سکته قلبی یا انفارکتوس حاد قلب چیست؟ | علائم و درمان آن

سکته قلبی  با اصطلاح پزشکی انفارکتوس حاد میوکارد شناخته شده است. سکته قلبی یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به عضله قلب ناگهان قطع شود و باعث آسیب بافتی شود. این اتفاق معمولاً نتیجه انسداد در یک یا چند عروق کرونر است. انسداد می‌تواند به علت ایجاد پلاک، ماده‌ای که عمدتاً از چربی، کلسترول و مواد زائد سلولی تشکیل شده است، ایجاد شود.

علائم سکته قلبی یا انفارکتوس حاد قلب چیست؟

یکی از علائم کلاسیک سکته قلبی، ایجاد درد در ناحیهٔ قفسه سینه است. اما علائم می‌تواند کاملاً متفاوت باشند.

شایع‌ترین علائم سکته قلبی عبارتند از:

• احساس فشار یا تنگی در قسمت قفسه سینه
• احساس درد در قفسه سینه، پشت و یا سایر قسمت‌های فوقانی بدن که ممکن است چند دقیقه طول بکشد یا هر چند وقت یکبار مجداً احساس درد ایجاد شود.
• تنگی نفس
• عرق کردن
• حالت تهوع
• استفراغ
• اضطراب
• سرفه
• سرگیجه
• ضربان شدید قلب

باید توجه داشت که تمام افرادی که دچار سکته قلبی می‌شوند، همگی همان علائم با همان شدت را تجربه نمی‌کنند. یکی از علائم مشابه بین زنان و مردان درد در ناحیه قفسه سینه است. با این حال، تعداد بیشتری از زنان نسبت به مردان دچار  علائم زیر می‌شوند.

• تنگی نفس
• درد شکم
• درد در قسمت پشت قفسه سینه
• احساس گنگی
• حالت تهوع
• استفراغ

در واقع، برخی از زنان که دچار سکته قلبی می‌شوند، گزارش می‌کنند که علائم آنها شبیه علائم آنفولانزا است.

علت سکته قلبی یا انفارکتوس حاد قلب چیست؟

قلب شما، عضو اصلی سیستم قلبی عروقی شما است که شامل تعداد زیادی عروق خونی است. برخی از مهمترین عروق‌ها شریان‌ها هستند. آن‌ها خون را از قلب به تمام قسمت‌های بدن می‌برند. شریان‌های عروق کرونری به طور خاص خون را به عضله قلب می‌رسانند. هنگامی که این سرخرگ‌ها به علت ایجاد پلاک، مسدود شده یا تنگ می‌شوند، جریان خون به قلب شما به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد یا به طور کامل متوقف می‌شود. این اتفاق می‌تواند سکته قلبی را ایجاد کند. چندین عامل ممکن است منجر به انسداد در شریان‌های عروق کرونری شود.

عوامل مسدود کننده عروق کرونری

کلسترول بد

کلسترول بد، همچنین با نام لیپوپروتئین (LDL) نامیده می‌شود، یکی از دلایل اصلی انسداد در شریان‌ها است. کلسترول ماده‌ای بی رنگ است که در غذای روزانه شما وجود دارد. همه کلسترول‌ها بد نیستند، اما کلسترول LDL می‌تواند به دیواره‌های شریان‌های شما بچسبد و پلاک تولید کند. پلاک یک ماده سخت است که به دیواره رگ‌های خونی می‌چسبد و باعث ضخیم شدن آن می‌شود. به مرور، پلاک جریان خون درون شریان‌ها را دچار مشکل می‌کند.

چربی اشباع شده

چربی‌های اشباع شده ممکن است به ایجاد پلاک در عروق کرونری کمک کنند. چربی اشباع شده بیشتر در محصولات گوشتی و لبنی، از جمله گوشت گاو، کره و پنیر یافت می‌شود. این چربی‌ها با افزایش کلسترول بد در سیستم خون شما و کاهش میزان کلسترول خوب می‌تواند منجر به انسداد شریان‌ها شود.

ترانس چرب

نوع دیگری از چربی که سبب مسدود شدن عروق می‌شود، چربی ترانس یا چربی هیدروژنه شده است. ترانس چربی معمولاً مصنوعی تولید می‌شود و می‌تواند در انواع غذاهای فرآوری شده یافت شود. چربی ترانس معمولاً بر روی برچسب‌های مواد غذایی به عنوان روغن هیدروژنه نام برده می‌شود.

چه کسانی در معرض سکته قلبی یا خطر انفارکتوس حاد قلب قرار دارند؟

برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش دهند.

فشار خون بالا

اگر فشار خون بالا دارید، احتمال ابتلا به سکته قلبی بالا می‌رود. فشار خون طبیعی در کشور ما ۱۲۰/۸۰ میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) است. همانطور که اعداد افزایش می‌یابد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز افزایش می‌یابد. داشتن فشار خون بالا باعث صدمه به شریان‌ها و تسریع در ایجاد پلاک می‌شود.

سطح کلسترول بالا

با داشتن سطح بالایی از کلسترول در خون شما خطر ابتلا به انفارکتوس حاد قلبی هم افزایش می‌یابد. شما ممکن است با تغییر دادن رژیم غذایی یا مصرف داروهای خاصی به نام استاتین، کلسترول را کاهش دهید.

سطح‌تری گلیسیرید بالا

سطح‌تری گلیسیرید بالا همچنین خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می‌دهد. تری گلیسرید نوعی چربی است. تری گلیسیرید از مواد غذایی که می‌خورید، جذب شده و در سلول‌های چربی بدن ذخیره می‌شود. با این حال، برخی از تری گلیسیریدها ممکن است در شریان‌ها شما باقی بماند و به ایجاد پلاک کمک کند.

دیابت و سطح قند خون بالا

دیابت نوعی بیماری است که باعث افزایش سطح قند خون می‌شود. سطح بالای قند خون می‌تواند منجر به بیماری عروق کرونر شود. این یک وضعیت جدی برای سلامتی است؛ زیرا می‌تواند سکته قلبی را در برخی افراد ایجاد کند.

چاقی

افزایش وزن یکی از عوامل ابتلا به سکته قلبی است. چاقی با شرایط مختلفی همراه است که خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش می‌دهد، از جمله:

• دیابت
• فشار خون بالا
• سطح کلسترول بالا
• سطوح تری گلیسیرید بالا

سیگار کشیدن

مصرف دخانیات خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است به سایر بیماری‌ها و بیماری‌های قلبی عروقی منجر شود.

سن

خطر ابتلا به سکته قلبی با افزایش سن، افزایش می‌یابد. مردان بعد از ۴۵ سالگی در معرض خطر ابتلا به سکته قلبی هستند و زنان بعد از ۵۵ سالگی در معرض خطرند.

سابقه خانوادگی

اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های اولیه قلب را دارید، احتمال ابتلا به سکته قلبی وجود دارد. خطر ابتلا به این بیماری بسیار بالا است؛ در صورتی که در خانواده شما پدر قبل از سن ۵۵ سالگی و مادر قبل از سن ۶۵ سالگی دچار سکته قلبی شده باشد.

عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش دهند عبارتند از:

• فشار
• ورزش نکردن
• استفاده از برخی مواد مخدر غیر قانونی، از جمله کوکائین و آمفتامین
• فشار خون بالا در دوران بارداری

چگونه سکته قلبی یا انفارکتوس حاد میوکارد تشخیص داده می‌شود؟

برای تعیین اینکه آیا شما دچار انفارکتوس حاد میوکارد شده‌اید، پزشک به قلب شما گوش می‌دهد تا نارسایی‌های ضربان قلب را بررسی کند. آن‌ها ممکن است فشار خون شما را اندازه گیری کنند. پزشک شما همچنین تعدادی از تست‌های مختلف (تست اکو قلب، الکتروکاردیوگرام و هولتر و …) را اجرا خواهد کرد تا مطمئن شود که دچار سکته قلبی شده‌اید. ممکن است الکتروکاردیوگرام (EKG) برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب شما انجام شود. آزمایش خون همچنین می‌تواند برای بررسی پروتئین‌هایی که با بیماری‌های قلبی مرتبط هستند، مانند تروپونین باشد.

سایر آزمایش‌های تشخیصی عبارتند از:

• یک آزمایش استرس برای دیدن اینکه چگونه قلب شما به شرایط خاصی مانند ورزش پاسخ می‌دهد
• یک آنژیوگرافی با کاتتریزاسیون کرونر برای بررسی مسائل مربوط به انسداد در شریان‌ها
• یک اکوکاردیوگرام echocardiogram برای کمک به شناسایی مناطق قلب شما که به درستی کار نمی‌کنند

چگونه سکته قلبی یا انفارکتوس حاد میوکارد درمان می‌شود؟

سکته قلبی نیاز به درمان فوری دارد، بنابراین بیشتر درمان‌ها در اتاق اورژانس آغاز می‌شود. از آنژیوپلاستی ممکن است برای رفع حالت گرفتگی عروق استفاده شود. در طول یک آنژیوپلاستی، جراح شما یک لوله طولانی و نازک به نام کاتتر را از طریق شریان خون وارد می‌کند تا به قسمت گرفتگی رگ برسد. سپس یک بالون کوچک متصل به کاتتر به منظور باز کردن شریان، وارد رگ شده و از قسمت گرفتگی عبور داده می‌شود. جراح شما همچنین ممکن است یک لوله کوچک مش را به نام یک استنت در محل انسداد قرار دهد. استنت می‌تواند مانع از بستن مجدد شریان شود.

پزشک شما همچنین می‌تواند در بعضی موارد از پیوند عروق کرونر قلب (CABG) استفاده کند. در این روش، جراح شما رگ‌ها و شریان‌های خون را دوباره مرتب می‌کند تا خون در ناحیه انسداد دوباره جریان یابد. یک CABG گاهی اوقات پس از سکته قلبی انجام می‌شود. در اغلب موارد، ممکن است چند روز بعد از سکته قلبی انجام شود، در هر صورت قلب شما بهبود پیدا می‌کند.

داروهایی که برای درمان سکته قلبی استفاده می‌شود:

• رقیق کننده‌های خون مانند آسپیرین اغلب برای شکستن لخته‌های خون استفاده می‌شود و جریان خون را از طریق شریان‌های تنگ شده بهبود می‌بخشد.
• ترومبولیتیک ها اغلب برای حل شدن لخته‌اند.
• داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل می‌تواند برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید و رشد لخته‌های قبلی باشد.
• Nitroglycerin  را می‌توان برای رفع گرفتگی عروق خونی استفاده کرد.
• مسدود کننده‌های بتا فشار خون شما را پایین می‌آورد و عضله قلب را آرام می‌کند. اینکار  احتمال آسیب به قلب شما را کاهش می‌دهد.
• مهار کننده‌های ACE همچنین می‌توانند برای کاهش فشار خون و کاهش استرس بر قلب استفاده شوند.
• داروهای ضد درد برای کاهش هر نوع ناراحتی که ممکن است احساس کنید، استفاده می‌شود.

عوارض بعد از درمان سکته قلبی

شانس شما برای از بین بردن یک سکته قلبی بستگی به میزان آسیب در قلب شما و نحوه دریافت  کمک‌های اورژانسی دارد. هرچه زودتر درمان را دریافت کنید، بیشتر احتمال دارد که شما زنده بمانید. با این حال، اگر عضله قلب شما آسیب جدی ببیند، قلب شما ممکن است قادر به پمپ کردن مقدار مناسب خون در بدن شما نباشد. در نتیجه این می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

آسیب قلب همچنین خطر ابتلا به ریتم‌های غیر طبیعی قلب یا آریتمی را افزایش می‌دهد. آن هم به نوبهٔ خود احتمال سکته قلبی را بالا می‌برد.

بسیاری از افرادی که دچار سکته قلبی شده‌اند، اضطراب و افسردگی را تجربه خواهند کرد. مهم است که با توجه به نگرانی‌های خود در طول بهبودی با دکتر خود صحبت کنید.

اکثر افراد پس از حمله قلبی قادر به ادامه فعالیت‌های عادی خود هستند. با این حال، شما باید هر گونه فعالیت فیزیکی شدید را کاهش دهید. دکتر شما، به شما کمک خواهد کرد که یک برنامه مشخص برای بهبودی را داشته باشید. ممکن است لازم باشد داروها را مصرف کنید و یا برنامه توانبخشی قلب را دنبال کنید. این نوع برنامه می‌تواند به شما کمک کند که به آرامی قدرت خود را دوباره به دست بیاورید.

نحوه پیشگیری از سکته قلبی

یک راه برای کاهش خطر ابتلا، این است که رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید. این رژیم غذایی عمدتاً شامل:

• غلات کامل
• سبزیجات
• میوه‌ها
• پروتئین کم

استفاده کمتر از مواد زیر در رژیم غذاییتان:

• قند
• چربی‌های اشباع شده
• چربی ترانس
• کلسترول

این امر برای افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا بسیار مهم است.

چندین بار در هفته نیز سلامت قلب و عروق خود را چک کنید. اگر اخیراً یک سکته قلبی داشته‌اید، حتماً قبل از همه این‌ها، ورزش و رژیم غذایی، با پزشک خود مشورت نمایید.

همچنین مهم است که از مصرف دخانیات اجتناب کنید. ترک سیگار به طور قابل توجهی خطر ابتلا به حمله قلبی یا انفارکتوس حاد قلبی را کاهش می‌دهد و سلامت قلب و ریه شما را بهبود می‌بخشد. شما همچنین باید از دود سیگار هم دوری کنید.