندان‌های کشیده شده شوند و همچنین به‌عنوان یک لنگر برای دندان مصنوعی عمل کنند؛ اگر دندان مصنوعی دارید، باید به خوبی جا بیفتد و شل نباشد.
روش‌های پیشگیری از عوارض دیابت روی لثه‌ها
بهترین دفاع در برابر بیماریهای لثه در دیابتی‌ها، مدیریت بهینه دیابت و مراجعه پیشگیرانه و مرتب به دندانپزشکی است. به‌طور کلی، مراقبت از دندان باید هر شش ماه یکبار انجام شود. حتما با دندانپزشک در مورد اثر دیابت روی لثه‌ها، از جمله علائم هشداردهنده بیماری لثه صحبت کنید.
فراموش نکنید که ویزیت‌های پیشگیرانه دندانپزشکی صرفه‌جویی در هزینه را برای شما در پی خواهد داشت. بسیاری از افراد از چکاپ‌های سالانه دندانپزشکی صرف نظر می‌کنند تا در کوتاه‌مدت پول پس‌انداز کنند؛ اما قطعا این کار در دراز مدت برای شما هزینه ایجاد خواهد کرد.
مراجعه دو بار در سال به دندانپزشکی، علائم هشدار دهنده بیماری لثه را در اولین مراحل آشکار می‌کند؛ هر چه زودتر آن را درمان کنید، بهتر است. هزینه‌های مداخله زودهنگام، به‌طور قابل توجهی ارزان‌تر از درمان‌های عمیق مانند پیوند لثه یا استخوان است؛ پس منتظر نمانید!
چگونه مراقبت از دهان می‌تواند از دیابت جلوگیری کند؟
در حالی که حفظ یک الگوی غذایی سالم و سبک زندگی فعال اصلی ترین اقدامات پیشگیرانه ای است که می‌توانیم در برابر ابتلا به دیابت انجام دهیم، مراقبت از دهان می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش دهد. در واقع، دندانپزشکان می‌توانند علائم هشداردهنده ای که ممکن است شما دیابت داشته باشید را از طریق یک معاینه دهانی منظم بررسی کنند.
اگر دچار بیماری لثه شوید، لثه‌های شما ملتهب می‌شوند. و التهاب در بدن می‌تواند منجر به افزایش سطح گلوکز خون (قند خون) شود که می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان‌ها، محافظت‌های خوبی در برابر بیماریهای لثه و التهاب هستند.
پرسش‌های متداول
آیا خشکی دهان از علائم دیابت است؟
بر اساس یک منبع معتبر در سال 2014، خشکی دهان می‌تواند علامت هشدار دهنده دیابت باشد؛ اگرچه در افراد مبتلا به دیابت شایع است، اما تنها علامت آن نیست. یک فرد ممکن است به طور بالقوه چندین علامت را به دلیل دیابت تجربه کند که در مقاله روش‌های درمان دیابت به‌طور کامل به آن پرداخته‌ایم؛ برای اطلاعات بیشتر روی لینک کلیک کنید.
آیا افراد دیابتی می‌توانند دندان بکشند؟
کشیدن دندان برای افراد مبتلا به دیابت در صورت لزوم برای حفظ سلامت دهان و دندان آنها توصیه می‌شود. اما دندانپزشکان کشیدن دندان را روی افراد دیابتی تنها زمانی انجام می‌دهند که سطح قند خون آنها کنترل شده باشد.
آیا دیابتی‌ها بعد از کشیدن دندان دوره بهبود طولانی‌تری دارند؟
اگر سطح قند خون شما بالا باشد، زخم خارج شدن دندان ممکن است به زمان بیشتری برای بهبود نیاز داشته باشد. هنگامی‌که قند خون شما کنترل نمی‌شود، سیتوکین‌ها که یک پروتئین مضر در بافت لثه است، می‌توانند پروتئین رشدی را که زخم را بهبود می‌بخشد مسدود کنند. قند خون بالا با لخته شدن خون تداخل می‌کند و کار دندانپزشکی را پیچیده و بهبودی را با چالش مواجه می‌کند.
سخن پایانی
اگر مبتلا به دیابت هستید، باید به سلامت دهان و دندان و مراقبت‌های دندانی خود توجه ویژه‌ای داشته باشید و همچنین سطح قند خون را در محدوده هدف نگه دارید. فراموش نکنید هر 6 تا 12 ماه یکبار به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا در مورد چگونگی حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌های خود اقدامات لازم را انجام دهید. اولین علائم و نشانه‌های دیابت می‌تواند در دهان رخ دهد، بنابراین توجه به سلامت دهان و دندان و صحبت با پزشک یا دندانپزشک در مورد هر گونه تغییر نیز می‌تواند به تشخیص و درمان زودتر منجر شود.
بنابراین به‌طور خلاصه در مورد ارتباط بیماریهای لثه و دیابت می‌توان گفت که یک فرد دیابتی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را با حفظ قند خون در محدوده سالم، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان‌ها دو بار در روز و شرکت در جلسات منظم دندانپزشکی کاهش دهد.
منابع:
https://diabetes.org/about-diabetes/complications/oral-gum-disease
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/diabetes-and-oral-health
https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=85&contentid=P00349
