مگر دیابت بی مزه هم داریم؟

دیابت بی مزه یک بیماری نادر است که در آن بدن شما نمی‌تواند مایعات کافی را در بدن نگه دارد و باعث می‌شود تا شما مقدار زیادی ادرار تولید کنید، حتی اگر آب زیادی ننوشید. در دیابت اینسیپیدوس بدن شما به اندازه کافی هورمون ضد ادرار (ADH) تولید یا از ADH به درستی استفاده نمی‌کند. ما در این مقاله به بررسی دیابت بی مزه و انواع آن، روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم.

دیابت بی مزه چیست؟

دیابت بی مزه که در اصطلاح انگلیسی به آن Diabetes insipidus می گویند، یک بیماری نادر است که در آن بدن شما نمی‌تواند مایعات کافی را در بدن نگه دارد. در دیابت اینسیپیدوس بدن شما به اندازه کافی هورمون ضد ادراری (ADH) یا هورمون وازوپرسین تولید نمی‌کند یا از ADH به درستی استفاده نمی‌کند.

ADH هورمونی است که به کلیه‌ها می‌گوید آب را در بدن حفظ کنند. دیابت بی مزه با دیابت ملیتوس متفاوت است.

فرق دیابت شیرین و دیابت بی مزه در چیست؟

دیابت شیرین یک بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند به طور مؤثر از انسولین استفاده کند. انسولین هورمونی است که به بدن کمک می‌کند تا قند خون را از غذاهای مصرفی به انرژی تبدیل کند. در دیابت شیرین، قند خون در بدن بالا می‌رود.

دیابت بی مزه یک بیماری نادر است که در آن بدن نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون ضد ادراری (ADH) تولید کند. ADH هورمونی است که به کلیه‌ها کمک می‌کند تا آب را در بدن حفظ کنند. در دیابت اینسیپیدوس بدن مقدار زیادی آب از طریق ادرار دفع می‌کند.

ویژگی	دیابت شیرین	دیابت اینسیپیدوس
نوع	مزمن	نادر
علت	عدم توانایی بدن در استفاده مؤثر از انسولین	عدم توانایی بدن در تولید کافی هورمون ضد ادراری (ADH)
علائم	افزایش قند خون، تشنگی، خستگی، افزایش وزن، تکرر ادرار	دفع ادرار مکرر، تشنگی شدید، خستگی، کاهش وزن
درمان	دارو، انسولین، رژیم غذایی، ورزش	دارو، درمان با هورمون ضد ادراری، تغییر سبک زندگی

انواع دیابت بی مزه

دو نوع اصلی دیابت اینسیپیدوس وجود دارد:

دیابت بی مزه مرکزی

در دیابت بی مزه مرکزی، هیپوفیز یا هیپوتالاموس به درستی هورمون ADH تولید نمی‌کنند. هیپوفیز و هیپوتالاموس غدد کوچکی در مغز هستند که هورمون‌های مختلفی، از جمله ADH، تولید می‌کنند.

علل دیابت اینسیپیدوس مرکزی عبارتند از:

• تومورهای هیپوفیز یا هیپوتالاموس
• آسیب به سر
• بیماری‌های خود ایمنی
• ژنتیک

دیابت بی مزه نفروژنیک

در دیابت بی مزه نفروژنیک، کلیه‌ها به هورمون ADH پاسخ نمی‌دهند. کلیه‌ها اندام‌هایی هستند که در فیلتر کردن خون و دفع مواد زائد از بدن نقش دارند.

علل دیابت اینسیپیدوس نفروژنیک عبارتند از:

• مصرف برخی از داروها
• عفونت
• بیماری‌های کلیوی
• ژنتیک

دیابت بی مزه دیپسوژنیک

دیابت اینسیپیدوس دیپسوژنیک به دلیل اختلال در مکانیسم تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث تولید مقادیر زیادی ادرار رقیق از نوشیدن حجم بالایی از مایعات شود.

پلی دیپسی اولیه می‌تواند در اثر آسیب به مکانیسم تنظیم تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد شود. این بیماری همچنین با بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی مرتبط است.

دیابت بی مزه بارداری

نوعی دیابت است که در دوران بارداری رخ می دهد و زمانی اتفاق می‌افتد که یک آنزیم ساخته شده توسط جفت، هورمون ضد ادراری مادر را از بین می‌برد.

علائم دیابت بی مزه

برخی از علائم هستند که می‌توانند در افراد مبتلا به دیابت اینسیپیدوس در هر سنی رخ دهند:

• دفع ادرار مکرر
• تشنگی شدید
• خستگی
• کاهش وزن
• سردرد
• تاری دید

تشنگی و تکرر ادرار شدید دو علامت بالینی بسیار شایع در این بیماران است، اما برخی از علائم ممکن است در بزرگسالان یا کودکان و نوجوانان شایع‌تر باشند

علائم دیابت اینسیپیدوس در بزرگسالان

علائم دیابت بی مزه در بزرگسالان معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند. برخی از افراد ممکن است متوجه شوند که در طول روز مجبورند بیشتر از حد معمول ادرار کنند. دیگران ممکن است متوجه شوند که باید شب‌ها چند بار از خواب بیدار شوند تا ادرار کنند. برخی از علائم دیابت بی مزه که در بزرگسالان شایع‌تر هستند عبارتند از:

• خستگی
• کاهش وزن
• سردرد
• تاری دید

علائم دیابت بی مزه در کودکان و نوجوانان

علائم دیابت بی مزه در کودکان و نوجوانان ممکن است متفاوت باشد. برخی از کودکان ممکن است علائم مشابه بزرگسالان را داشته باشند. دیگران ممکن است علائم دیگری مانند موارد زیر را تجربه کنند:

• یبوست
• کندی رشد
• دیر صحبت کردن
• مشکل در کنترل ادرار
• اختلالات خواب

چه افرادی دیابت بی مزه می‌گیرند

هر کسی می‌تواند به دیابت اینسیپیدوس مبتلا شود، اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر هستند، از جمله:

• افرادی که ضربه به سر داشته‌اند
• افرادی که جراحی هیپوفیز یا سایر جراحی‌های مغز و اعصاب داشته‌اند
• افرادی که تومور مغزی دارند
• افرادی که به عفونت‌های مغز و اعصاب مبتلا هستند
• افرادی که بیماری کلیوی دارند
• افرادی که بیماری‌های ژنتیکی خاصی دارند

عوارض دیابت اینسیپیدوس

دیابت بی مزه می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

• کم آبی بدن
• اختلالات الکترولیتی
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• سکته مغزی
• مشکلات کلیوی

چطور بفهمیم دیابت بی مزه داریم | روش های تشخیص

اگر علائم دیابت بی مزه را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و آزمایشاتی را برای تشخیص دیابت بی مزه تجویز می‌کند.

آزمایشات زیر می‌تواند برای تشخیص دیابت اینسیپیدوس استفاده شود:

آزمایش ادرار

این آزمایش برای اندازه گیری مقدار ADH در ادرار استفاده می‌شود. بررسی ادرار برای مشاهده مقدار زیاد آب در آن، می‌تواند در تشخیص دیابت نفروژنی (دیابت انسیپیدوس) مفید باشد.

آزمایش خون

این آزمایش برای اندازه گیری سطح ADH، بررسی میزان مواد خاصی در خون مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم به کار می‌رود و می‌تواند در تشخیص و شناسایی نوع دیابت اینسیپیدوس نفروژنی مفید باشد.

آزمایش تحمل آب

این آزمایش برای اندازه گیری نحوه عملکرد بدن شما در هنگام مصرف آب استفاده می‌شود. در این آزمایش، شما برای چند ساعت از مصرف مایعات جلوگیری می‌کنید. در این مدت پرستار و مسئول آزمایشگاه، تغییرات وزن بدن، میزان ادرار تولیدی، غلظت ادرار و خون شما را اندازه‌گیری می‌کند همچنین ممکن است مقدار هورمون ADH (هورمون آنتی دیورتیک) در خون شما را مورد بررسی قرار دهد.

در طول این آزمایش شما ممکن است هورمون ADH هم دریافت کنید تا نشان دهد آیا بدن شما کفایت تولید هورمون ADH را دارد و آیا کلیه‌های شما به انتظار هورمون ADH پاسخ می‌دهند یا خیر.

تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

ام آر ای می‌تواند مشکلات احتمالی در غدد هیپوفیز یا هیپوتالاموس را بررسی کند. این آزمون تصویربرداری با امواج رادیویی تصاویر دقیقی از مغز گرفته و ثبت می‌کند.

آزمایش ژنتیک

اگر افراد دیگری در خانواده شما مشکلاتی مانند ادرار زیاد یا تشخیص دیابت اینسیپیدوس نفروژنی داشته باشند، پزشک متخصص شما ممکن است آزمایش ژنتیک را پیشنهاد کند.

درمان دیابت بی مزه

درمان به نوع دیابت دیابت اینسیپیدوس ای که دارید بستگی دارد.

داروهای دیابت بی مزه

درمان دیابت برای جایگزینی ADH است. انواع مختلفی از داروهای ADH در دسترس هستند از جمله:

دسموپرسین (DDAVP)

• متداول‌ترین درمان دیابت بی مزه است. دسموپرسین به صورت اسپری بینی، قرص یا آمپول در بازار موجود است.

لیسین آرژنین وازوپرسین (LVP)

• این دارو مشابه دسموپرسین است، اما اثر طولانی‌تری دارد. LVP به صورت تزریقی موجود است و معمولاً یک بار در روز تزریق می‌شود. LVP به طور موثری علائم دیابت بی مزه را کنترل می‌کند و معمولاً عوارض جانبی کمی دارد.

کاربامازپین (Carbamazepine)

• کاربامازپین یک داروی ضد تشنج است که برای درمان نوع خاصی از دیابت بی مزه که به دلیل آسیب به هیپوتالاموس ایجاد می‌شود، استفاده می‌شود. کاربامازپین به صورت قرص موجود است و معمولاً دو بار در روز مصرف می‌شود. کاربامازپین به طور موثری علائم دیابت اینسیپیدوس را کنترل می‌کند، اما عوارض جانبی بیشتری نسبت به دسموپرسین یا LVP دارد.

نوع داروی ADH که برای شما تجویز می‌شود به نوع دیابت اینسیپیدوس شما بستگی دارد. اگر نوع مرکزی دیابت بی مزه دارید، معمولاً دسموپرسین یا LVP تجویز می‌شود. اگر نوع نفروژنیک را دارید، دسموپرسین معمولاً بی اثر است و کاربامازپین ممکن است گزینه بهتری باشد.

درمان‌های خانگی دیابت بی مزه

درمان‌های خانگی به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی استفاده می‌شوند. این درمان‌ها می‌توانند به کنترل علائم دیابت بی مزه و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. برخی از درمان‌های خانگی دیابت اینسیپیدوس عبارتند از:

افزایش مصرف آب

مهم است که افراد مبتلا به دیابت بی مزه مقدار زیادی آب بنوشند تا از کم آبی جلوگیری کنند. توصیه می‌شود این افراد روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشند.

مصرف غذاهای غنی از پتاسیم

پتاسیم می‌تواند به کاهش دفع ادرار کمک کند. غذاهای غنی از پتاسیم عبارتند از:

• موز
• آووکادو
• سیب زمینی شیرین
• لوبیا
• غلات کامل

مصرف غذاهای سرشار از منیزیم

منیزیم نیز می‌تواند به کاهش دفع ادرار کمک کند. غذاهای غنی از منیزیم عبارتند از:

• اسفناج
• بادام
• دانه کدو
• موز
• غلات کامل

مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C

ویتامین C می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک کند. می‌توانید از پرتقال، لیمو، توت فرنگی، کیوی، کلم بروکلی در رژیم غذایی روزانه‌تان استفاده کنید.

کاهش مصرف نمک

نمک می‌تواند باعث افزایش تولید ادرار شود. توصیه می‌شود افراد مبتلا به دیابت بی مزه مصرف نمک خود را کاهش دهند.

پرهیز از مصرف الکل

الکل می‌تواند باعث افزایش تولید ادرار شود. توصیه می‌شود افراد مبتلا به دیابت بی مزه از مصرف الکل خودداری کنند.

درمان دیابت بی مزه با یوگا

یوگا یک تمرین ذهنی و جسمی است که می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت بی مزه کمک کند تا علائم خود را کنترل کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

برخی از مزایای یوگا برای افراد مبتلا به دیابت بی مزه عبارتند از:

• کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید ادرار شود. یوگا می‌تواند به کاهش استرس کمک کند و در نتیجه دفع ادرار را کاهش دهد.
• بهبود گردش خون: گردش خون ضعیف می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها شود. یوگا می‌تواند به بهبود گردش خون کمک کند و از کلیه‌ها محافظت کند.
• کاهش التهاب: التهاب می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. یوگا می‌تواند به کاهش التهاب کمک و از کلیه‌ها محافظت کند.

برخی از حرکات یوگا مثل حرکات کششی، تنفسی و ذهن آرامی می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت بی مزه مفید باشد.

درمان دیابت بی مزه با طب سنتی

مکانیسم اثر طب سوزنی در درمان دیابت اینسیپیدوس هنوز به طور کامل مشخص نیست. برخی از محققان معتقدند که طب سوزنی می‌تواند به تحریک تولید هورمون ضد ادراری (ADH) کمک کند.

برخی از نقاط طب سوزنی که ممکن است برای درمان دیابت اینسیپیدوس استفاده شوند عبارتند از:

• GV20: این نقطه در بالای سر قرار دارد و برای تنظیم عملکرد هورمون‌ها استفاده می‌شود.
• BL23: این نقطه در پشت کمر قرار دارد و برای تنظیم عملکرد کلیه‌ها استفاده می‌شود.
• KI3: این نقطه در ساق پا قرار دارد و برای تنظیم عملکرد مثانه استفاده می‌شود.

برخی از درمانگران طب سوزنی از تکنیک‌های دیگری مانند طب سوزنی الکتریکی یا طب سوزنی با لیزر نیز برای درمان دیابت بی مزه استفاده می‌کنند.

درمان دیابت بی مزه با طب سنتی

طب سنتی ایران از گیاهان دارویی مختلفی برای درمان دیابت اینسیپیدوساستفاده می‌کند. برخی از این گیاهان دارویی عبارتند از:

• خار مریم: خار مریم می‌تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند. کبد مسئول تولید هورمون ضد ادراری (ADH) است.
• زنجبیل: زنجبیل می‌تواند به کاهش التهاب و تحریک در دستگاه ادراری کمک کند.
• گیاه پنج انگشت: گیاه پنج انگشت می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک کند.

به خاطر داشته باشید، قبل از مصرف هر گونه گیاه دارویی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

برای دیابت بی مزه به چه دکتری باید رفت؟

برای تشخیص و درمان دیابت بی مزه، باید به پزشک متخصص غدد و متابولیسم (اندوکرینولوژی) مراجعه کنید. متخصصان دیگری که ممکن است برای درمان دیابت اینسیپیدوس به آنها نیاز داشته باشید:

• متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست)
• متخصص کلیه (نفرولوژیست)
• متخصص داخلی (پزشک عمومی)

روش های پیشگیری

در حال حاضر هیچ راه قطعی برای پیشگیری از دیابت بی مزه وجود ندارد. اما می‌توان با انجام برخی از کارها خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد مثل:

• حفظ وزن سالم
• انجام ورزش منظم
• پرهیز از مصرف الکل و کافئین
• مصرف مایعات کافی
• خودداری از قرار گرفتن در معرض تشعشعات مضر
• پیگیری و چکاپ های مستمر در صورت ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل تومور هیپوفیز یا بیماری کلیه

اگر شما یا یکی از عزیزانتان در معرض خطر ابتلا به دیابت اینسیپیدوس هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

پرسش‌های متداول

آیا دیابت اینسیپیدوس ارثی است

بله، دیابت بی مزه می‌تواند ارثی باشد. در برخی موارد، دیابت بی مزه ناشی از جهش در ژن‌های مسئول تولید یا عملکرد هورمون ضد ادراری (ADH) است. این ژن‌ها در کروموزوم 20 یافت می‌شوند.

بر اساس مطالعات، حدود 25 درصد افراد مبتلا به دیابت اینسیپیدوس سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. خطر ابتلا به دیابت اینسیپیدوس در افرادی که یکی از والدین یا خواهر و برادرشان مبتلا به این بیماری هستند، بیشتر است.

تفاوت دیابت بی مزه با ملیتوس چیست

ملیتوس همان دیابت است. ملیتوس یک کلمه یونانی است که به معنای “ترش” است. این کلمه به دلیل اینکه ادرار افراد مبتلا به دیابت معمولاً ترش مزه است، به این بیماری نسبت داده شده است. در مقابل دیابت بی مزه یک بیماری نادر است که در آن بدن به اندازه کافی هورمون وازوپرسین تولید نمی‌کند.

آیا دیابت بی مزه خطرناک است

پاسخ کوتاه به این سؤال، بله است. دیابت بی مزه یک بیماری جدی است که می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی مثل کم آبی شدید، سنگ کلیه، مشکلات حاد کلیوی و مشکلات رشد در کودکان شود.

دیابت بی مزه کدام نوع دیابت است

دیابت بی مزه با دیابت نوع 1 یا نوع 2 متفاوت است. دیابت نوع 1 و نوع 2 هر دو به دلیل عدم توانایی بدن در استفاده مؤثر از انسولین ایجاد می‌شوند. در واقع می‌توان گفت که دیابت اینسیپیدوس خود یک نوع دیابت محسوب می‌شود.

آیا استرس دیابت بی مزه را بدتر می‌کند

بله، استرس می‌تواند دیابت بی مزه را بدتر کند چون باعث افزایش ترشحات هورمون آدرنالین و در نتیجه باعث افزایش دفع ادرار شود. افراد مبتلا به دیابت اینسیپیدوسکه استرس زیادی دارند، بیشتر احتمال دارد که دچار کم آبی بدن، مشکلات الکترولیتی و سایر عوارض شوند.

دیابت اینسیپیدوس ناشی از کمبود کدام هورمون است

دیابت بی مزه ناشی از کمبود هورمون وازوپرسین (ADH) است. ADH هورمونی است که به کلیه‌ها کمک می‌کند تا آب را در بدن حفظ کنند.

نام اسپری برای دیابت اینسیپیدوس چیست؟

اسپری بینی دسموپرسین (DDAVP) یک داروی ضد ادراری است که برای درمان دیابت بی مزه استفاده می‌شود.

خلاصه

دیابت بی مزه یک بیماری نادر است که در آن بدن نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون ضد ادراری (ADH) تولید کند. ADH هورمونی است که به کلیه‌ها کمک می‌کند تا آب را در بدن حفظ کنند. در این نوع دیابت بدن مقدار زیادی آب از طریق ادرار دفع می‌کند. درمان دیابت اینسیپیدوس به نوع بیماری بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است تنها با تغییر سبک زندگی، مانند کاهش وزن، ورزش منظم و مصرف مایعات کافی، بتوان علائم بیماری را کنترل کرد. در موارد دیگر ممکن است نیاز به درمان دارویی یا درمان با هورمون ضد ادراری باشد.