کاردیومیوپاتی چیست؟ | آیا این بیماری قابل درمان و پیشگیری است؟
کاردیومیوپاتی یک بیماری تصاعدی قلبی یا ماهیچه قلبی است. در بیشتر مواقع عضله قلب ضعیف شده و قادر به پمپاژ خون به ارگان‌های مختلف بدن نیست.
گونه‌های مختلفی از این بیماری وجود دارند که نسبت به دامنه‌های مختلفی که دارند تقسیم‌بندی می‌شوند. اما چیزی که در تمامی این گونه‌ها مشترک است، این است که همه آن‌ها می‌توانند باعث ضربان قلب نامنظم، از کارافتادگی قلب، مشکل دریچه قلب و مسائل دیگر شوند.
معالجه و پیگیری این بیماری‌ها بسیار مهم است؛ به‌طوری‌که می‌توانند از کارافتادگی قلب و مشکلات دیگر را شناسایی کرده و از آن‌ها پیشگیری کنند.
گونه‌های مختلف کاردیومیوپاتی
انواع این بیماری عموماً به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
۱- کاردیومیوپاتی اتساعی (بزرگ شده)
این نوع کاردیومیوپاتی، رایج‌ترین گونه این بیماری است که به آن DCM نیز می‌گویند.
DCM زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه قلب ضعیف باشد و به‌طور مؤثر خون را پمپاژ نکند؛ در نتیجه، عضلات بدن کشیده و نازک می‌شوند، سپس دریچه‌های قلب منبسط می‌شوند.
این نوع از این بیماری، به بزرگ‌کننده قلب نیز معروف است.
دلایل ابتلا به این بیماری می‌توانند بیماری شریان‌های کرونری و یا ارثی باشند.
۲- کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک
این گونه از بیماری، معمولاً به‌صورت ژنتیکی منتقل می‌شود.
زمانی اتفاق می‌افتد که دیواره‌های قلب ضخیم می‌شوند و از گردش خون در قلب شما ممانعت می‌کنند.
این نوع کاردیومیوپاتی می‌تواند به علت فشار خون زیاد به مدت طولانی، افزایش سن، دیابت یا تیروئید اتفاق بیوفتد.
۳- بی‌قوارگی بطن راست آریتموژنیک (ARVD)
این یک گونه بسیار نادر از کاردیومیوپاتی است؛ اما یکی از دلایل اصلی مرگ ناگهانی ورزشکاران جوان به‌شمار می‌رود.
در این نوع از این بیماری ژنتیکی، یک بافت چربی لیف‌مانند جایگزین ماهیچه بطن راست می‌شود که باعث غیرعادی شدن ریتم قلب می‌شود.
۴- کاردیومیوپاتی محدودکننده
در میان انواع کاردیومیوپاتی، نوع محدودکننده نادرترین گونه است.
این نوع بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بطن‌ها بسیار سفت شده و به‌قدر کافی از خون پر نمی‌شود.
علت این بیماری ممکن است بر اثر وجود زخم بر روی قلب که پس از پیوند زدن قلب بر جای می‌ماند، باشد. دلیل دیگر نیز می‌تواند پیامد بیماری‌های قلبی باشد.
انواع دیگر کاردیومیوپاتی
بیشتر انواع کاردیومیوپاتی در یکی از چهار گونه اصلی این بیماری قرار می‌گیرند. اما هر کدام از آن‌ها دلایل ابتلا و عوارض مختلفی دارند.
کاردیومیوپاتی حاملگی (PPCM)
این نوع کاردیومیوپاتی حین یا پس از حاملگی اتفاق می‌افتد. این گونه نادر زمانی اتفاق می‌افتد که در ۵ ماهگی یا ماه آخر حاملگی، قلب ضعیف می‌شود.
اگر پس از زایمان این بیماری رخ دهد، به آن کاردیومیوپاتی پس از حاملگی می‌گویند که شکلی از کاردیومیوپاتی اتساعی و بسیار خطرناک است.
کاردیومیوپاتی الکلی
این نوع کاردیومیوپاتی در اثر نوشیدن الکل زیاد به مدت طولانی اتفاق می‌افتد.
زیاده‌روی در نوشیدن الکل می‌تواند قلب را ضعیف کند؛ در نتیجه قلب نمی‌تواند خون را به‌طور مؤثر پمپاژ کند.
کاردیومیوپاتی الکلی نیز یک فُرم از کاردیومیوپاتی اتساعی است.
کاردیومیوپاتی ایسکمیک
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که قلب به علت بیماری شریان‌های کرونری، قادر به پمپاژخون به بدن نیست.
رگ‌های خونی که خون را به قلب می‌رسانند نازک می‌شوند و رگ‌هایی که خون را از قلب به بیرون منتقل می‌کنند، مسدود می‌شوند. این عمل، قلب را از دریافت اکسیژن محروم می‌کند.
نوع ایسکمیک این بیماری، اصلی‌ترین دلیل از کارافتادگی قلب است.
دیگر انواع کاردیومیوپاتی، به بیماری شریان‌های کرونری ارتباطی ندارند و فقط گونه ایسکمیک است که با این بیماری ارتباط دارد.
کاردیومیوپاتی غیرسازگار
این نوع بیماری که با نام کاردیومیوپاتی اسفنجی یا ابرمانند شناخته می‌شود، یک بیماری نادر است که در زمان تولد ظاهر می‌شود.
این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه قلب، خون را به‌درستی در رحم گسترش ندهد. البته تشخیص آن در هر سن و سالی ممکن است.
اگر این کاردیومیوپاتی بر روی نوزاد اثر بگذارد، به آن کاردیومیوپاتی مربوط به کودکان می‌گویند.
چه‌کسی در خطر کاردیومیوپاتی قرار دارد؟
این بیماری می‌تواند مردم را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد.
عوامل اصلی وجود کاردیومیوپاتی، این موارد هستند:
- سابقه کاردیومیوپاتی در خانواده، ایست ناگهانی قلبی یا نارسایی قلب
- بیماری شریان‌های کرونری
- دیابت
- چاقی شدید
- سارکوئیدوز
- اختلال ژنتیکی
- آمیلوئیدوز
- حمله قلبی
- فشار خون بالا به مدت طولانی
- اعتیاد به نوشیدن الکل
بر اساس تحقیقات، بیماری HIV، درمان HIV، رژیم غذایی و عوامل مختلف سبک زندگی نیز می‌توانند ریسک ابتلا به کاردیومیوپاتی را افزایش دهند.
HIV احتمال نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد و عموماً ابتلا به کاردیومیوپاتی اتساعی را به‌دنبال دارد.
درباره اصطلاحات اکوکاردیوگرافی قلب بیشتر بخوانید.
نشانه‌های کاردیومیوپاتی
انواع کاردیومیوپاتی نشانه‌های شبیه به هم دارند. در همه موارد، قلب به قدر کافی خون را به بافت‌ها و اندام‌های بدن پمپاژ نمی‌کند.
علائم این بیماری:
- تنگی نفس با تقلا حتی در زمان خواب
- ضعف عمومی و خستگی
- متورم شدن ران، قوزک پا و کف پا
- باد کردن شکم به دلیل جمع شدن سیالات
- سرفه در زمان دراز کشیدن
- کوفتگی
- ضربان قلب تند، کوبنده یا لرزشی
- تنگی نفس، به‌خصوص در زمان ورزش
- سرگیجه و غش کردن
- درد قفسه سینه
- ناراحتی قفسه سینه یا فشار در آن
- فشار خون بالا
این‌ها نشانه‌هایی هستند که اگر درمان نشوند، وخیم‌تر می‌شوند.
در برخی افراد، وضعیت به سرعت وخیم می‌شود؛ اما در برخی دیگر، تا مدت‌ها هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
چه‌وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی به دکتر مراجعه کنید که یک یا چند نشانه از کاردیومیوپاتی را داشته باشید.
برخی گونه‌ها موروثی هستند. اگر در خانواده شما این بیماری وجود داشته باشد، پزشک تمام اعضای خانواده را معاینه می‌کند.
عواقب کاردیومیوپاتی
کاردیومیوپاتی می‌تواند شرایط دیگری را به قلب تحمیل کند. مانند:
- سکته قلبی: قلب شما به اندازه کافی خون پمپاژ نمی‌کند. اگر معاینه و درمان نشود، برای زندگی تهدیدآمیز می‌شود.
- لخته‌های خون: به دلیل این‌که خون به درستی پمپاژ نمی‌شود، در قلب شما لخته‌های خون ایجاد می‌شود. اگر این لخته‌ها وارد جریان خون شوند، می‌توانند جریان خون در ارگان‌های دیگر مانند مغز را مسدود کنند.
- مشکلات دریچه: به علت بزرگ شدن قلب در کاردیومیوپاتی، دریچه‌ها کاملاً بسته نمی‌شوند. در نتیجه ممکن است خون شما به عقب بازگردد.
- توقف ناگهانی قلب و مرگ ناگهانی: این بیماری باعث نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود. این نامنظمی باعث غش یا در برخی موارد، مرگ ناگهانی می‌شود.
درمان کاردیومیوپاتی
نسبت به میزان آسیبی که بر اثر کاردیومیوپاتی به قلب شما وارد شده است، معالجه انجام می‌گیرد.
برخی افراد نیازی به معالجه ندارند، مگر این‌که نشانه‌های این بیماری ظاهر شوند.
برخی افراد نیز ممکن است با تنگی نفس و درد قفسه سینه مواجه شوند. به این افراد باید به‌درستی رسیدگی و سپس دارو تجویز شود.
کاردیومیوپاتی قابل درمان یا قابل پیشگیری نیست؛ اما می‌توان با برخی گزینه‌ها آن را کنترل کرد:
- سبک زندگی خود را تغییر دهید.
- داروهایی که برای فشار بالای خون تجویز می‌شوند، از حفظ آب در بدن جلوگیری می‌کنند. در نتیجه ضربان قلب را منظم می‌کند، از ایجاد لخته‌های خون جلوگیری می‌کند و ورم را میخواباند.
- کاشتن دستگاه‌هایی مثل منظم‌کننده ضربان قلب.
- جراحی.
- پیوند قلب، که آخرین راه چاره است.
هدف از معالجه کاردیومیوپاتی، این است که کمک کند قلب شما به‌درستی کار کند و عملکرد خود را از دست ندهد.
پیشگیری
در بیشتر مواقع، نمی‌توان از این بیماری پیشگیری کرد.
اگر در خانواده شما سابقه این بیماری وجود داشته است، حتماً به پزشک خود بگویید.
شما می‌توانید با تغییر دادن سبک زندگی خود، تا حد زیادی کاردیومیوپاتی را مهار کنید:
- از مصرف کوکائین و الکل خودداری کنید.
- دخانیات مصرف نکنید.
- فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- به‌طور منظم ورزش کنید. از نور معتدل برای انجام تمرینات استفاده کنید. ورزش‌هایی از قبیل قدم زدن، دوچرخه‌سواری، برداشتن وزنه‌های سبک و حرکات کششی انجام دهید. هر روز این تمرینات را انجام دهید، اما زیاد خود را خسته نکنید؛ شما باید در حین انجام ورزش قادر به صحبت کردن باشید. درباره نوع و شدت تمرینات خود با پزشک صحبت کنید و بپرسید که چه نوع فعالیت بدنی مناسب شماست. از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید، مگر این‌که پزشک شما آن را تأیید کند.
- به اندازه کافی بخوابید.
- کم‌تر به خود استرس وارد کنید.
- نمک کم‌تری میل کنید؛ نمک باعث می‌شود سیالات در بدن شما ثابت باقی بمانند، که این به قلب شما آسیب می‌رساند.
روش کار و دستگاه‌ها
بسته به نوع کاردیومیوپاتی، پزشک به شما جراحی یا جاگذاری دستگاه‌هایی مانند دفیبریلاتور قلب (ICD) تجویز می‌کند.
چشم‌انداز کاردیومیوپاتی در درازمدت
اگر کاردیومیوپاتی آسیب‌های جدی به قلب وارد کند، می‌تواند برای زندگی تهدیدآمیز باشد و طول عمر را کوتاه کند.
همچنین این یک بیماری فزاینده است. به این مفهوم که هرچه زمان بیش‌تری می‌گذرد، بدتر می‌شود.
معالجه ممکن است تا آخر عمر طول بکشد؛ با استفاده از تکنولوژی‌هایی که به قلب شما کمک می‌کنند کار خود را به‌درستی انجام دهد.
کسانی که دچار کاردیومیوپاتی هستند، باید در سبک زندگی خود تغییراتی اعمال کنند:
- وزن خود را به اندازه مطلوب کاهش دهند.
- رژیم غذایی خود را اصلاح کنند.
- استفاده از کافئین را کنترل کنند.
- به قدر کافی بخوابند.
- استرس را مدیریت کنند.
- سیگار را ترک کنند.
- مصرف الکل را کاهش دهند.
- از طرف خانواده، دوستان و پزشک خود حمایت و پشتیبانی شوند.
یکی از چالش‌های بزرگ، نظم در انجام تمرینات ورزشی است. ورزش برای کسی که قلبش صدمه دیده، بسیار خسته‌کننده است. اما با این وجود، انجام تمرینات در کاهش وزن و طولانی کردن عملکرد قلب بسیار مهم است.
بسیار مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و یک برنامه ورزشی معمولی و نه خیلی سنگین برای خود درست کنید.
این تمرینات فشار زیادی به شما وارد نمی‌کند، اما باید هر روز آن‌ها را انجام دهید.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر درباره بیماری‌های قلبی، بر روی لینک‌های زیر کلیک کنید:
