استرس اکو با دارو | اکو استرس با کمک دوبوتامین
اکوکاردیوگرام (اکو) آزمایشی است که برای ارزیابی عملکرد و ساختار قلب استفاده می‌شود. اکوکاردیوگرام استرس یک آزمایش برای ارزیابی عملکرد قلب در اثر استرس است. استرس را می‌توان به وسیله تمرین روی یک تردمیل یا یک دارو به نام دوبوتامین ایجاد کرد. اکوکاردیوگرامی که توسط دارو انجام شود، اکو استرس با دارو نامیده می‌شود.
استرس اکو با تزریق چیست؟
در صورتی که فرد بیمار قادر به انجام ورزش نباشد، پزشک مربوطه استرس اکو با دارو را برای او توصیه خواهد کرد. این دارو که Dobutamine نامیده می‌شود، به یکی از رگ‌ها تزریق می‌گردد. تاثیری که این دارو بر قلب دارد این است که ضربان قلب را مانند حالتی که فرد در حال ورزش است، افزایش می‌دهد. در این حالت بیمار تند کار کردن قلب را احساس خواهد کرد.
استرس اکو با دوبوتامین چگونه انجام می‌شود؟
در این نوع از اکو، مبدلی (مانند یک میکروفون) موج‌های صوتی اولتراسونیک را با فرکانس بسیار بالا برای ارسال می‌کند. هنگامی که مبدل بر روی قفسه سینه قرار می‌گیرد در مکان‌ها و زوایای خاص قرار داده می‌شود. امواج صوتی اولتراسونیک از طریق پوست و سایر بافت‌های بدن به بافت‌های قلب تابانده می‌شود، در جایی که امواج انرژی خود را از دست دهند، گسسته می‌شوند. مبدل مجدداً امواج منعکس شده را جمع آوری می‌کند و آنها را به یک رایانه می‌فرستد. دستگاه اکوکاردیوگرافی این امواج را تفسیر کرده و بعد از تحلیل نتایج را به صورت تصاویری زنده از قلب، دریچه‌های قلبی و حتی عروق قلبی نشان خواهد داد.
انواع اکوکاردیوگرام
استرس اکو با دارو ممکن است شامل یک یا چند نوع خاص از اکواردیوگرافی باشد:
Echocardiogram حالت M
این مدل ساده‌ترین نوع اکوکاردیوگرام است. این یک تصویر را تولید می‌کند که شبیه ردیابی است، نه یک تصویر واقعی از ساختارهای قلب. اکو M-mode برای اندازه گیری ساختارهای قلب مفید است، مانند اتاق‌های پمپاژ قلب، اندازه قلب و ضخامت دیواره‌های قلب.
اکوی داپلر
این روش برای اندازه گیری و ارزیابی جریان خون از طریق اتاق‌های قلب و دریچه‌ها استفاده می‌شود. مقدار خونی که با هر ضربان و فعالیت الکتریکی قلب پمپ می‌شود، نشانه‌ای از کارکرد قلب است. همچنین، داپلر می‌تواند جریان خون غیر طبیعی درون قلب را تشخیص دهد، که می‌تواند به این معنی باشد که در یک یا چند دریچه قلب یا دیواره‌های قلب نقصی وجود دارد.
داپلر رنگی
Doppler رنگی یک فرم بهبود یافته از داپلر الکتروکاردیوگرام است. با استفاده از Doppler رنگی، رنگ‌های مختلف برای نشان دادن جهت جریان خون استفاده می‌شود.
اکوکاردیوگرام دو بعدی
این روش برای دیدن ساختار واقعی و حرکت ساختارهای قلب استفاده می‌شود. در این مدل از اکو قلبی، بر روی صفحه مانیتور مخروطی به نام قلب را مشاهده خواهید کرد که با هر حرکت قلب، این مخروط هم حرکت خواهد کرد. این مدل اکوکاردیوگرام به پزشک اجازه می‌دهد که ساختارهای مختلف قلب را ببیند و آنها را ارزیابی کند.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی
در تکنیک اکو سه بعدی، تصاویر سه بعدی از ساختارهای قلب را، با عمق بیشتری نسبت به اکو دو بعدی نشان می‌دهد. تصاویر زنده و در زمان واقعی اجازه می‌دهد تا ارزیابی دقیق‌تر از عملکرد قلب با استفاده از اندازه گیری‌های گرفته شده در حالی که قلب ضربان دارد انجام شود. با استفاده از اکو سه بعدی می‌توان میزان پیشرفت آناتومی قلب را ارزیابی نمود و حتی می‌توان برای تعیین بهترین طرح درمان از این تست استفاده کرد.
چه زمانی بیمار به استرس اکو با دارو نیاز پیدا خواهد کرد؟
دلایل ممکن برای نیاز به انجام اکوکاردیوگرام استرس با دارو شامل موارد زیر است:
- برای ارزیابی عملکرد و ساختار قلبی
- برای ارزیابی درجه بیماری شناخته شده‌ی قلبی
- برای تعیین محدودیت‌های ورزشی ایمن
- قبل از شروع برنامه توانبخشی قلبی
- یا یک رویداد قلبی مانند حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد یا جراحی قلب)
- برای بررسی وضعیت قلبی قبل از عمل قلب باز
ممکن است دلایل دیگری برای پزشک شما وجود داشته باشد که یک DSE را توصیه کند.
خطرات ناشی از استرس اکو با تزریق
خطرات احتمالی مرتبط با استرس اکو با دوبوتامین (DSE) عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- فشار خون شدید
- ضربان قلب نامنظم
- سرماخوردگی
- حالت تهوع
- خستگی شدید
- حمله قلبی (نادر)
بسته به شرایط خاص پزشکی شما ممکن است خطرات دیگری هم وجود داشته باشد. اطمینان حاصل کنید که قبل از آزمون، هر گونه نگرانی را با پزشک خود مطرح کرده باشید.
برخی عوامل یا شرایط ممکن است با استرس اکو با دارو تداخل داشته باشد مانند:
- سیگار کشیدن و یا استفاده از تنباکو در مدت ۳ ساعت قبل از آزمون
- مصرف کافئین ۳ ساعت بعد از انجام تست
- مصرف داروهای بتای مسدود کننده – این ممکن است باعث افزایش ضربان قلب شود
نحوه آماده شدن برای انجام تست اکوکاردیوگرافی استرس دارویی
- در ابتدا از شما خواسته می‌شود که یک فرم رضایت نامه امضا کنید که به شما اجازه انجام آزمایش را می‌دهد.
- در صورت داشتن هرگونه آلرژی و حساسیتی به هر دارویی حتماً به پزشک خود بگویید
- قبل از آزمون ممکن است شما را از خوردن منع کنند. پزشک شما خواهد گقت که شما چقدر به مواد غذایی و آب نیاز دارید تا همان مقدار مصرف کنید. مصرف تنباکو و نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه و چای ممکن است چند ساعت قبل از آزمایش منع شود.
- به پزشک خود در مورد تمام داروها (نسخه دار و بدون نسخه)، ویتامین‌ها، گیاهان و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، بگویید.
- ممکن است به شما تاکید شود تا قبل از آزمایش داروهای خاصی نظیر بتا بلوکرها را مصرف نکنید. در اینصورت پزشک شما دستورالعمل‌های خاصی را به شما ارائه می‌دهد.
- در صورت بارداری به پزشک فوق تخصص اکو خود اطلاع دهید.
- اگر یک دستگاه ضربان ساز یا پیس میکر دارید، به پزشک خود بگویید.
طبق شرایط شما ممکن است که پزشک از سایر روش‌ها برای آماده سازیتان جهت تست اکو استفاده کند.
در طول جریان انجام تست اکو استری با دارو چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟
اکوکاردیوگرافی استرس دوبوتامین (DSE) ممکن است به صورت سرپایی یا با مدت زمان اندکی بستری شدن در بیمارستان انجام شود. مراحل ممکن است بسته به شرایط و روش دکتر شما متفاوت باشد.
به طور کلی روند انجام تست استرس اکو به تزریق به این صورت است:
- ممکن است از شما خواسته شود که هرگونه طلا و جواهری که ممکن است در تست تداخل ایجاد کند را حدف کنید. در صورتی که از این موارد عینک، دندان مصنوعی یا سمعک استفاده می‌کنید می‌توانید آنها را با خود داشته باشید.
- از شما درخواست می‌شود که لباس‌هایتان را با لباس‌های مخصوصی تعویض کنید.
- از شما خواسته می‌شود قبل از آزمایش مثانه خود را خالی کنید.
- قبل از آزمایش یک خط داخل وریدی (IV) در دست یا بازوی شما ایجاد می‌شود. این برای تزریق داروی دوبوتامین لازم است و در صورت لزوم ممکن است که به شما سرم هم تزریق کنند.
- شما به پهلو روی تخت دراز خواهید کشید. هر چند که در طول تست از شما خواسته می‌شود که تغییر حالت دهید.
نظارت دقیق فعالیت اندام ها در حین آزمایش
برای نظارت روی فعالیت های بدن هنگام آزمایش، شما را به یک مانیتور الکتروکاردیوگرام (ECG) متصل می‌کنند که فعالیت الکتریکی قلبتان را ثبت کند و در طول استرس اکو با دارو با استفاده از الکترودهای کوچک که به پوستتان می‌چسبد، قلبتان را کنترل می‌کندن. علائم حیاتی (ضربان قلب، فشار خون، میزان تنفس و میزان اکسیژن) در طی آزمایش بررسی خواهد شد. ردیابی ECG که فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کند با تصاویری که در مانیتور اکوکاردیوگرام نشان داده شده مقایسه می‌شود.
- اتاق تاریک خواهد شد به طوری که تصاویر مانیتور اکو به راحتی توسط تکنسین مشاهده شود.
- کارشناس مربوطه مقداری ژل بر روی قفسه سینه شما می‌مالد و سپس مبدل را روی آن حرکت می‌دهد. شما فشار کمی را احساس می‌کنید چون تکنولوژیست موقعیت مبدل را برای دریافت بهترین تصویر از قلب به طور مکرر تغییر می‌دهد.
- سرعت تزریق دوبوتامین توسط وزن شما تعیین می‌شود. میزان تزریق هر چند دقیقه افزایش می‌یابد تا زمانی که میزان ضربان قلبتان به حدی که دکتر توصیه کرده برسد (تعیین شده توسط پزشک بر اساس سن و شرایط فیزیکی شما)، یا تا زمانی که حداکثر دوزهای دوبوتامین تزریق شود.
- پس از شروع دوبوتامین و پس از هر بار افزایش دوبوتامین، فشار خون شما نیز بررسی و الکتروکاردیوگرافی همزمان با ثبت تصاویر اکوکاردیوگرام انجام می‌شود.
- تکنسین این مبدل را در اطراف سینه شما حرکت می‌دهد تا تمام قسمت‌ها و سازه‌های قلبتان دیده شود.
هنگامی که میزان ضربان قلب شما به حد تعیین شده رسید و یا حداکثر مقدار دوبوتامین را دریافت کردید، دارو متوقف خواهد شد. ضربان قلب، فشار خون و ECG به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تا زمانی که به حالت اولیه باز گردند، ادامه پیدا می‌کند. سپس تصاویر اکوکاردیوگرام نهایی گرفته خواهند شد.
در صورت تکرار هرگونه درد قفسه سینه، مشکل تنفسی، عرق کردن یا گرفتگی قلب در طول آزمایش، به تکنسین اطلاع دهید.
هنگامی که همه تصاویر گرفته شد، تکنسین ژل را از سینه شما پاک خواهد کرد، پدهای ECG از روی پوست قفسه سینه برداشته و IV وریدی را بیرون می‌آورد. سپس به شما اجازه پوشیدن لباس‌هایتان داده می‌شود.
اقدامات بعد از آزمایش
- می‌توانید به فعالیت و رژیم غذایی معمول خود ادامه دهید مگر اینکه منعی برای شما وجود داشته باشد که توسط پزشک به شما گوش زد خواهد شد.
- به طور کلی، مراقبت‌های ویژه‌ای بعد از انجام تست استرس اکو با دارو وجود ندارد مگر اینکه بر اساس شرایط خاص شما، ممکن است پزشک پس از آزمایش دستورالعمل دیگری بدهد.
تست استرس اکو با دارو یک روش تشخیصی در پزشکی است که بدون نیاز به ورزش فیزیکی انجام می‌شود. در استرس اکو با تزریق، بیمار داروی تحریک‌کننده خاصی را مصرف می‌کند که باعث افزایش ضربان قلب و تنش عروق می‌شود. سپس دستگاه اکوکاردیوگرافی تصاویری از قلب و عروق تولید و عملکرد آنها را در شرایط استراحت و تحت تاثیر دارو بررسی می‌کند.
