فشار خون بالا در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟ + درمان
فشار خون بالا در کودکان کمتر از ۶ سال معمولاً به دلیل شرایط پزشکی ایجاد میشود. کودکان بزرگتر از ۶ سال مانند بزرگسالان به علت، دلایلی همچون اضافه وزن، تغذیه نامناسب و عدم ورزش دچار فشار خون بالا میشوند. ایجاد تغییراتی مانند رژیم غذایی سالم و ورزش کردن، میتواند به کاهش فشار خون بالا در کودکان کمک کند، اما ممکن است این موارد برای برخی کودکان کافی نباشند و فرزند شما در روند درمانی نیاز به دارو داشته باشد.
علائم فشار خون بالا در کودکان
فشار خون بالا معمولاً علامتی ایجاد نمیکند. با این حال، علائم و نشانههایی وجود دارد که ممکن است نشان دهنده فشار خون بالا باشد. اگر فرزند شما هر یک از این علائم را دارد، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
این علائم شامل موارد زیر است:
- سردرد
- تشنج
- استفراغ
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب سریع، تپش قلب
- تنگی نفس
چه زمان، باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرزند شما دارای شرایطی است که میتواند خطر فشار خون بالا را افزایش دهد، باید به پزشک مراجعه کنید. این موارد شامل: تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد، بیماری مادرزادی قلبی و برخی مشکلات کلیوی است. اگر فرزند شما از اضافه وزن یا چاقی برخوردار است به پزشک مراجعه کنید، زیرا این عوامل روی فشار خون تأثیر گذار هستند.
علل ایجاد فشار خون بالا در کودکان
فشار خون بالا در کودکان کوچکتر اغلب مربوط به سایر شرایط سلامتی مانند نقص قلب، بیماری کلیوی، شرایط ژنتیکی یا اختلالات هورمونی است. کودکان بزرگتر به ویژه آنهایی که اضافه وزن دارند، ممکن است دارای فشار خون اولیه باشند که این نوع فشار خون، خود به خودی و بدون وجود شرایط اساسی اتفاق می افتد.
فشار خون بالا
فشار خون اولیه به طور خود به خودی و بدون اینکه دلیل مشخصی داشته باشد، اتفاق می افتد. این نوع فشار خون بالا بیشتر در کودکان بزرگتر، عموماً در سن ۶ سال و بالاتر رخ میدهد. عوامل خطر ایجاد فشار خون بالا شامل موارد زیر است:
- اضافه وزن یا چاقی
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا
- ابتلا به دیابت نوع ۲ یا قند خون ناشتا
- کلسترول بالا
- خوردن نمک زیاد
- سابقه قرار گیری در معرض دود دخانیات
- بی تحرکی
نکته
عوامل خطر برای فشار خون بالا بستگی به شرایط سلامتی، ژنتیک و عوامل سبک زندگی فرزند شما دارد.
فشار خون ثانویه
فشار خون ثانویه به دلیل بیماریهای دیگری ایجاد میشود. این نوع از فشار خون، در کودکان خردسال شایعتر است. سایر دلایل فشار خون بالا شامل موارد زیر است:
- بیماری مزمن کلیوی
- بیماری کلیوی پلی کیستیک
- مشکلات قلبی مانند باریک شدن شدید (انسداد) آئورت
- اختلالات آدرنال
- پرکاری تیروئید
- فئوکروموسیتوم (یک تومور نادر در غده فوق کلیوی است)
- تنگی عروق کلیوی
- اختلالات خواب، به خصوص آپنه انسدادی خواب
عوارض
کودکانی که فشار خون بالایی دارند احتمالاً این مشکل تا بزرگسالی هم با آنها همراه خواهد بود، مگر اینکه شروع به درمان کنند. اگر فشار خون بالا در کودکان شما تا بزرگسالی ادامه یابد، فرزند شما ممکن است در معرض خطر موارد زیر باشد:
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- بیماری کلیوی
جلوگیری
شما میتوانید با کنترل وزن فرزندتان، تهیه رژیم غذایی سالم و ترغیب او به ورزش کردن، در شیوه زندگیاش تغییر ایجاد کنید که این به درمان فشار خون و همچنین جلوگیری از آن کمک میکند.
تشخیص بالا بودن فشار خون در کوک
پزشک معاینه جسمی را انجام میدهد و سپس در مورد سابقه پزشکی فرزند شما از جمله: سابقه خانوادگی فشار خون بالا، میزان تغذیه و فعالیت کودک از شما سؤال خواهد کرد. فشار خون فرزند شما اندازه گیری میشود، برای اندازه گیری دقیق ممکن است چند بار این کار انجام شود. برای تشخیص فشار خون بالا، حداقل باید فشار خون فرزندتان در سه جلسه از مراجعه به پزشک، بالاتر از حد طبیعی باشد.
اگر کودکتان به فشار خون بالا مبتلا شده است، تعیین نوع آن (اولیه یا ثانویه) از اهمیت بالایی برخوردار است. این آزمایشات ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند، تا از شرایط دیگر پزشکی که روی فشار خون اثر گذار هستند، آگاهی کسب کنند:
- آزمایش خون برای بررسی قند خون، عملکرد کلیه و شمارش سلولهای خون کودک
- آزمایش نمونه ادرار
- اکوکاردیوگرام (این آزمایش برای بررسی جریان خون در قلب فرزند شما است، اگر پزشک فرزند شما مشکوک به مشکل ساختاری قلب باشد ممکن است فرزند شما دارای فشار خون بالا باشد).
- سونوگرافی کلیهها
نظارت سیار
برای تأیید تشخیص فشار خون بالا در کودکان پزشک ممکن است نظارت سیار را توصیه کند. نظارت سیار به این معنی است که فشار خون کودک، با دستگاهی در خانه اندازه گیری میشود از جمله در هنگام خواب و فعالیتهای مختلف. این کار به این علت انجام میشود که فرزند شما در مطب پزشک ممکن است عصبی شود و فشار سنج، فشار بالایی را نشان دهد.
درمان فشار خون بالا در کودکان
اگر فرزند شما مبتلا به فشار خون بالا در حد متوسط باشد، پزشک احتمالاً قبل از تجویز داروها، سعی در تغییر شیوه زندگی مانند رژیم غذایی سالم قلب و تشویق به ورزش کردن دارد. اگر تغییر در شیوه زندگی کمکی نکند، ممکن است پزشک داروهای فشار خون بالا را توصیه کند. اگر فرزند شما فشار خون بالا و حادی را تجربه میکند، پزشک فرزندتان به احتمال زیاد داروهای فشار خون را توصیه میکند.
داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای محرک ادرار
این داروها همچنین به عنوان قرصهای آب معروف هستند، به کلیههای کودک شما کمک میکند سدیم و آب را از بین ببرد و فشار خون را کاهش دهد.
مهار کنندههای آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)
این داروها با مسدود کردن، تشکیل یک ماده شیمیایی طبیعی که باعث تنگ شدن رگهای خونی میشود، به آرامش عروق خونی کودک شما کمک میکنند. این باعث میشود جریان خون فرزندتان روانتر شود و فشار خون کاهش یابد.
مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتانسین دوم
این داروها با مسدود کردن یک ماده شیمیایی طبیعی که رگهای خونی را باریک میکند، به آرامش عروق خونی کمک میکند.
مسدود کنندههای کانال کلسیم
این داروها به شل شدن عضلات رگهای خونی کمک میکنند و ضربان قلب را کاهش میدهند.
مسدود کنندههای بتا
این داروها باعث کاهش حجم کار در قلب میشوند و باعث کندتر شدن ضربان قلب میشوند تا قلب با نیروی کمتری ضرب و شتم شود. این موارد معمولاً به عنوان یک درمان اولیه برای کودک توصیه نمیشود.
فرزند شما ممکن است به طور موقت یا نامحدود به داروهای فشار خون نیاز داشته باشد. اگر فشار خون بالا فرزندتان به دلیل چاقی ایجاد شده باشد، کاهش وزن ممکن است مصرف دارو را غیر ضروری کند. در موارد دیگر که شرایط پزشکی باعث ایجاد فشار خون میشوند، درمان بیماریها به کاهش فشار خون کمک میکنند. اگرچه در مورد اثرات طولانی مدت داروی فشار خون بر رشد و نمو کودک، اطلاعات چندانی در دست نیست، اما بسیاری از این داروها معمولاً در دوران کودکی بی خطر تلقی میشوند.
سبک زندگی و داروهای خانگی
فشار خون بالا در کودکان و بزرگسالان به طور مشابه درمان میشود، معمولاً با تغییر در شیوه زندگی شروع میشود. حتی اگر کودک شما برای فشار خون بالا دارو مصرف کند، تغییر در شیوه زندگی میتواند باعث بهتر شدن وضعیت درمانی شود.
اگر فرزند شما اضافه وزن دارد، سعی کنید به او کمک کنید تا وزنش کاهش پیدا کند. رژیم غذایی سالم به فرزندتان بدهید. کودک را به خوردن یک رژیم غذایی سالم عادت دهید، این رژیم شامل: میوه، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب و منابع اندک پروتئین مانند ماهی و لوبیا و محدود کردن چربی و قند است.
نمک را در رژیم غذایی فرزندتان کاهش دهید، کاهش مقدار نمک (سدیم) در رژیم غذایی کودک به کاهش فشار خون کمک میکند. کودکان ۴ تا ۸ ساله نباید بیش از ۱۲۰۰ میلی گرم در روز و کودکان بزرگتر نباید بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز نمک مصرف کنند. خوردن غذاهای فرآوری شده را که اغلب از نظر سدیم غنی هستند و مصرف غذاهای فست فودی که پر کالری هستند، محدود کنید. کودکتان را به ورزش کردن تشویق کنید، همه کودکان باید روزانه ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند.
برای ترغیب کودک به انجام فعالیت، زمان تماشای تلویزیون، استفاده از رایانه را محدود کنید. اعضای خانواده را هم درگیر این برنامه کنید، تا کودک شما با وجود آنها بیشتر تشویق شود. اگر سایر اعضای خانواده به خوبی غذا نخورند یا ورزش نکنند، برای فرزند شما دشوار است که بتواند سبک زندگی سالمی را ایجاد کند. با انجام بازیهای گروهی، پیاده روی و دوچرخه سواری به فعالتر شدن کودکتان کمک کنید.
بیشتر بدانید!
شما میتوانید برای آسانتر شدن قرار ملاقاتتان با پزشک، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائمی که فرزند شما دارد و اینکه آنها چه زمانی شروع شده است (فشار خون بالا به ندرت باعث ایجاد علائم میشود، اما این یک عامل خطر برای بیماریهای قلبی و سایر بیماریهای دوران کودکی است).
- اطلاعات شخصی اصلی (از جمله سابقه خانوادگی فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی یا دیابت)
- تمام داروها، ویتامینها یا مکملهایی که کودک شما مصرف میکند.
- رژیم غذایی و عادتهای فرزندتان از جمله مصرف نمک.
سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- فرزند من به چه آزمایشاتی نیاز دارد؟
- آیا فرزند من به دارو احتیاج دارد؟
- چه غذاهایی را باید بخورد یا از آنها پرهیز کند؟
- سطح مناسب فعالیت بدنی چیست؟
- چند بار برای بررسی فشار خون فرزندم نیاز به تعیین وقت ملاقات دارم؟
- آیا باید فشار خون فرزندم را در خانه کنترل کنم؟
- آیا باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنیم؟