حمله قلبی ، پیشگیری و روش های جلوگیری از آن

حمله قلبی یکی از موارد اورژانسی و خطرناک برای سلامت افراد است. حمله قلبی وقتی اتفاق میافتد که مسیر رسیدن مواد غذایی به یکباره و در اثر ایجاد یک لختهی خون مسدود شود. نرسیدن خون به قلب میتواند آثار بسیار مخربی بر روی سلامت قلب و حتی زندگی بیمار داشته باشد. امروزه با روش های نوین تشخیصی و درمانی همچون اکوی قلب می توان از بسیاری از بیماری های قلبی که منجر به سکته قلبی می شود، آگاهی یافت.
علائم حمله قلبی
- درد قفسه سینه
یکی از علائم حمله قلبی احساس درد و فشار روی قفسهی سینه است. گویی یک جسم خارجی و سنگین قفسهی سینهی ما را به داخل هل میدهد.
- کوتاهی تنفس
یکی دیگر از علائم حمله قلبی کوتاهی تنفس یا به زبان دیگر تنگی نفس است که برای بیماران بسیار کلافهکننده میباشد.
- احساس ضعف و کمحالی
ممکن است به یکباره احساس ضعف بدنی شدیدی سراغ شما بیاید. خستگی و کوفتگی میتواند یکی از علامتهای حمله قلبی باشد.
- احساس اضطراب شدید
در این مورد ممکن است به یکباره دچار اضطراب و یا نگرانی شدیدی شوید.
ممکن است شدن و نوع درد قفسهی سینه در همهی افراد یکسان نباشد. یعنی ممکن است در بعضی افراد این درد کمتر و خفیفتر باشد که بعضی مواقع با سوء هاضمه اشتباه گرفته میشود.
عموماً مجموعهای از علائم در تعیین اینکه فردی در معرض حمله قلبی است یا نه نقش دارند. بنابراین همیشه شدت درد قفسهی سینه ملاک و معیاری حتمی برای این مسئله به شمار نمیرود.
دلایل حمله قلبی
یکی از مهمترین مسائلی که در ابتلا به حمله قلبی موثر است، گرفتگی و تنگی عروق که در اصطلاح به آن بیماریهای عرق کرونری می گویند است.
یکی از این بیماریها CHD است. در این بیماری بیشتر رگهای منتهی به قلب توسط کلسترول مسدود شدهاند، به این تودهی تشکیلشده از کلسترول، پلاک گفته میشود.
قبل از حملهی قلبی، ممکن است یکی از پلاکها پاره شده و در همان محل لختهای به وجود بیاید. همین لخته میتواند جلوی رسیدن مواد غذایی به قلب را بگیرد، و در نهایت منجر به حمله و سکته قلبی شود.
بازیابی از حمله قلبی
زمان لازم برای بازیابی از یک حمله قلبی بستگی مستقیم به میزان آسیب دیدگی عضلهی قلب دارد. به این صورت که در بعضی افراد ممکن است بهبودی در دو هفته حاصل شود و بتوانند به زندگی روزمرهی خود بازگردند. ولی در بعضی افراد ممکن است این بازیابی چندین ماه به طول بیانجامد.
اهداف عملیات بازیابی به این شرح است:
- کمتر کردن احتمال حمله قلبی دیگر. این کار را میتوان به سادگی و با تغییر سبک و شیوهی زندگی مثل ورزش کردن یا رژیم سالم و همچنین کمی استفاده از دارو به وجود آورد. دقت کنید هدف پایینتر آوردن مقدار کلسترول خون است.
- باید به تدریج تناسب اندام خود را بهدست یباورید. میتوانید این کار را با انجام دادن فعالیتهای سبک مثل توانبخشی قلبی شروع کنید. منظور ورزشهای هوازی مثل دویدن، دوچرخه و طناب زدن است. دقت کنید باید به تدریج و مرحله به مرحله به پیش بروید.
همانطور که گفته شد، مدت زمان طول کشیدن این ریکاوری و بازتوانی، بستگی مستقیم به سلامت قلب شما و سبک زندگیتان دارد.
عوارض جانبی یک حمله قلبی
حمله قلبی میتواند عوارض جبرانناپذیری داشته باشد. این علائم شامل موارد پایین میشوند:
۱- بی نظمی ضربان قلب یا آریتمی
منظور از آریتمی یا بی نظمی در ضربان قلب تپشهای نامنظم قلب است. فرض کنید قلب سریع و سریعتر بتپد، در نهایت جایی میرسد که قلب دیگر توان کافی را نخواهد داشت و در نهایت به ایست قلبی منجر میگردد.
انواع آریتمی
سه نوع بی نظمی ضربان قلب تعریف شده است:
- تپشهای خیلی تند یا تاکی کاردیا
- تپشهای بسیار آهسته یا برادی کاردیا
- تپشهای نامنظم
یکی از عوارض جانبی حمله قلبی ممکن است بی نظمی ضربان قلب باشد که همین مسئله به عضلات قلب آسیب جدی وارد خواهد کرد.
تاکی کاردیی
بعضی از انواع آریتمی مثل تاکی کاردیی خیلی خطرناک نیستند، علائم مخصوصی دارند:
- تپش قلب: ممکن است احساس کنید قلبتان در گلویتان قرار گرفته است.
- درد قفسه سینه
- سرگیجه و گیجی
- احساس خستگی شدید
- تنگی نفس
این مدل از آریتمی عموماً با استفاده از دارو برطرف میشود.
برادی کاردی
برخی دیگر از انوان آریتمی ممکن است جان انسان را تهدید کند.
بلوکه شدن قلب به طور کامل
منظور زمانی است که سیگنالهای الکتریکی نمیتوانند در طول قلب حرکت کنند و پیامها را منتقل نمایند. در نتیجه، قلب نمیتواند به صورت مناسب و منظم بتپد.
آریتمی بطن چپ
منظور زمانی است که ممکن است بعد از تپش سریع قلب، قلب از حرکت بایستد. به این مسئله ایست قلبی گفته میشود.
این مدل از آریتمی بسیار خطرناک بوده و دلیل بیشتر مرگها در فاصله زمانی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از حمله قلبی میباشد.
دستگاه دفیبریلاتور
دستگاه دفیبریلاتور، دستگاهی است که با ارسال شوک الکتریکی به قلب و تحریک کردن آن، قلب را به ریتم عادی و نرمال خود بازمیگرداند با این حال از زمان اختراع دستگاه دفیبریلاتور قابل حمل میزان مرگ و میر تا حد قابل توجهی کاهش یافته است.
۲- شوک قلبی
در جایی که قلب به شدت دچار آسیب دیدگی شده است و نمیتواند بسیاری از منابع و مواد مغذی اندامها را به وسیلهی پمپ کردن خون ارسال کند.
۳- پارگی بافت قلب
منظور در جایی است که بافتها، دریچهها و یا دیوارههای قلب دچار آسیبدیدگی و پارگی شدهاند.
این عوارض جانبی عموماً به سرعت بعد از حمله قلبی و به سرعت ایجاد شده و در حدی خطرناک هستند که ممکن است منجر به مرگ شوند.
عوارض جدی پارگی بافت قلب
در بسیاری از موارد، افراد بعد از یک حمله قلبی جان خود را از دست دادهاند. یا در بسیاری موارد دیگر در فاصلهی یک ماه بعد از حمله قلبی جان خود را از دست دادهاند.
با این حال مفیدترین راه برای جلوگیری کردن از حمله قلبی تغییر سبک زندگی است.
درمان حمله قلبی
هنگامی که فردی دچار حمله قلبی میشود، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. در این فاصله اگر فرد مذکور به آسپیرین حساسیت نداشته باشد، بهتر است یک آسپیرین ۳۰۰ میلیگرمی به او بدهید. بهتر است بیمار ابتدا قرص را جویده و سپس ببلعد. آسپیرین به رقیق کردن خون و کاهش حمله قلبی کمک میکند.
وقتی که فرد به بیمارستان منتقل شد، ممکن است با توجه به شدت حمله قلبی یکی از روشهای درمان زیر را در پیش گیرند:
- برای از بین بردن لختهی خون از دارو استفاده کنند
- برای برگرداندن جریان خون به قلب عمل جراحی انجام دهند
جلوگیری و پیشگیری از حمله قلبی
برای کاهش ریسک ابتلا به حمله قلبی یا اگر سابقهی حمله قلبی دارید برای جلوگیری کردن از حمله قلبی بعدی پنج قدم اصلی تعریف شده است.
رژیم
مصرف مواد غذایی که میزان چربی بالایی دارند ممکن است احتمال ابتلای فرد را به حمله قلبی بالاتر ببرد.
حال ادامهی این روند و مصرف مداوم غذاهای چرب باعث ایجاد پلاکهای چربی در رگها شده و کلسترول خون فرذ را بالاتر میبرد.
دو نوع اصلی کلسترول وجود دارد:
- لیپوپروتئین کم تراکم یا LDL . لیپوپروتئین از چربی و مقدار کمی پروتئین تشکیل شده است. این نوع از کلسترول ممکن است عروق فرد را مسدود کند. بنابراین در دستهبندیها جزو کلسترولهای مضر دستهبندی میگردد.
- لیپوپروتئین متراکم یا HDL . لیپوپروتئین متراکم از مقدار بیشتری پروتئین و مقدار کمی چربی تشکیل شده است. این نوع از کلسترول مقدار پلاک را در عروق کاهش داده و بنابراین جزو کلسترولهای خوب و مفید به شمار میرود.
در کل دو نوع چربی وجود دارد. چربی اشباع و اشباع نشده. باید از غذاهایی که چربیهای اشباع بالایی دارند کمتر استفاده کنید. چرا که این غذاها میزان کلسترول خونتان را بالاتر میبرند. که همین عامل امکان ابتلا به حمله قلبی را افزایش میدهد.
غذاهایی که چربی اشباع بالایی دارند
- سوسیس و کالباس
- کره
- روغن
- گوشت خوک
- خامه
- پنیر چرب
- کیک و بیسکوئیت
- غذاهایی که در آنها از روغن پالم یا نارگیل استفاده شده است
مصرف مقدار کمی از غذاهای با چربی اشباعنشده میزان کلسترول خوب را بالاتر میبرد. در نتیجه احتمال ایجاد لختهها را در عروق کاهش خواهد داد.
غذاهایی با چربی اشباعنشده
- ماهی
- آووکادو
- دانهها و مغزها
- روغن زیتون، آفتابگردان و کلزا
سیگار کشیدن
یکی از مهمترین عوامل ابتلا به حمله قلبی سیگار کشیدن است چرا که باعث آترواسکلروز شده و فشار خون را بالا میبرد.
بهترین کار این است که همین الان مصرف سیگار را قطع کنید و یا از مراکز ترک سیگار و دخانیات کمک بگیرید.
فشار خون بالا
فشار خون بالای مداوم میتواند عروق فرد را در معرض فشار بالاتری قرار دهد، همین عامل باعث افزایش احتمال ابتلا به حمله قلبی میشود.
عموماً میتوان فشار خون بالا را با مصرف یک رژیم مناسب و سالم، مصرف نکردن الکل، ورزش کردن به صورت منظم و رسیدن و نگه داشتن خود در وزن ایدهآل کنترل کرد.
در صورت ابتلا به فشار خون بالا توصیه میشود علاوه بر کم کردن مقدار نمک دریافتی، از میوه و سبزیجات بیشتری استفاده کنید.
مقدار توصیه شدهی مصرف نمک
مصرف نمک فشار خون را بالا میبرد. هرچقدر نمک بیشتری مصرف کنید، فشار خونتان بالاتر خواهد رفت. اصولا یک فرد نباید در طول یک روز بیشتر از ۶ گرم نمک مصرف کند.
مصرف غذاهای کم چرب مثل حبوبات، میوهها و سبزیجات که فیبر بالایی دارند کمک میکند که فشار خونتان پایین بیاید.
میوهها و سبزیجات ویتامینهای زیادی دارند که همین مورد باعث میشود وضع کلی بدنتان در حالت خوب و مناسبی قرار بگیرد.
عموماً یک فرد باید در طول یک روز ۵ وعدهی ۸۰ گرمی سبزیجات و میوه مصرف کند.
الکل
مصرف ماوم و هر روزهی الکل باعث بالا رفتن فشار خونتان خواهد شد.
- عموماً مردان و زنان نباید بیشتر از ۱۴ واحد در هفته الکل مصرف کنند
- اگر بیش از ۱۴ واحد در هفته مصرف میکنید و فعلاً نمیتوانید آنرا ترک کنید، مصرفتان را در سه یا چهار روز پخش کنید
یکی دیگر از خصوصیات الکل کالری بالای آن است، بنابراین اگر زیاد الکل مصرف کنید دچار اضافه وزن خواهید شد.
در نتیجه و همانطور که گفته شد، با بالا رفتن وزنتان بیشتر در معرض حمله قلبی قرار خواهید گرفت.
وزن
اضافه وزن باعث میشود ارگانهای بدنتان برای رسیدن و دریافت خون از قلب بیش از حد معمول کار بکشند. این موضوع فشار خون را بالا میبرد. بنابراین سعی کنید وزنتان را در حد نرمال و مناسب نگه دارید.
ورزش کردن
ورزش کردن باعث میشود فشار خون پایینتر بیاید و قلب و ارگانهای دیگر بدن در شرایط بهتری قرار بگیرند.
از سوی دیگر ورزش منظم و مرتب باعث پایین آمدن وزن و در نتیجه پایین آمدن فشار خون خواهد شد.
ورزشهای توصیهشده
ورزشهای مثل پیادهروی، شنا و دوچرخهسواری برای این منظور بسیار مناسب هستند.
در طرف دیگر ورزشهای شدیدی مثل فوتبال و اسکواش زیاد توصیه نمیشود. بدین منظور حتماً با پزشک متخصص قلب مشورت کنید.