ایسکمی قلب یا ایسکمی میوکارد را چگونه درمان کنیم؟
ایسکمی قلب زمانی اتفاق می افتد که فشار خون به سمت قلب کاهش می‌یابد و مانع از دریافت اکسیژن کافی قلب می‌شود. جریان خون کاهش یافته معمولاً نتیجه انسداد جزئی یا بخش کامل عروق قلب (شریان‌های عروق کرونر) است.
ایسکمی قلب، همچنین به نام ایسکمی میوکارد شناخته می‌شود. این بیماری موجب آسیب به عضله قلب در اثر کاهش توانایی آن برای پمپاژ خون می‌گردد. انسداد ناگهانی و شدید عروق کرونر می‌تواند منجر به حمله قلبی هم شود. همچنین ایسکمی قلب باعث ریتم‌های غیر طبیعی قلب (آریتمی) می‌گردد.
درمان ایسکمی قلب شامل اعمالی جهت بهبود جریان خون به سمت عضله قلب می‌شود. درمان ممکن است شامل داروها، روشی برای باز کردن عروق مسدود شده یا جراحی بای پس قلب باشد.
انتخاب شیوه زندگی سالم قلب برای درمان و پیشگیری از ایسکمی قلب ضروری است.
علائم ایسکمی قلب
برخی از افراد مبتلا به ایسکمی هیچ نشانه یا علائمی را تجربه نمی‌کنند (ایسکمی خاموش).
هنگامی که علائم و نشانه‌های این بیماری بروز می‌کند معمولاً در سمت چپ بدن است (آنژین پکتوریس). علائم و نشانه‌های دیگر که ممکن است به طور معمول توسط زنان، افراد مسن و افراد مبتلا به دیابت تجربه شوند عبارتند از:
- درد گردن یا کتف
- درد شانه یا بازو
- ضربان سریع قلب (تپش قلب)
- تنگی نفس در اثر فعالیت جسمی
- تهوع و استفراغ
- تعریق
- خستگی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
در صورت داشتن درد طولانی مدت یا شدید در قفسه سینه، باید به پزشک متخصص قلب خوب مراجعه کنید.
علل بیماری ایسکمی قلب
ایسکمی میوکارد زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در اثر انسداد یک یا تعدادی از عروق کرونر کاهش می‌یابد. فشار خون پایین، باعث کاهش میزان اکسیژن عضله قلب می‌شود.
ایسکمی قلب می‌تواند به آرامی رشد کند؛ در شرایطی که شریان‌ها در طول زمان مسدود می‌شوند. و سرعت پیشرفت این بیماری زمانی افزایش می‌یابد که به طور ناگهانی این عروق مسدود می‌شوند.
شرایطی که می‌تواند باعث ایجاد ایسکمی قلب شود عبارتند از:
بیماری عروق کرونر (آترواسکلروز)
پلاک‌ها که اکثراً از کلسترول تشکیل شده‌اند، روی دیواره‌های رگ‌ها رسوب کرده و جریان خون را محدود می‌کنند. آترواسکلروز شایع‌ترین علت ایسکمی قلب است.
لخته خون
پلاک‌هایی که در بیماری آترواسکلروز توسعه می‌یابند، باعث ایجاد لخته خون هم می‌شوند. لخته ممکن است یک شریان را مسدود کند و منجر به ایسکمی ناگهانی و شدید قلب شده که آن نیز منجر به حمله قلبی می‌شود. لخته خون ایجاد شده در دیگر رگ‌های بدن، به ندرت ممکن است به سرخرگ کرونر قلب منتقل شود.
اسپاسم عروق کرونر
این کاهش موقت عضلات دیواره شریان می‌تواند باعث کاهش یا حتی مانع جریان خون به بخشی از عضله قلب باشد. اسپاسم عروق کرونر علت غیر معمول ایسکمی قلب است.
درد قفسه سینه مرتبط با ایسکمی میوکارد می‌تواند توسط موارد ذیل ایجاد شود:
- تمرین فیزیکی
- استرس احساسی
- دماهای پایین
عوامل تشدید کننده ایسکمی میوکارد
فاکتورهایی که می‌توانند خطر ابتلا به ایسکمی قلب را افزایش دهند عبارتند از:
دود سیگار
سیگار کشیدن و در معرض دود قرار گرفتن به مدت طولانی می‌تواند به دیواره‌های داخلی شریان‌ها آسیب برساند. آسیب می‌تواند موجب رسوب کلسترول و تجمع سایر مواد و در نتیجه کاهش جریان خون در رگ‌های کرونر شود. سیگار همچنین خطر ایجاد لخته خون در شریان‌های عروق کرونر را افزایش می‌دهد.
دیابت
دیابت نوع ۱ و نوع ۲ همراه با افزایش خطر ابتلا به ایسکمی قلب، حمله قلبی و سایر مشکلات قلبی است.
فشار خون بالا
با گذشت زمان، فشار خون بالا می‌تواند آترواسکلروز را تسریع کند و موجب آسیب به شریان‌های عروق کرونر شود.
سطح کلسترول خون بالا
کلسترول یکی از مواردی است که می‌تواند سرخرگ‌های کرونر را محدود کند. سطح بالایی از “کلسترول بد” (LDL) در خون ممکن است به علت یک بیماری ارثی یا یک رژیم غذایی اشباع از چربی و کلسترول باشد.
سطح‌تری گلیسیرید خون بالا
تری گلیسرید، نوع دیگری از چربی خون است که می‌تواند آترواسکلروز را تسریع بخشد.
چاقی
چاقی با دیابت، فشار خون بالا و سطح بالای کلسترول خون همراه است.
دور کمر
اندازه گیری دور کمر بیش از ۳۵ اینچ (۸۹ سانتی متر) برای زنان و ۴۰ اینچ (۱۰۲ سانتی متر) در مردان خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
کمبود فعالیت بدنی
یک شیوه زندگی غیر فعال باعث چاقی می‌شود که با سطح بالای کلسترول و تری گلیسیرید همراه است. افرادی که ورزش هوازی منظم دارند، کمتر در معرض ابتلا به ایسکمی قلب و حمله قلبی هستند. ورزش همچنین فشار خون بالا را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی ایسکمی قلب
ایسکمی میوکارد می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
حمله قلبی
اگر عروق کرونر کاملاً مسدود شود، کمبود خون و در نتیجه کمبود اکسیژن می‌تواند منجر به حمله قلبی شود که بخشی از عضله قلب را از بین می‌برد. آسیب می‌تواند جدی و گاه مرگبار باشد.
ریتم قلب نامنظم (آریتمی)
ریتم غیر طبیعی قلب می‌تواند قلب را تضعیف کرده و حتی تهدید کننده زندگی باشد.
نارسایی قلبی
ایسکمی قلب می‌تواند به عضله میوکارد آسیب برساند و باعث کاهش توانایی آن برای پمپاژ خون شود. با گذشت زمان، این آسیب ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود.
نحوه جلوگیری ایسکمی قلب
عادت‌های شیوه زندگی سالم که به درمان ایسکمی قلب کمک می‌کنند، می‌توانند از ابتلا به آن نیز جلوگیری کنند.
چگونه می‌توان بیماری ایسکمی قلب را تشخیص داد؟
پزشک ابتدا از سابقه پزشکی بیمار سؤال خواهد کرد و سپس با معاینه فیزیکی ادامه می‌دهد. گاهی ممکن است که پزشک توصیه کند به:
الکتروکاردیوگرام
در این تست، فعالیت الکتریکی قلب از طریق الکترودهای متصل به پوست ثبت می‌شود. برخی از اختلالات در تست الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب ممکن است نشان دهنده ایسکمی میوکارد باشد.
اکوکاردیوگرام
امواج صوتی که که به قفسه سینه منتشر می‌شود، تصاویری ویدئویی از قلب تولید می‌کنند. یک اکوکاردیوگرام می‌تواند به اینکه آیا بخشی از قلب آسیب دیده و یا چرا پمپاژ معمول صورت نمی‌گیرد، کمک کند.
اسکن هسته‌ای
مقدار کمی مواد رادیواکتیو به جریان خون تزریق می‌شود. در حالی که بیمار ورزش می‌کند، این مواد به عنوان یک ردیاب در خون حرکت کرده و موجب شناسایی اختلال قلبی می‌شود.
آنژیوگرافی کرونر
یک رنگ به رگ‌های خونی قلب تزریق می‌شود. سپس با کمک دستگاه اشعه ایکس یک سری عکس‌ها (آنژیوگرام ها) را از داخل رگ‌ها تهیه می‌کنند که دارای جزئیات دقیق‌تری است.
سی تی اسکن قلبی
این آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا کلسیفیکاسیون عروق کرونر، نشانه آترواسکلروز کرونر است. شریان‌های قلب همچنین با استفاده از CT اسکن (آنژیوگرافی CT کرونر) دیده می‌شود.
تست استرس
ریتم قلب، فشار خون و تنفس در حالی که شما روی یک تردمیل راه می‌روید، کنترل می‌شود. ورزش باعث می‌شود قلب شما سخت‌تر و سریعتر از حد معمول کار کند، بنابراین یک آزمایش استرس می‌تواند مشکلات قلب که ممکن است در این شرایط بروز یابد را شناسایی کند.
چگونه بیماری ایسکمی را درمان کنیم؟
درمان ایسکمی قلب با هدف بهبود جریان خون به عضله قلب انجام می‌گیرد. با توجه به شدت بیماری ممکن است با داروها، جراحی یا هر دو مورد، درمان صورت بگیرد.
داروها
داروها برای درمان ایسکمی قلب عبارتند از:
آسپرین
مصرف روزانه آسپرین می‌تواند خطر ابتلا به لخته‌های خون را کاهش دهد که ممکن است به جلوگیری از انسداد شریان‌های عروق کرونر شما کمک کند. قبل از شروع مصرف آسپیرین، با فوق تخصص قلب مشورت کنید. زیرا ممکن است در صورتی که اختلال خونریزی دارید برای شما مناسب نباشد.
نیترات‌ها
این داروها به طور موقت شریان‌ها را باز می‌کنند و جریان خون را بهبود می‌بخشد. جریان خون بهتر به این معنی است که قلب شما مجبور نیست به سختی کار کند.
مسدود کننده‌های بتا
این داروها باعث:
- کاهش فعالیت عضلات قلب می‌شوند
- ضربان قلب را کاهش می‌دهند
- فشار خون را پایین می‌آورند
- تا جریان خون به قلب بهبود یابد.
- داروهای کاهش کلسترول
این داروها پلاک‌های رسوب شده در دیواره‌های رگ را کاهش می‌دهد.
روش‌های بهبود جریان خون
گاهی اوقات برای بهبود جریان خون نیاز به درمان تهاجمی است. روش‌هایی که ممکن است کمک کنند عبارتند از:
آنژیوپلاستی و استنت گذاری
یک لوله طولانی و نازک (کاتتر) به قسمتی از شریان شما وارد می‌شود. یک سیم با یک بالون کوچک به کمک این لوله از رگ مسدود عبور داده می‌شود که موجب افزایش جریان خون می‌شود. استنت معمولاً برای باز نگه داشتن شریان قرار می‌گیرد.
جراحی بای پس عروق کرونر
یک جراح از رگ قسمت دیگر بدن برای انجام پیوند استفاده می‌کند. تا جریان خون عروق کرونر اطراف آئورت را بهبود بخشد. این نوع جراحی قلب باز، معمولاً برای افرادی که دارای چند رگ مسدود شده هستند، استفاده می‌گردد.
تحریک ضربان قلب با عامل خارجی
این درمان سرپایی هنگامی که درمان‌های دیگر کار نکند، توصیه می‌شود. مچ بندهایی که در اطراف پاها قرار می‌گیرند، به آرامی با هوا پر شده و سپس تخلیه می‌شوند. فشار حاصل از آن می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد.
سبک زندگی و درمان خانگی
برای پیروی از شیوه زندگی سالم قلب:
- ترک سیگار
- کنترل عوامل افزایش دهنده ایسکمی قلب مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول خون بالا.
- رژیم غذایی سالم فاقد چربی‌های اشباع شده و کلسترول. سعی کنید بیشتر از سبزیجات تازه و غلات در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
- ورزش کردن
- حفظ وزن متناسب
- کاهش استرس. با استفاده از ترفندهای آرامش بخش نظیر نفس عمیق.
به طور مکرر ارزیابی‌های پزشکی را برای بیماری ایسکمی قلب انجام دهید. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند برنامه یک زندگی سالم را تنظیم کند.
