سرگیجه در بیماری های قلبی | علل ایجاد سرگیجه

سرگیجه یک کلمه است که اغلب برای توصیف دو احساس (سبکی سر و گیجی) متفاوت استفاده می‌شود. مهم این است که دقیقاً بدانید چه موقع می گویید “من احساس سرگیجه می‌کنم”، زیرا می‌تواند به شما و دکتر شما کمک کند، تا لیستی از مشکلات احتمالی را به دست آورد. در واقع سرگیجه دارای دو نوع واقعی و غیرواقعی است. در نوع واقعی آن فرد احساس چرخش و دوران محیط اطراف و سر را دارد. اما در حالت غیرواقعی فرد احساس دوران را نداشته اما خستگی و سیاهی چشم را خواهد داشت.

دو احساس متفاوت مشابه سرگیجه

• سبکی سر
• گیجی

 

سبکی سر

سبکی سر در واقع احساسی است شبیه به ضعف یا بی هوشی. اگرچه ممکن است احساس سرگیجه کنید، ولی احساس نمی‌کنید که شما یا محیط اطرافتان در حال حرکت است. احساس سبکی سر زمانی که دراز می‌کشید دور شده یا بهبود می‌یابد. اما در صورتی که این احساس بدتر شود، می‌تواند منجر به احساس خستگی شدید یا یک زنگ هشدار شود. گاهی اوقات ممکن است هنگام سبکی سر احساس حالت تهوع یا استفراغ کنید.

 

گیجی

گیجی در واقع احساس حرکت خود یا محیط اطراف زمانی که هیچ حرکت واقعی وجود ندارد، است. شما ممکن است احساس عدم تعادل، گیجی، چرخش را داشته باشید. هنگام سرگیجه شدید، حالت تهوع و استفراغ را احساس می‌کنید. ممکن است در راه رفتن یا ایستادن مشکل داشته باشید و حتی ممکن است که تعادل خود را از دست داده و سقوط کنید.

 

گرچه سرگیجه می‌تواند در افراد هر سن رخ دهد، در بین افراد مسن بیشتر اتفاق می افتد. ترس از سرگیجه می‌تواند افراد سالخورده را محدود به فعالیت‌های فیزیکی و اجتماعی خود کند. سرگیجه همچنین می‌تواند منجر به سقوط و سایر صدمات فیزیکی شود.

 

علل ایجاد دو حس متفاوت سرگیجه

سبکی سر

شایع است که این احساس مقطعی است. این نوع از سرگیجه در  مدت زمان کوتاه، مشکل جدی شمرده نمی‌شود. این نوع از سرگیجه اغلب ناشی از کاهش سریع فشار خون و جریان خون به قسمت بالای بدن، سر است. در صورتی که نشسته‌اید و بی درنگ از جا برخیزید یا هنگامی که دراز کشیده‌اید، اتفاق می افتد. این نوع از سرگیجه در صورتی که به صورت مداوم باشد، نشان دهنده یک مشکل جدی بوده که نیاز به ارزیابی بیشتر دارد.

این نوع سرگیجه دارای علل زیادی است از جمله:

• آلرژی
• بیماری‌هایی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی. درمان خانگی علائم آنفلوانزا و سرماخوردگی معمولاً سبب این نگرانی می‌شود.
• استفراغ، اسهال، تب و سایر بیماری‌هایی که باعث کم آبی بدن می‌شوند.
• تنفس بسیار عمیق یا سریع (تنفس زیاد).
• اضطراب و استری
• استفاده از تنباکو، الکل یا مواد مخدر

 

 

پزشکان علت جدیتری از سرگیجه را بیان کرده‌اند، که آن خونریزی است. اغلب اوقات، محل خونریزی واضح بوده که نیاز به مراقبت‌های پزشکی و درمان دارد. اما گاهی اوقات محل خونریزی واضح نیست (خونریزی مخفی). مثل حالتی که درون دستگاه گوارش خونریزی کمی دارید. در صورتی که این خونریزی کم مدت‌ها طول بکشد، در نهایت علائم سرگیجه و خستکی به عنوان اولین علائم آن خو را بروز می‌دهند. حتی خونریزی شدید به هنگام قاعدگی در خانم‌ها می‌تواند این نوع از سرگیجه را ایجاد کند.

 

گاهی اوقات علت سرگیجه آریتمی قلب یا ضربان غیر طبیعی قلب است. که این شرایط می‌تواند موجب سنکوپ شود. در این شرایط جراحتی که در اثر سنکوپ یا غش ایجاد می‌شود باید توسط پزشک ارزیابی شود.

سنکوپ یا غش نوعی حمله است که در آن فرد هوشیاری خود را به طور ناگهانی از دستم یدهد. البته در بیشتر موراد آسیبی به فرد وارد نمی‌کند. علت این موضوع هم کمبود اکسیژن در مغز است. دلیل این کمبود اکسیژن را به فشار خون کم نسبت می‌دهند.

چه زمانی فشار خون کاهش پیدا می‌کند؟

در زمان خونریزی یا انبساط رگ‌های بدن

این از دست دادن هوشیاری موقتی است و بیمار به سرعت حالت شادابی و هوشیاری خود را به دست خواهد آورد.

بیماری غش در چه افرادی مشکل جدی را ایجاد می‌کنند؟

• افرادی که دارای تپش قلب بوده و یا آریتمی قلبی دارند
• افرادی با سابقه خانوادگی این بیماری

گفتیم که سنکوپ د رخالت عادی مشکل جدی محسوب نمی‌شود، مگر در مواردی مانند:

• زمانی که فرد ایستاده است و سقوط کند.
• در زمان رانندگی

که در این صورت می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به وجود آورد.

 

علت کاهش فشار خون

• ضربان قلب سریع
• ضربان قلب آهسته

در ضربان قلب سریع؛

قلب زمانی برای پر کردن اتاق‌های قلبی از خون را ندارد، بنابراین خون لازم برای پمپاژ کردن اندک است. و خون کمی توسط قلب به قسمت‌های مختلف بدن پمپاژ می‌شود. که در نهایت با نبود خون کافی، اکسیژن کافی هم به سلول‌های بدن نخواهد رسید. و این کمبود اکسیژن علائم گیجی و سبکی سر را به وجود آورده و در نهایت موجب سرگیجه خواهد شد.

در این صورت پزشک ضربان قلب بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کار را می‌تواند از طریق معاینه، هول‌تر یا حتی الکتروکاردیوگرام انجام دهد.

 

معاینه

این کار را توسط گوشی پزشکی انجام می‌دهد.

هولتر قلب

وسیله‌ای قابل حمل برای اندازه گیری ضربان قلب است. این وسیله بر روی کمر نصب می‌شود. هولتر قلب توسط الکترود و سیم به قفسه سینه فرد چسبانده می‌شود.

و بیمار می‌تواند آن را روزها با خود حمل کند.

این دستگاه گزارش دقیقی از فعالیت الکتریکی قلب را در مدت زمانی طولانی ثبت می‌کند.

الکتروکاردیوگرام

این تست نیز توسط الکترودهایی به ناحیه قفسه سینه یا انگشت دست و پا متصل می‌شود. اما معمولاً از طریق قفسه سینه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این الکترودها فعالیت الکتریکی قلب را طی مدت ۱۵ دقیقه ثبت می‌کند.

نتایج این فعالیت ضبط شده بر روی کاغذ توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف ثبت می‌شود.

 

بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی می‌توانند سبکی سر و گیجی دو نوع از سرگیجه را ایجاد کنند.

گر چه درجه سبکی سر یا گیجی که داروها ایجاد می‌کنند، متفاوت خواهد بود.

گیجی

این نوع از سرگیجه زمانی اتفاق می افتد که، بین سیگنال‌های مربوط به تعادل و موقعیت یابی که توسط سیستم عصبی به مغز فرستاده می‌شود، اختلاف ایجاد شود.

مغز با استفاده از چهار سیستم حسی برای حفظ تعادل و موقعیت یابی بدن استفاده می‌کند.

 

بینایی به شما اطلاعاتی در مورد موقعیت و حرکت شما در رابطه با سایر نقاط اطرافتان می‌دهد.

این یک بخش مهمی از مکانیسم تعادل است و اغلب اطلاعات را از دیگر سیستم‌ها دریافت می‌کند.

اعصاب حسی موجود در مفاصل به مغز اجازه می‌دهد که موقعیت پاها، بازوها و … را دریابد.

بخشی از مغز به نام قشر مخ با تحلیل اطلاعات دریافتی از این حسگرها پیام‌های لازم برای ایجاد عکس العمل مناسب را ارسال می‌کند.

اعصاب حس مربوط به فشار که درون پوست است اطلاعاتی در مورد موقعیت بدن در رابطه با گرانش زمین را ایجاد می‌کند.

بخشی از گوش درونی که حلزونی گوش نامیده می‌شود که شامل کانال‌های نیم کره‌ای است، حاوی سلول‌های تخصصی است که حرکت و تغییر موقعیت سر را تشخیص می‌دهد.

آسیب و یا بیماری‌های گوش داخلی می‌تواند سیگنال‌های دروغین را به مغز ارسال کند.

که نشان می‌دهد مکانیسم تعادل گوش داخلی (حلزونی گوش) حرکت را اشتباه تشخیص می‌دهد.

گوش

این عضو بدن شامل سه قسمت گوش بیرونی، میانی و درونی است.

گوش بیرونی همان لاله گوش است که وظیفه دریافت و جمع آوری صدا را بر عهده دارد.

گوش میانی که همان مجرای گوش است دارای مژک‌هایی به همراه ماده لزج مانندی است که وظیفه جذب گردوغبار موجود در هوا را بر عهده داشته و از ورود حشرات خارجی جلوگیری می‌کند.

گوش درونی هم شامل حلزون گوش و مجاری نیم دایره است.

این قسمت از گوش به همراه سلول‌های عصبی و مایع درون مجاری نیم دایره موقعیت بدن را تشخیص داده و در نهایت موجب حفظ تعادل بدن می‌گردد.

اگر این سیگنال‌های نادرست با سیگنال‌های دیگر تعادل و موقعیت یابی مرکزی بدن تداخل یابد، ممکن است سرگیجه را به وجود آورد.

 

 

 

 

علل رایج سرگیجه عبارتند از:

 

• اختلالات گوش داخلی، مانند سرگیجه موضعی پرئکسی سمال خوشخیم (BPPV)
• نشانگان منییر
• آسیب به گوش یا سر
• سردردهای میگرنی ، که سردرد و سردرگمی است که اغلب با سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور، سر و صدا و بو ظاهر می‌شود.
• جریان خون را از طریق شریانهایی که خون را به پایه مغز (نارسایی وریدی استروئیدی) تحمیل می‌کنند، کاهش می‌دهد.

 

علل کمتر شایع سرگیجه عبارتند از:

 

• رشد توده غیر سرطانی در فضای پشت پرده گوش یا پرده صماخ
• تومورهای مغزی و سرطان که از بخش دیگری از بدن حرکت کرده‌اند.
• اگر سرگیجه به طور ناگهانی با تغییر در گفتار یا بینایی و یا از دست دادن عملکرد دیگر بدن رخ دهد، نیاز به مراقبت‌های پزشکی ضروری دارد.
• سرگیجه‌ای که با از دست دادن عملکرد در یک ناحیه از بدن اتفاق می افتد، می‌تواند به علت یک مشکل در مغز باشد. مانند سکته مغزی
• حمله ایسکمیک گذرا

 

بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی ممکن است موجب ایجاد دو نوع سرگیجه شوند. این مشکلات ممکن است از:

• در اثر مصرف بیش از حد دارو باشد
• به علت اثر متقابل داروها باهم باشد

اثر متقابل داروها این یک مشکل است، مخصوصاً برای افراد مسن که ممکن است در همان زمان داروهای زیادی مصرف کنند.

برای برخی از بیماری‌های قلبی داروهایی تجویز می‌شود که در واقع اثر کاهندگی فشار خون را دارند.

که از عوارض این کاهش فشار خون همان حس سرگیجه است.

در این حالت فرد احساس می‌کند که هم سر و هم محیط اطرافش در حال حرکت است.

بسته به اینکه به کدام نوع آن دچار شده است ممکن است که حتی حالت سیاهی چشم را هم تجربه کند.