افتادگی دریچه میترال باعث مرگ می شود؟

افتادگی دریچه میترال از جمله مشکلاتی است که درمان‌های مختلف براساس شرایط فرد بیمار دارد. این بیماری می‌تواند کاملا بی خطر باشد یا حتی ممکن است جان انسان را تهدید کند. در این مطلب با ماهیت پرولاپس دریچه میترال آشنا خواهید شد و انواع ریسک‌های درمانی آن را خواهید شناخت.

دریچه میترال چیست؟

دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و از دو فلپ تشکیل شده است. به طور معمول فلپ‌ها در طول انقباض بطن چپ (سیستول) توسط طناب وتری قلب (طناب‌های کوچک تاندون که فلپ‌ها را به عضلات قلب متصل می‌کنند) محکم بسته می‌شوند.

در پرولاپس دریچه میترال فلپ‌ها بزرگ می‌شوند و به سمت داخل به سمت دهلیز چپ کشیده می‌شوند، گاهی اوقات در طول سیستول به هم می‌خورند و ممکن است مقداری از جریان برگشتی خون را به دهلیز چپ (نقص برگشت) پس بدهند.

افتادگی دریچه میترال چیست؟

افتادگی دریچه میترال در زبان انگلیسی Mitral valve prolapse خوانده می‌شود که به اختصار آن را با MVP نشان می‌دهند.

هر دریچه قلب یک شکل خاص دارد. بیشتر این دریچه‌ها سه قسمتی هستند. دریچه میترال دو قسمت یا بهتر بگوییم دو لت دارد.

این دو لت به هم نزدیک و باعث بسته شدن کامل دریچه می‌شوند.

در مرحله‌ای که باید دریچه باز باشد، دو لت دریچه میترال از هم فاصله گرفته و باعث خروج خون از دهلیز به سمت بطن می‌شود.

افتادگی دریچه میترال شرایطی است که لت‌های دریچه به خوبی و به طور مساوری بسته نمی‌شوند و با ورم و افتادگی به سمت دهلیز چپ کشیده می‌شوند.

نقص در کارکرد صحیح و بسته شدن کامل دریچه میترال باعث برگشت خون به سمت دهلیز می‌شود.

افتادگی دریچه میترال نام‌های مختلفی به خود گرفته است. از دیگر عنوان‌هایی که به این عارضه قلبی داده شده است موارد زیر را می‌توان نام برد:

• سندروم خس خس قلبی
• سندروم افتادگی دریچه
• سندروم بارلو

انواع پرولاپس دریچه میترال چیست؟

علت پرولاپس دریچه میترال مشخص نیست، اما تصور می‌شود که با عوامل مبتنی بر وراثت مرتبط باشد. اشکال اولیه و ثانویه افتادگی دریچه میترال در زیر توضیح داده شده است.

افتادگی اولیه دریچه میترال

افتادگی اولیه با ضخیم شدن یک یا هر دو فلپ دریچه مشخص می‌شود. اثرات دیگر فیبروز (اسکار) سطح فلپ، نازک شدن یا طولانی شدن طناب‌های وتر و رسوب فیبرین روی فلپ‌ها است.

شکل اولیه پرولاپس دریچه میترال اغلب در افراد مبتلا به سندرم مارفان یا سایر بیماری‌های بافت همبند ارثی دیده می‌شود، اما این عارضه اغلب در افرادی که هیچ نوع بیماری قلبی دیگری ندارند، وجود دارد.

افتادگی ثانویه دریچه میترال

در افتادگی ثانویه دریچه میترال، فلپ‌ها ضخیم نمی‌شوند. این عارضه ممکن است به دلیل آسیب ایسکمیک (ناشی از کاهش جریان خون در نتیجه بیماری عروق کرونر) به عضلات پاپیلاری متصل به طناب‌های وتر یا تغییرات عملکردی در میوکارد باشد.

افتادگی ثانویه ممکن است در نتیجه آسیب به ساختارهای دریچه‌ای در طی انفارکتوس حاد میوکارد، بیماری روماتیسمی قلبی یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (زمانی که توده عضلانی بطن چپ قلب بزرگتر از حد طبیعی باشد رخ می‌دهد) باشد.

افتادگی دریچه میترال مادرزادی

گاه، هنگام تولد، دریچه میترال دچار ناهنجاری است و عملکرد مناسبی ندارد که به آن افتادگی دریچه ارثی می گویند.

در هنگام افتادگی دریچه میترال چه اتفاقی می‌افتد؟

تصور کنید هنگامی که خون باید با فشار زیاد به همه جای بدن حرکت کند. درست در شروع این حرکت از فشار لازم برخوردار نباشد.

خون آماده به حرکت در بطن با فشار زیاد حرکت می‌کند. اما این فشار به قسمت‌های داخلی قلب نیز وارد می‌شود.

دریچه‌ای که به درستی بسته نباشد خون را از خود عبور می‌دهد. این خون به پشت دریچه نفوذ می‌کند. پشت دریچه میترال دهلیز قرار دارد.

در هنگام پمپاژ خون قسمتی از یک لت یا هر دو لت دریچه به سمت دهلیز به عقب کشیده می‌شوند. در برخی از موارد باعث می‌شود که خون به سمت دهلیز نشت پیدا کند و باعث ایجاد صدا (خس خس) شود.

ممکن است این خون لخته شود. لخته خون اگر بیش از حد باشد باعث بروز مشکلات جدی‌تر خواهد شد.

علائم افتادگی دریچه میترال چیست؟

این عارضه قلبی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. موارد زیر شایع‌ترین علائم پرولاپس دریچه میترال است. اگر چه هر فردی ممکن است تجربه متفاوتی از علایم را داشته باشد. علائم ممکن است بسته به درجه افتادگی موجود متفاوت باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تپش قلب (احساس ضربان سریع یا نامنظم قلب):

شایع‌ترین شکایت در بین بیماران مبتلا به پرولاپس دریچه میترال است. تپش قلب معمولاً با انقباضات زودرس بطنی همراه است (بطن‌ها زودتر از آنچه باید می‌زنند)، اما ریتم‌های فوق بطنی (ریتم‌های غیرطبیعی که از بالای بطن‌ها شروع می‌شود) نیز شناسایی شده است. در برخی موارد، بیماران ممکن است بدون اختلال ریتمی (ریتم نامنظم قلب) تپش قلب را تجربه کنند.

• درد قفسه سینه:

درد قفسه سینه مرتبط با افتادگی دریچه میترال با درد قفسه سینه مرتبط با بیماری عروق کرونر متفاوت و یک شکایت مکرر است. معمولا درد قفسه سینه مانند آنژین کلاسیک نیست، اما می‌تواند عود کننده و ناتوان کننده باشد.

• ضعف، خستگی و تنگی نفس:

بسته به شدت نشت به دهلیز چپ در طی سیستول (نارسایی میترال)، دهلیز چپ یا بطن چپ ممکن است بزرگ شده و منجر به علائم نارسایی قلبی شود. این علائم شامل ضعف، خستگی و تنگی نفس است.

علائم پرولاپس دریچه میترال ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص با پزشک خود مشورت کنید.

آیا افتادگی دریچه میترال خطرناک است؟

افتادگی دریچه میترال می‌تواند در هر فرد و با هر سنی رخ دهد. در افراد بالای ۵۰ سال معمولا افتادگی دریچه میترال با علائم جدی تر شیوع پیدا می‌کند.

البته باید توجه داشت که در مواردی نیاز به درمان، جدی است. این بیماری می تواند بدون علامت باشد، اما در برخی موارد می تواند منجر به عوارض جدی شود.

افتادگی دریچه میترال ممکن است در کل خانواده شیوع پیدا کند و به شرایط دیگر نیز مرتبط باشد. مانند:

• سندروم مارفان
• نشانگان اهلرز-دنلوس
• ناهنجاری ابشتین
• تحلیل عضلانی

خطرات افتادگی دریچه میترال عبارتند از:

نارسایی دریچه میترال

شایع ترین عارضه پرولاپس دریچه میترال، نارسایی این دریچه است. دریچه به درستی بسته نمی‌شود. خون به سمت دهلیز نشت پیدا می‌کند.

در آقایان با فشار خون بالا، احتمال ابتلا به افتادگی دریچه میترال بیشتر است.

اگر نارسایی دریچه میترال شدید باشد. ممکن است برای بهبود یا تعویز دریچه میترال نیاز به جراحی باشد.

برای اینکه قلب دچار نارسایی نشود باید از وخیم شدم لقی دریچه میترال جلوگیری شود.

مشکلات مربوط به ریتم قلب (آریتمی)

ضربان‌های بی نظم قلب معمولا در حفره‌های بالایی قلب رخ می‌دهند. معمولا اختلال‌هایی ایجاد می‌کنند اما جان فرد را تهدید نمی‌کند.

افرادی که نارسایی شدید دریچه میترال دارند یا دریچه میترال قلب آن‌ها دچار تغییر شکل وخیم شده است. مستعدترین افراد برای بروز مشکلات ریتمی قلب هستند.

عفونت دریچه قلب ( اندوکاردیت )

درون قلب یک غشای نازک به نام اندوکاردیو وجود دارد. اندوکاردیت عفونت این پوشش است. یک دریچه میترال معیوب احتمال بروز عفونت در اندوکاردیو را از طریق باکتری افزایش می‌دهد.

این عفونت می‌تواند باعث صدمه بیشتر به دریچه میترال شود. ممکن است به افرادی که مبتلا به افتادگی دریچه میترال هستند، قبل از انجام درمان‌های دندان پزشکی، توصیه شود آنتی بیوتیک مصرف کنند.

مصرف آنتی بیوتیک ممکن است باعث کاهش بروز عفونت شود. هرچند با گذر زمان این مورد کمتر به افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال توصیه می‌شود.

ترومبوز قلبی

ترومبوز زمانی رخ می دهد که لخته خون در رگ یا قلب تشکیل می شود. پرولاپس دریچه میترال می تواند خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهد، زیرا می تواند جریان خون را در قلب کند کند.

دلایل لقی دریچه میترال

هنگامی که قلب به درستی کار می‌کند. دریچه میترال قلب به درستی و به طور کامل بسته می‌شود. در هنگام انقباض بطن چپ خون به دهلیز چپ بر نمی‌گردد.

اما در برخی افراد که به افتادگی دریچه میترال مبتلا هستند. هردوی لت‌ها یا یکی از آن‌ها به علت وجود انباشتگی بافت به طور کامل بسته نمی‌شود.

بسته نشدن صحیح دریچه باعث می‌شود خون به سمت دهلیز برگشت کند. به این اتفاق برگشت خون در دریچه میترال گفته می‌شود.

به طور معمول افتادگی دریچه میترال مشکلی برای سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند. این تا زمانی است که مقدار برگشت خون در دریچه کم باشد.

اگر نشت خون از دریچه به دهلیز زیاد باشد. باعث به وجود آمدن لخته خون با حجم قابل توجه می‌شود که حرکت این لخته خون به سمت شریان‌های اصلی بدن بسیار خطرناک خواهد بود.

شایع ترین عامل وقوع  پرولاپس دریچه میترال، کشش ناگهانی و غیر طبیعی لت‌های دریچه است. این عامل با عنوان بیماری میکساماتوس شناخته می‌شود.

افتادگی دریچه میترال در حدود ۲ درصد افراد رخ می‌دهد. یک فرد ممکن است به طور مادرزادی مستعد لقی دریچه میترال باشد.

تشخیص پرولاپس دریچه میترال

فراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال اغلب هیچ علامتی ندارند و تشخیص صدای کلیک قلب یا سوفل ممکن است در طول معاینه معمول کشف شود.

• معاینه بالینی:

پرولاپس دریچه میترال ممکن است با گوش دادن با گوشی پزشکی، آشکار کردن یک صدای کلیک (که در اثر برخورد فلپ‌های کشیده به یکدیگر در طول انقباض ایجاد می‌شود) یا سوفل تشخیص داده شود. سوفل ناشی از نشت بخشی از خون به دهلیز چپ است. کلیک یا سوفل ممکن است تنها علامت بالینی باشد.

علاوه بر تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش‌های تشخیصی برای افتادگی دریچه میترال ممکن است شامل هر یک از موارد زیر یا ترکیبی از آن‌ها باشد:

• نوار قلب:

آزمایشی که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند، ریتم‌های غیرطبیعی (آریتمی یا دیس ریتمی) را نشان می‌دهد و گاهی اوقات می‌تواند آسیب عضله قلب را تشخیص دهد.

• اکوکاردیوگرافی (اکوی قلب):

یک آزمایش غیرتهاجمی که از امواج صوتی برای ارزیابی حفره‌ها و دریچه‌های قلب استفاده می‌کند. امواج صوتی اکو تصویری را بر روی مانیتور ایجاد می‌کنند که مبدل اولتراسوند از روی قلب عبور می‌کند. اکوکاردیوگرافی مفیدترین تست تشخیصی برای لقی دریچه میترال است.

تشخیص دقیق افتادگی دریچه میترال به اکوکاردیوگرافی نیاز دارد. این روش بهترین راه برای تشخیص دقیق این بیماری است.

• روش‌های دیگری مانند MRI

در نهایت با جمع بندی نتیجه آزمایش‌ها و علائم شما پزشک تشخیص می‌دهد آیا آزمایش‌های بیشتری مورد نیاز است یا خیر؟

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در همه افراد، امکان ابتلا به افتادگی دریچه میترال وجود دارد. بعضی از افراد هم با افتادگی دریجه متولد می شوند. البته این بیماری در زنان شایع تر است. اگر احساس می‌کنید علائمی که ذکر شده را دارید حتما با پزشک خود ملاقات کنید.

بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز ممکن است علائم مشابه با افتادگی دریچه میترال ایجاد کنند. تنها مشورت با دکتر می‌تواند در تشخیص علت این علائم سودمند باشد.

اگر احساس درد در قفسه سینه دارید و نمی‌دانید این درد مربوط به حمله قلبی است یا به دیگر بیماری‌های قلبی مرتبط است. فورا به اورژانس مراجعه کنید.

پرولاپس دریچه میترال چگونه درمان می‌شود؟

درمان پرولاپس دریچه میترال توسط پزشک بر اساس موارد زیر تعیین می‌شود:

• سلامت کلی و سابقه پزشکی
• وسعت بیماری
• علائم و نشانه های فرد بیمار
• تحمل شما برای داروها، رویه‌ها یا درمان‌های خاص
• انتظارات برای تغییرات شدت بیماری
• نظر یا ترجیح فرد بیمار

درمان معمولاً ضروری نیست زیرا افتادگی دریچه میترال به ندرت یک بیماری جدی است. معاینات منظم با پزشک توصیه می‌شود.

افراد مبتلا به اختلالات ریتم ممکن است نیاز به درمان با مسدودکننده‌های بتا یا سایر داروها برای کنترل تاکی کاردی (ریتم سریع قلب) داشته باشند.

در بیشتر موارد، محدود کردن محرک ها مانند کافئین و سیگار، تنها چیزی است که برای کنترل علائم لازم است.

اگر فیبریلاسیون دهلیزی یا بزرگ شدن شدید دهلیز چپ وجود داشته باشد، ممکن است درمان با داروهای ضد انعقاد توصیه شود. این روش می‌تواند به شکل درمان با آسپرین یا وارفارین (کومادین) باشد.

برای افرادی که علائم سرگیجه یا غش دارند، حفظ هیدراتاسیون کافی (حجم مایع در رگ‌های خونی) با مصرف آزادانه نمک و مایعات مهم است. جوراب ساق بلند ممکن است مفید باشد.

در شرایط زیر، افرادی که افتادگی دریچه میترال غیر عادی دارند، ممکن است نیاز به تعمیر یا جایگزین دریچه میترال داشته باشند:

• علائم بیماری وخیم تر شوند.
• بطن چپ قلب بزرگ شده باشد.
• عملکرد قلب روند خوبی نداشته باشد.

اگر نارسایی شدید دریچه میترال ناشی از سستی آن، پارگی طناب وتر یا طویل شدن شدید دریچه رخ دهد، ممکن است ترمیم به کمک جراحی توصیه شود.

پیشگیری

شاید نتوان از ابتلا به افتادگی دریچه میترال به طور کامل جلوگیری کرد. اما با انجام فعالیت‌های درمانی می‌توان از بروز عوارض مربوط به آن تا حد زیادی جلوگیری کرد، مثل:

• توجه به سبک زندگی
• انجام ندادن کارهای مضر
•  توجه به تغذیه سالم و انجام ورزش‌های مناسببرای سلامت قلبی

پرسش های متداول

باسلام. من به تشخیص دکتر اکو انجام دادم. دکتر گفت که افتادگی دریچه  میترال دارم. ولی قرص ضد استرس بهم داده. آیا این افتادگی خطرناک است؟

پاسخ دکتر مزارعی

با سلام. معمولا افتادگی دریچه میترال (پرولاپس دریچه میترال) هیچ گونه علامتی ندارد. افرادی که درگیر این عارضه هستند استرس همراه با افتادگی دارند. به همین دلیل همکاران پزشک برای کنترل این موارد داروی ضد استرس تجویز کنند. بیمار می توانند ورزش انجام دهد و به بیان دیگر با روش های غیر دارویی نیز استرس خود را کنترل کند. به خصوص ورزش می تواند در این زمینه به این افراد کمک شایانی کند. انجام یوگا و مدیتیشن هم بسیار کمک کننده است. اگر علائم استرس را نمی توانید کنترل کنید به روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کنید. در کل افتادگی دریچه خفیف هیچ جای نگرانی ندارد.

لقی دریچه میترال در نوجوان 14 ساله

من ۱۴ سالمه و دچار لقی دریچه میترال هستم. درد زیادی حس می کنم و تپش قلب فوق العاده بالایی دارم. مشکلی پیش نمیاد ؟

پاسخ دکتر پرگل نوروزی:

با سلام خدمت شما دوست عزیز، بهتر است  شدت بیماری لقی دریچه میترال یا افتادگی دریچه را برای ما توضیح دهید. اینکه این لقی دریچه میترال خفیف، متوسط یا شدید است و اینکه بیماری شما همراه با نارسایی قلبی بوده است یا نه. بعد بر اساس این اطلاعات می توان گفت که چه قدر این دردها و تپش قلب برای شما طبیعی است. با این حال با داشتن لقی دریچه میترال این علائم توجیه می شود. به خصوص دردهای سمت چپ قلب، درد قفسه سینه و تپش قلب اما میزان تپش قلب را بهتر است که با دارو کنترل کنید. و اگر با داروی آنژیوپلف میزان تپش قلب شما کنترل نشده، داروی دیگری برای شما تجویز شده و بررسی های دیگر قلبی  انجام شود و…

ادامه پاسخ دکتر پرگل نوروزی به این سؤال را در فایل صوتی زیر بشنوید:

 

خلاصه

افتادگی دریچه میترال (MVP) نوعی اختلال دریچه قلب است که در آن دریچه میترال به طور کامل بسته نمی شود. لقی دریچه میترال می تواند باعث نشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ شود. MVP معمولاً بدون علامت است. پرولاپس دریچه میترال در برخی موارد می تواند منجر به عوارض جدی مانند نارسایی قلبی، آریتمی قلبی و ترومبوز شود.