اثرات چاقی و اضافه وزن روی قلب
چاقی یکی از عوامل اصلی خطر برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی به شمار می رود. میزان چاقی در ایران از سال ۱۳۵۹ تاکنون پنج و نیم برابر شده است و در کل میتوان گفت حدود ۷۰ درصد ایرانیان اضافه وزن دارند. 180000 مرگ در سال در آمریکا و معادل ۱۳ درصد از مرگ و میرها در ایران مربوط به اضافه وزن و چاقی است.
چاقی چیست؟
بدن ما از آب، چربی، پروتئین، کربوهیدرات، انواع ویتامین ها و مواد معدنی تشکیل شده است. چاقی به معنای داشتن بیش از حد چربی در بدن است.
اندازه دور کمر یکی از روش های تخمین چربی بدن است. اندازه دور کمر بیش از 102 سانتیمتر در آقایان و بیش از 88 سانتیمتر در خانم ها پرخطر محسوب می شود. یک روش دیگر برای اندازه گیری چاقی شاخص توده بدنی (BMI) است. BMI از تقسیم وزن بدن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست می آید (BMI = kg/m2).
چه چیزهایی باعث چاقی می شود؟
برای اکثر افراد، علت چاقی بسیار ساده است: دریافت کالر بیشتری نسبت به کالری ورودی به بدن. سایر دلایل چاقی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ژنتیک:
برخی از محققان بر این باورند که ژنی که از طریق اعضای خانواده منتقل می شود ممکن است بر نحوه تنظیم سوخت و ساز و وزن بدن ما تأثیر بگذارد.
افزایش سن:
با بالا رفتن سن، بدن شما نمی تواند با سرعت مناسب انرژی بسوزاند و برای حفظ وزن خود به کالری زیادی نیاز ندارد. به همین دلیل افرادی که دارای سبک غذایی و فعالیت های قدیمی مناسب افراد 20 سال هستند، متوجه می شوند که در 40 سالگی وزن اضافه دارند.
جنسیت:
مردان برای حفظ وزن بدن خود به کالری بیشتری نیاز دارند و در زمان استراحت انرژی بیشتری نسبت به زنان می سوزانند. در مقابل زنان معمولاً پس از یائسگی دچار اضافه وزن می شوند زیرا توانایی آنها در سوزاندن انرژی کاهش بیشتری پیدا می کند.
محیط زیست و عادات غذایی:
مصرف فست فود و غذاهای ناسالم پرچرب و شیرین خطر چاقی را افزایش می دهند.
عدم فعالیت بدنی:
افرادی که زیاد غذا می خورند اما فعالیت بدنی کافی انجام نمی دهند، بیشتر در معرض اضافه وزن هستند.
بارداری:
افزایش وزنی حدود ۷ تا ۱۱ کیلوگرم در دوران بارداری توصیه میشود اما 15 درصد از زنان باردار با هر بارداری بیشتر از 11 کیلو وزن اضافه می کنند
چاقی در دوران کودکی
کودکانی که چاق هستند بیشتر در بزرگسالی احتمال چاق شدن را دارند. تحقیقات نشان می دهد که سلول های چربی که در دوران کودکی به دست می آوریم، در بزرگسالی نیز باقی می مانند. کودکان چاق ممکن است 5 برابر بیشتر از کودکان با وزن طبیعی سلول های چربی داشته باشند. رژیم گرفتن در بزرگسالی اندازه سلول های چربی را کاهش می دهد اما نه تعداد آنها.
ابتلا به برخی بیماری ها:
برخی از بیماری ها می توانند باعث چاقی شوند همچون مشکلات هورمونی مانند کم کاری تیروئید، افسردگی و برخی بیماری های نادر مغزی.
داروها:
استروئیدها و برخی داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث افزایش وزن شوند.
اختلالات اشتها:
10 تا 20 درصد افرادی که چاق هستند، اختلالات پرخوری و شب خوری دارند.
خطرات چاقی چیست؟
چربی اضافی بدن خطر ابتلا به مشکلات سلامتی را افزایش می دهد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- افزایش بیماری های قلبی عروقی و سکته
- افزایش سطح LDL (کلسترول بد) و تری گلیسیرید
- کاهش سطوح HDL یا کلسترول خوب
- بالا رفتن فشار خون
- ابتلا به دیابت
- افزایش خطر ابتلا به آسم بزرگسالان و سایر مشکلات تنفسی
- افزایش خطر آپنه انسدادی خواب (OSA)
- افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان ها از جمله سرطان آندومتر، سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان روده بزرگ
حتی اگر هیچ عامل خطر دیگری نداشته باشید، خود اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد. وزن اضافی به استخوان ها، مفاصل و ماهیچه های شما فشار زیادی وارد کرده و همچنین می تواند منجر به سنگ کیسه صفرا شود.
نحوه درمان چاقی
تغییر سبک زندگی از جمله رژیم غذایی و ورزش می توان چاقی و اضافه وزن را درمان کرد. امروزه بسیاری از پزشکان روش های کاهش وزن جدیدی را برای بیماران خود تجویز می کنند. مطالعات نشان می دهد حتی کاهش وزن متوسط در حدود 10 درصد وزن بدن می تواند برخی از خطرات چاقی را از بین ببرد. برای کاهش 10 درصدی، پزشکان متخصص می توانند داروهای کاهش وزن را همراه با برنامه رژیم غذایی و ورزش تجویز کنند و در موارد شدید تر چاقی، ممکن است انواع جراحی لاغری مثل عمل اسلیو یا بای پس معده توصیه شود.