التهاب عضله قلب | علائم، علل و درمان میوکاردیت
التهاب عضله قلب یک بیماری قلبی است که با نام میوکاردیت هم شناخته شده است. بافت ماهیچهای دیواره قلب میوکارد نام دارد. میوکارد وظیفه منقبض کردن قلب، پمپاژ خون و رساندن خون به تمام قسمتهای بدن و بازگشت به حالت آرامش را بر عهده دارد. این بیماری میتواند هم عضله قلب، پریکارد و در مواردی رگهای خونی را هم تحت تأثیر قرار دهد. التهاب عضله قلب، به دو حالت حاد و مزمن وجود دارد. این بیماری حدود ۶ هفته طول میکشد. و درمان آن بستگی بهشدت التهاب و سلامت کلی فرد مبتلا دارد. تشخیص قطعی درمان آن هم، کار دشواری است.
التهاب عضله قلبی چیست؟
وقتی عضله میوکارد دچار التهاب میشود، پمپ کردن خون را تحت تأثیر قرار میدهد. ممکن است باعث بزرگ شدن قلب شود. پس قلب خون را نمیتواند بهکل بدن برساند. درنتیجه عوارضی مثل ضربان قلب غیرطبیعی (آریتمی)، درد قفسه سینه و مشکل تنفسی را به وجود میآورد. در حالت شدید، میتواند لخته خون را ایجاد کند. که در پی آن سکته قلبی و مغزی، آسیب به قلب با نارسایی قلب یا مرگ را منجر میشود.
التهاب یک واکنش معمول بدن در مقابل زخم یا عفونت است.
حالتی را فرض کنید که انگشت خود را بریدهاید: در زمان کوتاهی، بافت اطراف زخم متورم و قرمز میشود. این درواقع فعالیت گلبولهای سفید خون در قسمت آسیب دیده است. سیستم ایمنی بدن بهسرعت گروهی از گلبولهای سفید خون را به محل آسیبدیده ارسال میکند. آنها بهسرعت کارترمیم را شروع میکنند. نوتروفیل ها موادی را ترشح کرده که موجب التهاب و قرمزی آن ناحیه میشود.
گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن و یا یکی دیگر از عوامل التهابی، باعث بیماری التهاب عضله قلب میشود.
علل ایجادکننده التهاب عضله قلب
در بسیاری از موارد، علت دقیقی برای التهاب عضله قلب وجود ندارد. این بیماری به دو صورت عفونی و غیر عفونی ایجاد میشود. اما عموماً عفونت باعث به وجود آمدن میوکاردیت میشود.
عفونت براثر انواع پاتوژن ها مثل ویروس، باکتری یا قارچ است.
در مقابل عفونت به وجود آمده، سیستم ایمنی بدن تلاش میکند که این عامل بیماریزا را از بین ببرد.
درنتیجه این مبارزه سیستم ایمنی در برابر عامل بیماریزا، التهاب ایجاد میشود.
التهاب ممکن است موجب تضعیف بافت عضلانی قلب شود. برخی از بیماریهای خود ایمنی مثل لوپوس میتوانند سیستم ایمنی بدن را در برابر قلب تغییر دهند. این تغییر موجب التهاب عضله قلب و آسیب به آن میشود.
اغلب تشخیص دقیق عامل میوکاردیت دشوار است، اما شامل یکی از موارد زیر خواهد بود:
ویروسها
ویروسها یکی از علل شایع التهاب عضله قلب هستند. در اکثر موارد ۵۰ درصد در ایجاد این بیماری نقش دارند. از شایعترین ویروسهایی که میتوانند میوکاردیت را ایجاد کنند، میتوان به گروه B Coxsackie virus (یک Enterovirus)، ویروس هرپس و آنفولانزا اشاره کرد.
گزینههای دیگری همچون اکوویروس (عامل شناخته شده برای عفونت دستگاه گوارش)، ویروس اپستین بار (عامل مننونوکلئوز عفونی) و ویروس روبلا (عامل سرخک) میشود.
باکتریها
التهاب عضله قلب همچنین میتواند از عفونت با استافیلوکوکوس اورئوس یا کورینه باکتریوم دیفتریا حاصل شود. استافیلوکوکوس اورئوس، باکتری است که میتواند موجب آدمیت شود.
Corynebacterium diptheriae باکتری است که عامل بیماری دیفتری بوده و باعث عفونت حاد میشود. این باکتری باعث انقباض لوزهها و سلولهای گلو میگردد.
قارچ
عفونتهای مخمری و قارچهای دیگر میتوانند گاهی باعث ایجاد میوکاردیت شوند.
این نوع معمولاً در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند دیده میشود. افرادی که در اثر شیمی درمانی یا ایدز، سیستم ایمنی ضعیفی پیدا کردهاند.
انگلها
انگلها میکروارگانیسمهایی هستند که از دیگر موجودات زنده تغذیه میکنند. آنها همچنین ممکن است التهاب عضله قلب را ایجاد کنند.
بیماریهای خود ایمنی
در نوع ایجاد توسط عامل غیر عفونی میتوان به بیماریهای خود ایمنی اشاره کرد.
بیماریهای خود ایمنی، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن است. این اختلال موجب التهاب در قسمتهای دیگر بدن مانند آرتریت روماتوئید یا SLE میشوند، گاهی اوقات میوکاردیت را هم ایجاد میکنند.
زمانی که نتوان علت ایجاد کننده بیماری را تشخیص داد به آن میوکاردیت ایدوپاتیک گویند.
علائم میوکاردیت چیست؟
یکی از موارد خطرناک در مورد التهاب عضله قلب این است که؛
- میتواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد
- در هر سنی رخ میدهد
- ممکن است بدون نشان دادن علائم ادامه یابد.
در صورت پیشرفت بیماری، علائم ابتدایی را مانند علائم بیماری آنفولانزا مشاهده خواهیم کرد.
- تب
- درد در قفسه سینه
- تنفس سخت
علائم بیماری التهاب قلب پیشرفته یا حاد شده:
- خستگی
- تنگی نفس
- تب
- درد مفصلی
- رنگ آبی پوست
- جمع شدن آب در پاها
- احساس درد در قفسه سینه
در نوع مزمن آن همه علائم نوع حاد در کنار درد اندامهای بدن، از دست دادن اشتها و کاهش کلی سلامت فیزیکی را میتوان نام برد.
هر چند این علائم همگی شبیه علائم سرماخوردگی بوده که تشخیص را دشوار میکند.
چندین بار، بدون درمان، میوکاردیت ممکن است بهخودیخود فروکش کند، بهطوریکه برش روی انگشت شما در نهایت بهبود مییابد.
حتی برخی از مواردی که برای مدت طولانی ادامه مییابند ممکن است نشانههای ناگهانی نارسایی قلبی را ایجاد نکنند.
اما، به طور مخفیانه، ممکن است باعث آسیب به عضله قلب شوند که در آن علائم نارسایی قلب به آرامی در طول زمان ظاهر میشود.
در موارد دیگر، قلب ممکن است سریعتر با علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و نارسایی قلبی مواجه شود.
التهاب عضله قلب چگونه تشخیص داده میشود؟
گرچه تشخیص این بیماری سخت است. اما، پزشک میتواند از آزمایشهایی برای این کار استفاده کند.
معاینه معمولی برای ارزیابی فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن.
آزمایشهای تشخیص التهاب عضله قلب
آزمایش خون:
ابتدا از بیمار آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت یا منابع التهابی گرفته میشود. در این آزمایش حضور هر گونه پاتوژنی (باکتری، انگل یا ویروس) در خون تشخیص داده میشود. در صورتی که بدن در شرایط مبارزه با عامل بیماری زا قرار بگیرد، آنتی بادی ترشح میکند. حضور آنتی بادی در خون هم راه دیگر تشخیص است.
اشعه ایکس قفسه سینه:
برای نشان دادن آناتومی قفسه سینه و علائم بالقوه نارسایی قلبی میتوان از اشعه ایکس استفاده کرد.
الکتروکاردیوگرام (ECG):
از نوار قلب برای تشخیص ضربان قلب غیر طبیعی و ریتمهایی که ممکن است آسیب عضله قلب را بروز دهد، استفاده میکنند. اما توصیه میشود که برای مدت طولانی فعالیت قلبی را کنترل کنند. زیرا در یک نوار قلب که طی ۱۵ دقیقه گرفته میشود، ممکن است که آریتمی خود را بروز ندهد.
اکوکاردیوگرام (تصویربرداری اولتراسوند از قلب):
همچنین از اکو قلب برای کمک به تشخیص مشکلات ساختاری یا عملکردی در قلب و رگهای مجاور استفاده میشود. در صورتی که اندازه قلب تغییر کند، در تصویر قلبی قابل تشخیص است. در این تست که بسیار دقیق است هر گونه تغییر در دریچههای قلبی، جمع شدن مایع در آن و حتی در رگهای قلبی قابل شناسایی است.
بیوپسی میوکارد (نمونه برداری از بافت عضله قلب):
در برخی موارد ممکن است در طی کاتتریزه شدن قلب انجام شود. تا پزشک بتواند یک قطعه کوچک از بافت عضلانی قلب را نمونه برداری کند.
عوارض جانبی میوکاردیت
میوکاردیت احتمالاً باعث آسیب جدی به قلب میشود. واکنش سیستم ایمنی بدن به ویروس یا عفونت دیگری که باعث ایجاد میوکاردیت میشود، این بیماری را شدت میدهد. این فعالیت بدن موجب بیماری خود ایمنی شده که آن هم موجب التهاب عضله قلب میشود. میوکاردیت درنهایت منجر به نارسایی قلب و مرگ میشود. هرچند این مورد نادر است، زیرا اکثر بیماران مبتلا به میوکاردیت بهبود مییابند. و قلب آنها فعالیت خود را از سر میگیرد.
عوارض دیگر شامل مشکلات ریتم قلب (آریتمی)، حمله قلبی و سکته مغزی است. در موارد نادر، پیوند قلب فوری ممکن است ضروری باشد.
درمان التهاب عضله قلب
درمان میوکاردیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان کورتیکواستروئید (برای کاهش التهاب)
- داروهای قلب مانند بتا بلوکر، مهار کننده ACE یا ARB
- تغییرات رفتاری مانند استراحت، محدودیت مایعات و رژیم کم نمک
- درمان آنتی بیوتیکی
درمان بستگی به منبع و شدت التهاب قلب دارد. در بسیاری از موارد، با اقدامات مناسب بهبود مییابد و شما به طور کامل بهبود مییابید.
اگر میوکاردیت شما ادامه پیدا کند، پزشک ممکن است یک کورتیکواستروئید تجویز کند تا به کاهش التهاب کمک کند.
آنها همچنین به احتمال زیاد استراحت، محدودیت مایعات و یک رژیم کم نمک را توصیه میکنند. درصورتیکه در معرض بیماری باکتریایی باشید، با آنتی بیوتیک این عفونت را درمان میکند. برای حذف مایع اضافی از بدن دیورتیک را تجویز میکنند.
پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی را که به عملکرد قلب کمک میکند را تجویز کند.
تقریباً تمام این درمانها برای کاهش بار کاری روی قلب انجام میشود تا بتواند خود را بهبود بخشد.
اگر قلب نقصی داشته باشد، ممکن است سایر روشهای درمانی در بیمارستان انجام شود. ممکن است دستگاهی بهمنظور کمک به ضربان بهتر قلب، به قلب اضافه کنند. هنگامیکه قلب بسیار آسیبدیده است، پزشکان ممکن است پیوند قلب را توصیه کنند.
نحوه جلوگیری از التهاب عضله قلب
هیچ راهی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد، اما اجتناب از عفونتهای جدی ممکن است کمککننده باشد.
برخی از راههای پیشنهادی برای جلوگیری از التهاب عضله قلب:
- انجام واکسیناسیون
- بهداشت مناسب
- اجتناب از کنهها
- فعالیت جسمی مناسب
- رژیم غذایی مناسب
- کاهش وزن
- مدیریت و کاهش استرس
- اجتناب از سیگار کشیدن
بر طبق گفته بنیاد میوکاردیت، احتمال دارد که بیماری بهطور فزاینده تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش پیدا کند. اکثر افراد مبتلا به میوکاردیت بهبود مییابند و هیچ تأثیر طولانی مدت بر روی قلب آنها باقی نمیماند.
