کاتتریزاسیون قلبی با دسترسی شریان رادیال روشی برای انجام بسیاری از آزمایشها و روشهای تشخیص و درمان بیماری عروق کرونر است که شامل وارد کردن یک لوله بلند و نازک (کاتتر) از شریان یا ورید بازو به داخل قلب میشود. بسته به نوع جراحی و نظر پزشک، ممکن است در طول کاتتریزاسیون قلبی اتفاقات مختلفی رخ دهد. به عنوان مثال، در آنژیوپلاستی از یک بالون در انتهای کاتتر برای باز کردن عروق باریک در قلب استفاده میشود یا ممکن است استنت قرار داده شود. استنت وسیلهای کوچک و مشبک ساخته شده از فلز است که به عنوان تکیهگاه یا داربست در داخل رگ عمل میکند.
در طی این فرایند، پزشک با قراردادن کاتتر در شریان فمورال و کشیدن آن به سمت بالا و داخل قلب، به شریانهای قلب دسترسی پیدا میکند. این روش سنتی محسوب میشود؛ دسترسی به شریان فمورال میتواند مشکلات زیادی مانند خونریزی در محل سوراخ و آسیب به اعصاب ایجاد کند. همچنین، پس از انجام عمل، بیمار باید حداقل 5 ساعت دراز بکشد تا اطمینان حاصل شود که محل سوراخ شده در شریان فمورال دوباره شروع به خونریزی نمیکند.
شریان فمورال یک شریان اصلی در ناحیه کشاله ران است، اما تنها مسیری نیست که میتوان برای رسیدن به قلب از آن استفاده کرد. روش دیگر، دسترسی از شریان رادیال است؛ شریانی در مچ دست که از شریان فمورال در کشاله ران کوچکتر است. به دلیل باریکتربودن این شریان، اعمال فشار مستقیم به محل سوراخ برای جلوگیری از خونریزی بسیار آسانتر است، و عوارض کمتری نیز دارد. دسترسی به شریان رادیال به اغلب بیماران امکان میدهد بلافاصله پس از عمل از رختخواب خارج شوند و راه بروند.
تعریف دسترسی شریان رادیال
اگر متخصص قلب و عروق مداخلهای بگوید تصمیم دارد روش دسترسی به شریان رادیال را انجام دهد، به این معنی است که میخواهد از شریان رادیال مچ دست به عنوان نقطه ورود کاتتر استفاده کند. کاتتر نازک، از شبکه شریانهای بدن در بازو و داخل قفسه سینه گذشته و در نهایت به قلب میرسد. عبارتهای دیگری که برای این روش به کار میرود، دسترسی ترانس رادیال، رویکرد ترانس رادیال یا آنژیوپلاستی ترانس رادیال است.
چه کسانی کاندید دسترسی شریان رادیال هستند
متأسفانه، روش دسترسی از شریان رادیال برای همه بیماران مناسب نیست. این روش در بیماران بسیار لاغر یا دارای عروق کوچک یا پیچخورده قابل انجام نیست.
برای کاندید شدن، بیمار باید جریان خونی مناسبی در دست ها، از طریق هر دو شریان رادیال و اولنار داشته باشد. در موارد نادری که لازم است شریان رادیال پس از عمل مسدود شود (انسداد)، میزان خون هر دو شریان باید خوب باشد؛ در اینصورت دیگر مهم نیست که شریان رادیال مسدود شود، زیرا شریان اولنار میتواند خون کافی به کل دست برساند.
میزان خونرسانی مناسب به دستها از طریق “آزمایش آلن” تعیین میشود. در آزمایش آلن، پزشک یک انگشت شست خود را روی شریان اولنار در سمت انگشت کوچک، و انگشت شست دیگر خود را روی شریان رادیال در سمت شست فشار میدهد و از بیمار میخواهد دست خود را باز و بسته کند تا زمانی که رنگ آن سفید شود. سپس، پزشک فشار روی شریان اولنار را آزاد میکند؛ اگر ظرف 8 ثانیه یا کمتر، رنگ طبیعی به دست بازگردد، به این معناست که شریان اولنار میتواند تمام خون مورد نیاز دست را در موارد نادری که شریان رادیال مسدود شود، تامین کند.
انتظار چه چیزی را داشته باشم؟
- معمولا از بیمار خواسته میشود که از نیمه شب قبل از جراحی چیزی نخورد. اگر دیابت دارید، باید با دکتر در مورد غذاخوردن یا مصرف انسولین مشورت کنید، زیرا غذانخوردن میتوان بر سطح قندخون شما تاثیر بگذارد.
- تمام داروهای مصرفی (تجویزی، بدون نسخه و مکمل ها) را با متخصص قلب و جراح خود در میان بگذارید. این موضوع به خصوص برای داروهای کاهش غلظت خون یا ضد پلاکت مهم است. احتمال زیادی دارد که برخی آزمایشات مانند آزمایش خون، الکتروکاردیوگرام، و عکسبرداری اشعه ایکس قفسه سینه لازم باشد.
- در آزمایشگاه کات، مانیتورهای تلویزیون، مانیتورهای قلب و دستگاههای فشار خون وجود دارد. بیمار روی یک میز معاینه دراز خواهد کشید که معمولاً نزدیک دستگاه عکسبرداری اشعه ایکس است. دیسکهای فلزی کوچکی به نام الکترود روی سینه قرار گرفته و به دستگاه الکتروکاردیوگرام متصل میشوند که ریتم قلب را در طول عمل کنترل میکند.
- ابتدا داروی بیهوشی برای بیحسکردن ناحیه اطراف مچ دست تزریق میشود که ممکن است کمی ناراحت باشد. در مرحله بعد با یک برش کوچک روی پوست، سوزن مخصوصی وارد شریان رادیان شده و پزشکان کاتتر را در شریان رادیال قرار میدهند. در این بخش از آزمایش نباید دردی احساس شود. سپس کاتتر به آرامی از طریق شریان رادیال وارد قلب میشود.
- پس از پایان عمل، کاتتر و IV برداشته خواهند شد، فشار محکمی بر روی شریان رادیال اعمال میشود تا هر گونه خونریزی متوقف شود، و ناحیه عمل باندپیچی میشود.
- اگر تاثیر آرامبخش زیاد نباشد، ممکن است بیمار بلافاصله پس از مرخص شود؛ امکانی که برای روش دسترسی فمورال فراهم نیست! ممکن است تا زمان از بین رفتن تاثیر داروی آرامبخش، بیمار کمی احساس خواب آلودگی کند. در این مدت توسط پرستار تحت نظر خواهد بود تا اطمینان حاصل شود ضربان قلب و فشار خون طبیعی است. پس از مدت کوتاهی استراحت، بیمار میتواند به خانه برود.