مراقبت از پای دیابتی

ممکن است افراد مبتلا به دیابت دچار مشکلات مختلف پا شوند. حتی مشکلات معمولی پا هم می‌تواند بدتر شود و منجر به عوارض جدی شود. مشکلات مربوط به پا اغلب زمانی رخ می‌دهد که آسیب عصبی وجود داشته باشد که در اصطلاح “نوروپاتی” نامیده می‌شود. این آسیب می‌تواند باعث گزگز، درد (سوزش) یا احساس ضعف در پا شود. البته، می‌تواند باعث از دست دادن حس در پا هم شود، بنابراین متوجه آسیب‌های وارد به پاهای خود نمی‌شوید. جریان خون ضعیف یا تغییر در شکل پاها یا انگشتان پا هم ممکن است مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. در این مقاله با عوارض پای دیابتی و نحوه مراقبت از پای دیابتی آشنا خواهید شد.

اگر دیابت دارید مراقب پاهای خود باشید

وقتی‌که دیابت دارید، مراقبت از پاها برای جلوگیری از عوارض جدی پا، بسیار مهم است. با انجام کارهای زیر از پاهای خود مراقبت کنید:

• پاهای خود را هر روز، به‌طور کامل بشویید.
• پاها را کاملاً خشک کنید و فراموش نکنید که بین انگشتان پاهایتان را هم خشک کنید.
• از مرطوب‌کننده برای پاهای خود استفاده کنید، اما از مرطوب کردن بین انگشتان پا خودداری کنید.
• ناخن‌های پای خود را کوتاه نگه‌دارید و از سوهان ناخن برای لبه‌های تیز استفاده کنید.
• پاهای خود را ازنظر وجود زخم، بریدگی، تاول، میخچه یا قرمزی به‌طور روزانه چک کنید. اگر هر یک از این موارد را داشتید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• جوراب‌های ضد رطوبت بپوشید.
• قبل از پوشیدن کفش‌هایتان، وجود اجسام تیز (مانند وجود سنگ‌های کوچک) را بررسی کنید.
• کفشی بپوشید که برایتان پاهایتان مناسب باشد.

نباید های مراقبت از پای دیابتی

• پابرهنه راه نروید.
• پاهای خود را خیس نکنید.
• سیگار نکشید.

از پاهای خود به‌خوبی مراقبت کنید و در صورت مشاهده علائم مشکلات پا، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

دیابت چه مشکلاتی برای پا ایجاد می کند؟

نوروپاتی دیابتی

آسیب عصبی دیابتی می‌تواند توانایی شما درزمینهٔ احساس درد، گرما و سرما در پاها کاهش دهد. از دست دادن حس اغلب به این معنی است که ممکن است آسیب ورد شده به پاهای خود را حس نکنید. مثلاً یک‌تکه چوب یا سنگ در کفش شما وجود دارد و شما بدون اینکه آن را حس کنید، به همراه آن‌ها راه بروید. ممکن است یک تاول داشته باشید و آن را احساس نکنید. ممکن است تا زمانی که پوست از بین نرود و عفونی نشود، متوجه آسیب واردشده به پاهایتان نشوید.

راهکار: آسیب عصبی می‌تواند منجر به تغییر شکل پاها و انگشتان پا شود. اگر پای شما به‌راحتی در کفش‌های معمولی قرار نمی‌گیرد، به‌جای اینکه پاها و انگشتان خود را به‌زور وارد کفش‌هایی کنید که مناسب نیستند و می‌توانند آسیب بیشتری را به دنبال داشته باشند، از پزشک خود بخواهید در مورد کفش‌های درمانی یا کفی های مخصوص را به شما معرفی کند.

تغییرات پوستی در پا

دیابت می‌تواند باعث تغییراتی در پوست پای شما شود. گاهی ممکن است پای شما بسیار خشک شود. ممکن است پوست پا کنده شود و حتی ترک بخورد. این مشکل ناشی از آسیب عصبی است که بر توانایی بدن شما درزمینهٔ کنترل چربی و رطوبت پا تأثیر می‌گذارد.

راهکار: پس از استحمام، پاهای خود را خشک کنید و رطوبت باقیمانده را با یک لایه نازک از وازلین، یک کرم دست بدون عطر یا سایر محصولات از بین ببرید. فقط اینکه از روغن یا کرم را بین انگشتان پا استفاده نکنید. رطوبت اضافه می‌تواند منجر به عفونت شود. پاهای خود را خیس نکنید، زیرا می‌تواند پوست شما را خشک کند.

پینه

پینه‌ها بیشتر از سایر تغییرات پوستی اتفاق می‌افتند و سریع‌تر روی پای افراد مبتلا به دیابت پخش می‌شوند زیرا نواحی در زیر پا وجود دارند که از فشار بالایی برخوردار هستند. وجود پینه بیش‌ازحد به این معنی است که به کفش‌ها و کفی های درمانی نیاز دارید.

پینه‌ها، اگر خوب نشوند، بسیار ضخیم می‌شوند، تجزیه شده و به زخم (زخم‌های باز) تبدیل می‌شوند. هرگز سعی نکنید پینه یا میخچه را خودتان برش دهید، زیرا این کار می‌تواند منجر به زخم و عفونت شود. اجازه دهید یک متخصص در گروه مراقبت از دیابت، پینه‌های شما را برش دهد. همچنین سعی نکنید پینه و میخچه را با مواد شیمیایی از بین ببرید. این محصولات می‌توانند پوست شما را بسوزانند.

راهکار: استفاده روزانه از سنگ‌پا به کنترل پینه کمک می‌کند. بهتر است از سنگ‌پا روی پوست مرطوب استفاده کنید. بلافاصله پس از استفاده از سنگ‌پا، از لوسیون استفاده کنید

گردش خون ضعیف و مشکلات عروق پای دیابتی

گردش خون ضعیف (جریان خون) باعث می‌شود پای شما نتواند به‌خوبی با عفونت مبارزه کند و بهبود یابد. دیابت باعث تنگ شدن و سفت شدن رگ‌های خونی پا و ساق پا می‌شوند. شما می‌توانید تعدادی از مواردی که باعث جریان خون ضعیف می‌شود را کنترل کنید. سیگار نکشید، زیرا سیگار کشیدن باعث سفت شدن سریع رگ‌ها می‌شود. از توصیه‌های گروه مراقبت دیابت خود برای کنترل فشار خون بالا و کلسترول استفاده کنید.

اگر پاهای شما سرد است، ممکن است بخواهید آن‌ها را گرم کنید. توجه داشته باشید که باوجود آسیب عصبی، ممکن است پاهای شما نتوانند گرما را به‌درستی احساس کنند و آب داغ، بطری‌های آب گرم یا پدهای گرمایشی را اصلاً حس نکنید. بهترین راه برای گرم کردن پاهای سرد، پوشیدن جوراب‌های گرم است.

برخی از افراد هنگام راه رفتن سریع، بالا رفتن از تپه یا بر روی یک سطح سخت، در ساق پای خود احساس درد می‌کنند. به این حالت “لنگش متناوب” می‌گویند. توقف و استراحت برای چند لحظه باید به این درد پایان دهد. اگر این علائم را دارید، باید سیگار را ترک کنید. برای شروع یک برنامه پیاده‌روی، از توصیه‌های پزشک متخصص خود استفاده کنید. تجویز دارو در برخی افراد هم می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کند.

برای مراقبت از پای دیابتی ورزش هم برای گردش خون ضعیف خوب است، زیرا باعث تحریک جریان خون در پاها و پاها می‌شود. با کفش‌های محکم و راحتی که مناسب پاهایتان هستند، راه بروید. وقتی روی پاهای خود زخم‌های باز دارید، راه نروید.

زخم پای دیابتی

زخم‌ها اغلب در ناحیه کف پا یا پایین انگشت شست پا ایجاد می‌شوند. وجود زخم در کناره‌های پا معمولاً به خاطر استفاده از کفش‌های نامناسب است. به یاد داشته باشید که اگرچه برخی از زخم‌ها درد ندارند، ولی هر زخمی باید فوراً توسط پزشک شما معاینه شود. بی‌توجهی به زخم پا می‌تواند منجر به عفونت شود که به‌نوبه خود، می‌تواند منجر به از دست دادن این اندام مهم شود.

توصیه‌های پزشک به نوع زخم شما بستگی دارد. ممکن است پزشک نیاز به عکس‌برداری با اشعه ایکس از پای شما داشته باشد تا مطمئن شود که استخوان پا عفونی نشده است. زخم ممکن است به تمیز کردن بافت مرده و عفونی نیاز داشته باشد. ممکن است لازم باشد برای این تمیز کردن زخم به بیمارستان بروید. برای تشخیص نوع عفونت و اینکه کدام آنتی‌بیوتیک بهتر عمل می‌کند، ممکن است از کشت زخم باکتریایی استفاده شود.

راهکار: مراقبت از زخم پای دیابتی بسیار مهم است. راه رفتن روی زخم می‌تواند باعث تشدید عمق آن زخم شود و عفونت را به نقاط عمقی پای شما وارد کند. ممکن است پزشک برای محافظت از پای شما، کفش، مچ‌بند یا گچ مخصوصی را روی آن قرار دهد.

اگر زخم شما بهبود نمی‌یابد و گردش خون شما هم ضعیف است، ممکن است به جراح عروق معرفی شوید. مدیریت دیابت بسیار مهم است، زیرا سطح بالای گلوکز خون (قند خون) مبارزه با عفونت را دشوارتر می‌کند.

پس از بهبود زخم پا، مواظب پای خود باشید. بافت اسکار ناشی از زخم به‌راحتی تجزیه می‌شود. ممکن است پس از بهبود زخم برای محافظت از این ناحیه و جلوگیری از بازگشت زخم، نیاز به پوشیدن کفش‌های مخصوص داشته باشید.

قطع پای دیابتی

احتمال قطع پا در افراد مبتلا به دیابت، بسیار بیشتر از سایر افراد است. درواقع، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، به بیماری شریان محیطی (PAD) مبتلا هستند که باعث کاهش جریان خون در پاها می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، دچار نوروپاتی هستند که باعث می‌شود حسی در پاهای خود نداشته باشند. این مشکلات باهم، باعث می‌شود فرد به زخم‌ها و عفونت‌هایی مبتلا شود که احتمال قطع عضو را افزایش می‌دهد. با معاینه روزانه پاها، مراجعه منظم به پزشک و پوشیدن کفش مناسب، می‌توان از قطع عضو پیشگیری کرد.

از پاهای خود به‌خوبی مراقبت کنید و در صورت مشاهده علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در مورد هزینه کفش‌های مخصوص هم تحقیق کنید که آیا بیمه شما چنین هزینه‌ای را پوش می‌دهد یا خیر. هنگام مراقبت از زخم یا سایر مشکلات پا، همیشه توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید. یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای پاهای شما، سیگار کشیدن است. سیگار بر عروق خونی کوچک تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث کاهش جریان خون در پا شود و باعث کندتر شدن بهبود زخم‌ها شود. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت که نیاز به قطع عضو دارند، سیگاری هستند.

مراقبت از پای دیابتی شامل رعایت بهداشت پوست، بررسی و درمان زودهنگام علائم عفونت، کنترل قند خون، استفاده از کفش‌های مناسب و جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی مانند جراحات یا سوختگی است. عوارض جدی مانند چسبیدن زخم، زخم‌های نافذ و تغییرات رنگ پوست باید فوراً به پزشک گزارش شوند.