اصول اکوی داپلر و انواع آن
اکوی داپلر یا اکوکاردیوگرافی داپلر یکی از انواع اکوی قلب است که به وسیله آن می توان جهت و سرعت جریان خون را در بدن فرد تشخیص داد. از اکوکاردیوگرافی داپلر می توان برای اهداف مختلف در اکوکاردیوگرافی استفاده کرد. این امر بخشی جدایی ناپذیری در هر معاینه است. برای تفسیر صحیح اطلاعات اکوی داپلر، باید نحوه کار این تکنیک و محدودیت های آن را درک کرد.
اصول داپلر در اکوی قلب
مبانی داپلر همانطور که ما از آن در اکوکاردیوگرافی داپلر نیز استفاده می کنیم توسط یک منجم اتریشی با نام کریستین داپلر، که در اواسط قرن نوزدهم در سالزبورگ (اتریش) زندگی می کرد کشف شد. کریستین داپلر توانست نشان دهد که فرکانسی که ما از یک موج مشاهده می کنیم به سرعت نسبی منبع و ناظر بستگی دارد. این اصل به او امکان داد تا رنگ ستاره های دوگانه را شرح دهد.
اصول داپلر در زندگی روزمره کاربردهای زیادی دارد. به سرعت صدای آمبولانس یا موتورسیکلتی فکر کنید که به سمت شما حرکت می کند و سپس از شما دور می شود. مشاهده خواهید کرد که صدای وسیله نقلیه هنگام رسیدن به سمت شما فرکانس بالاتر (گام) و با دور شدن از شما فرکانس کمتری دارد.
از این اصل می توان در امواج اولتراسوند برای تعیین سرعت و جهت حرکت خون استفاده کرد. با این روش نه فقط می توانیم نحوه تغییر رنگ ستاره ها را بسته به سرعت حرکت آنها دریابیم بلکه می توانیم سرعت سلول های خونی را با اندازه گیری مقدار تغییر فرکانس بین سیگنال ارسالی و دریافتی نیز تعیین کنیم. علاوه بر این، بسته به مثبت یا منفی بودن تغییر فاز فرکانس در اکوی داپلر، می توانیم تعیین کنیم که آیا خون به سمت مبدل در حال جریان است یا از آن دور می شود.
تشخیص بیماری های قلبی عروقی با اکوی داپلر
همچنین می توان اصول داپلر را روی بافت (مانند میوکارد) اعمال کرد. در این روش اطلاعات مهم عملکردی قلب فراهم می شود.
آزمایش اکوکاردیوگرافی بافت داپلر به پزشکان امکان می دهد تا از چگونگی جریان خون در قلب و رگ های خونی باخبر شوند. همچنین به آن ها اجازه می دهد انسدادهای درون عروق خونی را شناسایی کنند. متخصصان قلب و عروق با این آزمایش میزان گرفتگی عروق و دریچه های قلبی را نیز بررسی و اندازه گیری کنند. این آزمایش معمولا برای بیماران مبتلا به آترواسکلروز یا بیماری عروق کرونر توصیه شود.
اکوی بافت داپلر قلب
از اکوی بافت داپلر برای ارزیابی جریان خون در عروق کرونر (رگ های خونی قلب)، شریان کاروتید (شریان اصلی در گردن)، شریان های اصلی بازوها و پاها یا در قلب استفاده می شود.
اطلاعات بدست آمده توسط اکوی بافت داپلر عبارتند از:
- سرعت بافت
- جابه جایی
- خصوصیات بافت
- کشش بافتی
- میزان و نرخ کشش بافت
باید دقت داشت که نتایج اکوی بافت داپلر نیز به زاویه وابسته است . همانطور که اصول داپلر نشان می دهد، سرعت محاسبه شده به زاویه نیز بستگی دارد. این زاویه بسیار روی مقادیر اثر می گذارد. هرچه پرتوی اولتراسوند عمودتر با جهت جریان خون باشد، خطای اندازه گیری بیشتر است.
این نکته مهمی است که باید هنگام استفاده از اکوی داپلر مورد توجه قرار گیرد. بنابراین باید متخصصان و تکنسین ها باید دقت کنند تا پرتو سونوگرافی تا حد امکان موازی با جریان خون باشد.
اطلاعات داپلر را می توان با داپلر رنگی نیز بدست آورد که درباره سرعت جریان خون و جهت آن داده هایی را ارائه می دهند.
اکوی داپلر رنگی جهات مختلف جریان خون را در رنگ های مختلف نشان می دهد.
اکوی داپلر معمولی و داپلر رنگی معمولاً برای کمک به تشخیص اختلالات قلبی عروقی و رگهای شکمی، پاها و بازوها استفاده می شود. از آنجا که این روش ها می توانند جهت و میزان جریان خون را در دهلیز ها و رگ های خونی قلب نشان دهند، پزشکان می توانند ساختار و عملکرد این قسمت ها را ارزیابی کنند همانند درستی باز و بسته شدن دریچه های قلب اینکه آیا این دریچه ها هنگام بسته شدن دچار نشتیخ ون می شوند و یا اینکه خون در قلب و رگ ها جریان طبیعی دارد. ارتباط غیر طبیعی بین شریان و سیاهرگ یا بین بطن های قلب نیز در این آزمایش قابل تشخیص است.
منابع: