فشار خون بالا | عوامل، عوارض و درمان پرفشاری خون

فشار خون بالا یا پرفشاری خون هنگامی رخ می‌دهد که فشار خون شما به سطح ناسالم افزایش یابد. در صورتی که فشار خون بالا برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، بیماری‌های قلبی را ایجاد می‌کند.

فشار خون بالا

فشار خون امروزه به دلیل رژیم غذایی نامناسب بسیار معمول است. امروزه حدود نیمی از بزرگسالان با این معضل درگیر هستند. فشار خون بالا معمولاً طی چندین سال پیشرفت می‌کند. طی این مدت هیچ نشانه‌ای را متوجه نمی‌شوید. اما حتی بدون علائم، فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی و اندام‌های شما، به ویژه مغز، قلب، چشم و کلیه، آسیب برساند.

 

تشخیص زودهنگام فشار خون بالا مهم است. سعی کنید که به طور مرتب فشار خون خود را اندازه گیری نمایید تا پزشک شما از وضعیتتان اطلاع داشته باشد. اگر فشار خون شما بالا است، پزشک ممکن است فشار خونتان را در چند هفته بررسی کند. تا میزان بروز این عارضه (فشار خون) افزایش یابد یا به سطح طبیعی برسد.

 

درمان فشار خون بالا شامل داروهای تجویز شده و تغییرات شیوه زندگی سالم است. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند منجر به مسائل سلامتی، از جمله حمله قلبی و سکته مغزی شود.

علائم پرفشاری خون چیست؟

فشار خون معمولاً یک وضعیت خاموش است. بسیاری از مردم علائم  مربوط به آن را تجربه نمی‌کنند. ممکن است سال‌ها طول بکشد تا شرایط فشار خون به حدی برسد که علائم واضح را نشان دهد. حتی پس از آن، این علائم ممکن است به مسائل دیگر نسبت داده شود.

علائم فشار خون بالا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• تنگی نفس
• خونریزی بینی
• سوزش
• سرگیجه
• درد قفسه سینه
• تغییر در بینایی
• خون در ادرار

این علائم به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارند.

اگر فقط سالی یک بار همچین علائمی دارید، با پزشک خود در مورد خطرات آن برای فشار خون بالا و نحوه کنترل فشار صحبت کنید.

برای مثال، اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا فاکتورهای خطر برای ایجاد این بیماری را دارید، پزشک ممکن است توصیه کند فشار خون خود را دو بار در سال بررسی کنید. به این ترتیب پزشک شما قبل از اینکه این وضعیت مشکل ساز شود، برای آن چاره‌ای می‌اندیشد.

عوامل ایجاد کننده فشار خون بالا

دو نوع فشار خون بالا وجود دارد که هر کدام به علتی متفاوت ایجاد می‌شود.

فشار خون اولیه

پرفشاری خون اولیه نیز پرفشاری خون مهم است. این نوع دلیل مشخصی ندارد. اکثر مردم این نوع فشار خون بالا را دارند.

محققان هنوز متوجه نشده‌اند که چه مکانیسمی فشار خون را به آرامی افزایش می‌دهد. ممکن است عوامل مختلفی در آن نقش داشته باشد. این عوامل عبارتند از:

ژن‌ها:

بعضی افراد به علت ژنتیکی فشار خون بالا دارند. این ممکن است از جهش‌های ژنی یا ناهنجاری‌های ژنتیکی به ارث رسیده از والدین آن‌ها باشد.

تغییر در عملکرد بدن:

اگر چیزی در بدن شما تغییر کند، ممکن است مسائل دیگری را هم در ادامه به وجود بیاورد. فشار خون بالا می‌تواند یکی از این مسائل باشد. به عنوان مثال، تصور می‌شود که تغییرات در عملکرد کلیه شما به علت پیری، ممکن است تعادل طبیعی نمک و مایع بدن را تحریک کند. این تغییر باعث افزایش فشار خون بدن شما می‌شود.

محیط زیست:

با گذشت زمان، انتخاب سبک زندگی ناسالم مانند عدم فعالیت بدنی و رژیم غذایی ناسالم می‌تواند موجب افزایش وزن بدن شما شود. اضافه وزن یا چاقی می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.

 

فشارخون ثانویه

فشارخون ثانویه اغلب به سرعت اتفاق می افتد و می‌تواند شدیدتر از فشار خون اولیه باشد. شرایط متعددی که ممکن است موجب این نوع فشار خون بالا شود عبارتند از:

• بیماری کلیوی
• بیماری قلبی مادرزادی
• مشکلات تیروئیدی
• عوارض جانبی داروها
• استفاده از مواد مخدر
• سوء مصرف الکل
• مشکلات غدد آدرنال یا فوق کلیوی
• تومورهای خاص غدد درون ریز

 

نحوه تشخیص فشار خون بالا

تشخیص پرفشاری خون کار ساده‌ای است. اینکار با اندازه گیری مرتب آن امکان پذیر است. پزشکان در مطب خود اندازه گیری فشار خون را به عنوان یکی از روش‌های معاینه معمولاً انجام می‌دهند.

 

اگر فشار خون شما بالا است، پزشک ممکن است از چند روز تا چند هفته از شما درخواست کند که، مرتباً آن را چک کنید. تشخیص فشار خون بالا به ندرت پس از اندازه گیری مرتب انجام می‌شود. مثلاً ممکن است محیط اطراف شما باعث ایجاد فشار خون بالا شود مثل استرس.

اگر فشار خون شما در سطح بالا باقی بماند دکتر تست‌های بیشتری را برای تأیید یا رد آن انجام می‌دهد. این تست‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش ادرار
• غربالگری کلسترول و سایر آزمایشات خون
• آزمایش فعالیت الکتریکی قلب شما با الکتروکاردیوگرام
• سونوگرافی قلب و کلیه شما

این آزمایشات می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا مسائل ثانویه‌ای را که باعث فشار خون بالا می‌شود شناسایی کند. با استفاده از آن‌ها حتی می‌توانند عوارضی که برروی اندام‌های شما دارند را بررسی نمایند.

در طول این مدت، پزشک ممکن است شروع به درمان فشار خون شما کند. درمان اولیه ممکن است خطر ابتلا به آسیب پایدار را کاهش دهد.

 

چگونگی تفسیر فشار خون بالا | خواندن فشار سنج

دو عدد فشار را تفسیر می‌کنند:

فشار سیستولیک:

این عدد اول و بالایی بوده که نشان دهنده میزان فشار خون درون شریان‌ها به هنگام ضربان قلب و پمپاژ آن است.

فشار دیاستولیک:

این عدد دوم یا پایین است. این خواندن فشار خون درون شریان‌های شما بین ضربان قلب شما است.

 

انواع فشار خون در بزرگسالان

فشار خون سالم:

خواندن فشار خون سالم کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلیمتر جیوه (mmHg) است.

فشار خون بالا:

تعداد سیستولی بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلیمتر جیوه است و تعداد دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلیمتر جیوه. پزشکان معمولاً فشار خون بالا را با دارو درمان نمی‌کنند. در عوض، پزشک ممکن است تغییرات شیوه زندگی را به شما توصیه کند.

پرفشاری خون مرحله ۱:

تعداد سیستولی بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ میلیمتر جیوه است و یا تعداد دیاستولی بین ۸۰ تا ۸۹ میلیمتر جیوه.

پرفشاری خون مرحله ۲:

تعداد سیستولی ۱۴۰ میلیمتر جیوه است، یا تعداد دیاستولی ۹۰ میلیمتر جیوه.

بحران فشارخون:

تعداد سیستولی بیش از ۱۸۰ میلیمتر جیوه است و یا تعداد دیاستولی بیش از ۱۲۰ میلیمتر جیوه. فشار خون در این محدوده نیاز به توجه فوری پزشکی دارد. اگر فشار خون بالا این است که علایمی مانند درد قفسه سینه، سردرد، تنگی نفس یا مشکل بینایی را دارید، سریعاً خود را به اورژانس برسانید.

 

راه‌های درمان فشار خون بالا

با توجه به نوع فشار خون بیمار و علت ایجاد کننده آن، راه درمان هم متفاوت است.

راه‌های درمان اولیه فشار خون بالا

بعد از تشخیص فشار خون شما توسط پزشک، اولین روش درمان برای بیمار توصیه به تغییر سبک زندگی است. در صورتی که این روش پاسخگو نباشد، پزشک دارو را تجویز می‌کند.

راه‌های درمان فشار خون جانبی ثانویه

در صورتی که پزشک تشخیص دهد، فشار خون به علت دیگری ایجاد شده است. راه درمان دیگری را توصیه می‌کند. مثلاً اگر متوجه شود که فشار خون بالا به علت دارویی است که تجویز شده است. داروی دیگری که این عوارض را ندارد، تجویز می‌کند.

 

گاهی اوقات فشار خون بالا، علیرغم درمان، همچنان پایدار خواهد بود. در این صورت پزشک علاوه بر اینکه از بیمار می‌خواهد شیوه زندگی خود را تغییر دهد، داروهای کاهنده فشار خون را تجویز می‌کند.

 

تجویز دارو برای درمان فشار خون بالا

بسیاری از مردم از طریق یک مرحله آزمایش داروی مناسب خود را دریافت می‌کنند. گاهی نیز، باید داروهای متعددی را آزمایش کنید تا داروی سازگار و مناسب خود را بشناسید.

 

برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا عبارتند از:

مسدود کننده‌های بتا:

مسدود کننده‌های بتا باعث می‌شود که قلب شما ضعیف‌تر شود و انرژی کمتری را داشته باشید. همچنین میزان خون درون شریان‌ها را کاهش داده و گاهاً تنظیم برخی هورمون‌های خاص را در بدن تغییر می‌دهند.

دیورتیک:

سطح سدیم بالا و مایع اضافی در بدن شما می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. دیورتیک ها که قرص‌های آب نامیده می‌شوند، به کلیه‌های شما کمک می‌کنند سدیم اضافی را از بدن خود دفع نمایید. سدیم و مایعات اضافی از طریق ادرار دفع می‌شوند. در نتیجه، فشار خون شما را کاهش می‌یابد.

مهار کننده‌های ACE:

آنژیوتانسین یک ماده شیمیایی است که باعث گشادی رگ‌های خونی و دیواره‌های شریانی می‌شود. مهار کننده‌های ACE (آنزیم تبدیل آنژیوتانسین) مانع تولید بدن از این ماده شیمیایی می‌شود. این به رگ‌های خونی کمک می‌کند و فشار خون را کاهش می‌دهد.

مسدود کننده‌های گیرنده آنیوتنسین II (ARBs):

در حالی که مهار کننده‌های ACE برای متوقف ساختن آنژیوتانسین، ARB ها از آنژیوتانسین اتصال به گیرنده‌ها را متوقف می‌کنند.

مسدود کننده‌های کانال کلسیم:

این داروها ورود کلسیم به عضلات قلبی را منع می‌کند. این باعث کاهش ضربان قلب و در نتیجه کاهش فشار خون می‌شود. این داروها همچنین در رگ‌های خونی موجب آرامش و کاهش فشار خون می‌شوند.

آگونم های آلفا ۲:

این نوع دارو باعث تغییر امواج عصبی می‌شود که باعث می‌شود رگ‌های خونی گشاد شده و به این طریق باعث کاهش فشار خون می‌شوند.

 

راه‌های خانگی درمان فشار خون بالا

تغییرات شیوه زندگی سالم می‌تواند یک عامل پیشگیری کننده فشار خون بالا است.

توسعه یک رژیم غذایی سالم

رژیم غذایی مناسب به کاهش فشار خون و مدیریت عوارض آن کمک می‌کند. این عوارض عبارتند از: بیماری قلبی، سکته مغزی و حمله قلبی.

رژیم غذایی مناسب شامل موارد زیر است:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات کامل
• پروتئین‌های خالص مانند ماهی

 

افزایش فعالیت بدنی

رسیدن به وزن سالم باید شامل فعالیت فیزیکی باشد. ورزش علاوه بر کمک به وزن مناسب شما، باعث کاهش استرس، کاهش فشار خون به طور طبیعی و تقویت سیستم قلب و عروق می‌شود.

رسیدن به وزن سالم

اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، با از دست دادن وزن اضافی بوسیله رژیم غذایی قلب و افزایش فعالیت بدنی می‌توانید فشار خون خود را پایین بیاورید.

مدیریت استرس

ورزش یک روش عالی برای مدیریت استرس است. فعالیت‌های دیگر نیز می‌تواند مفید باشد. این شامل:

• مراقبه
• تنفس عمیق
• ماساژ
• آرامش ماهیچه
• یوگا یا مدیتیشن

این همه تکنیک‌های کاهش استرس است. خوابیدن نیز می‌تواند به کاهش سطح استرس کمک کند.

تصویب شیوه زندگی سالم

• اجتناب از سیگار و دود تنباکو
• خودداری از نوشیدن الکل

 

توصیه‌های تغذیه‌ای برای افراد مبتلا به فشار خون بالا

یکی از ساده‌ترین راه‌هایی که می‌توانید فشار خون بالا را درمان کنید و از عوارض احتمالی آن جلوگیری کنید، از طریق رژیم غذایی مناسب است. آنچه که می‌خورید، می‌تواند راه حلی برای کاهش پرفشاری یا فشار خون باشد.

در اینجا برخی از رایج‌ترین توصیه‌های رژیم غذایی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا آمده است.

• خوردن گوشت کمتر، گیاهان بیشتر
• کاهش مصرف سدیم
• مصرف کمتر شیرینی

 

فشار خون بالا در دوران بارداری

زنان با فشار خون بالا می‌توانند نوزادان سالم را به رغم داشتن این وضعیت تحویل دهند. اما در صورتی که مراقبت‌های لازم را در این دوران انجام دهند.

عوارض فشار خون در دوران بارداری

• کاهش عملکرد کلیه‌ها در زنان باردار
• زایمان زودرس
• کاهش وزن نوزادان مبتلا به پر فشاری
• پره اکلامپسی

بعضی از زنان ممکن است فشار خون بالا را در دوران بارداری خود داشته باشند. انواع مختلفی از مشکلات فشار خون بالا می‌تواند توسعه یابد. این وضعیت اغلب پس از تولد کودک به خودی خود تغییر می‌کند. پرفشاری خون در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را در طول زندگی افزایش دهد.

 

اثرات فشار خون بالا بر بدن چیست؟

از آنجا که فشار خون بالا اغلب یک وضعیت خاموش است، تا زمان بروز علائم، ممکن است بر اعضای بدن شما تأثیر بگذارد. این عوارض شامل:

• شریان‌های آسیب دیده
• نارسایی قلبی
• بزرگ شدن قلب

بزرگ شدن قلب خود عوارض دیگری دارد که شامل:

• آریتمی
• مرگ ناگهانی قلب
• حمله قلبی
• سکته مغزی
• تأثیر بر حافظه، یادگیری و صحبت کردن

 

راه پیشگیری از فشار خون بالا

اگر فاکتورهای خطر برای پرفشاری خون High blood pressure را دارید، اکنون می‌توانید اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری و عوارض آن را انجام دهید.

• غذاهای سالم را به رژیم خود اضافه کنید (مصرف میوه‌ها و سبزیجات)
• مصرف قند کمتر
• کاهش وزن (داشتن وزن ایده آل)
• ارزیابی مرتب فشار