آنژیوگرافی چیست ؟ | قبل، حین و بعد از آنژیوگرافی چه اتفاقی می‌افتد ؟

ما در این مقاله درباره آنژیوگرافی، فواید و خطرات آن و این‌که قبل، هنگام و بعد از آنژیوگرافی چه اتفاقی می‌افتد صحبت می‌کنیم.

یک کاردیولوژیست از اشعه ایکس و یک نوع ماده حاجب (که باعث افزایش کنتراست در عکس‌برداری می‌شود) برای گرفتن عکس از عروق خونی مغز، عروق قلب و کلیه‌ها استفاده می‌کند.

ماده حاجب از طریق یک لوله کوچک یا کاتتر به کشاله ران یا مچ دست تزریق می‌شود. این لوله کوچک پس از بی‌حس کردن اطراف شریان موردنظر وارد رگ می‌شود.

بعد از این‌که ماده حاجب تزریق شد، تصاویر توسط دستگاه اشعه ایکس گرفته می‌شوند.

• تشخیص و نمایش تمام جزئیات شریان‌های داخل مغز، قلب و کلیه‌ها
• نشان دادن انسدادهای داخل رگ‌ها

• اغلب در اوایل دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
• آنژیوگرافی مقدار بسیار کمی تشعشات دارد. این مقدار، بستگی به تعداد عکس‌های گرفته شده و بخشی از بدن که آنژیوگرافی بر روی آن انجام می‌گیرد دارد.
• احتمال بسیار کمی وجود دارد که در درازمدت بر اثر این تشعشعات دچار سرطان شوید.
• آنژیوگرافی در زمانی‌که در حال استفاده از دارو هستید (مخصوصاً داروهای انعقاد خون و دیابت) توصیه نمی‌شود.
• اگر بیماری کلیوی دارید توصیه نمی‌شود.
• اگر به ماده حاجب حساسیت نشان دهید، استفاده از آن پیشنهاد نمی‌شود. این حساسیت‌ ممکن است حالت تهوع، عطسه، استفراغ، احساس خارش، کهیر و سرگیجه باشد. البته واکنش‌های دیگری نیز ممکن است رخ دهند، ولی به‌ندرت اتفاق می‌افتند.
• عفونت، خون‌ریزی یا صدمه دیدن محل تزریق نیز مانع آنژیوگرافی می‌شود.
• و در آخر، اگر رگ‌ خونی موردنظر ضعیف باشد و یا خون در آن لخته شود، آنژیوگرافی توصیه نمی‌شود.

اگر علائم بالا را ندارید ولی همچنان نگران وجود خطرات احتمالی هستید، حتماً قبل از معاینه با پزشک خود صحبت کنید.

قبل از آنژیوگرافی باید از یک روز قبل در بیمارستان بمانید:

• نامه معرفی یا فرم درخواست را به همراه تمام تصاویر اشعه ایکس دو سالِ اخیر خود را همراه داشته باشید.
• کارکنان بخش رادیولوژی، تصاویر اشعه ایکس را از شما می‌گیرند؛ چرا که ممکن است پزشک متخصص، آن‌ها را بررسی کند.
• لباس‌های گشاد و راحت بپوشید.
• جواهرات و اقلام با‌ارزش، همراه خود نداشته باشید.
• شاید از شما درخواست شود که قبل از آنژیوگرافی، به مدت ۴ ساعت چیزی میل نکنید؛ البته می‌توانید مایعاتی مانند چای سیاه، قهوه، سوپ سبک و آب بنوشید. غذاهای سنگین میل نکنید. بدن شما باید سبک باشد.
• یک نکته مهم نیز وجود دارد؛ این که کلیه‌های شما حاوی مایعات باشد.

• اگر باردار هستید یا ممکن است باشید.
• اگر هرگونه حساسیت یا شرایط خاصی دارید؛ مثل آسم، دیابت، بیماری قلبی، بیماری کلیوی یا تیروئید.
• اگر هرگونه داروئی مصرف می‌کنید.

• به شما یک روپوش می‌دهند که بپوشید و بایستی به پشت، روی یک میز مخصوص دراز بکشید. کارکنان، پرده‌های استریل را دورتادور شما می‌کشند.
• از شما خواسته می‌شود هرگونه اشیاء فلزی را از خود دور کنید.
• نزدیک کشاله ران یا مچ دست، خراش کوچکی ایجاد می‌کنند. البته قبل از خراش، موضع موردنظر را بی‌حس می‌کنند، درنتیجه هیچ دردی احساس نخواهید کرد. سپس لوله کوچک یا کاتتر را در رگ شما جاگذاری می‌کنند و ماده حاجب را تزریق می‌کنند.
• بعضی مواقع ممکن است لوله کوچکی را وارد رگ کنند تا رگ‌های تنگ‌شده را باز کنند. این عمل به اصطلاح آنژیوپلاستی نامیده می‌شود.

شما کاملاً این حق را دارید که از آنژیوگرافی انصراف دهید.

آنژیوگرافی یک فرم توافق دارد که از شما می‌خواهند آن را پر کنید.

• ممکن است برای چند ثانیه، کمی احساس سردی و سوزش کنید.
• بخشی از بدن شما ممکن است گرم شود. اگر از این بابت احساس نگرانی کردید به پرستار بگویید.

زمانی‌که ماده حاجب تزریق شد و آماده شدید، پرسنل مسئول عکس‌برداری، به اتاق کناری می‌روند تا دستگاه اشعه ایکس را روشن کنند.

این پرسنل از شما می‌خواهند آرام و بی‌حرکت بمانید و نفس عمیق بکشید و نفس خود را در طول عکس‌برداری حبس کنید.

زمانی‌که عکاسی تمام شد، از شما درخواست می‌کنند به همان حالت بمانید تا پرسنل، عکس‌ها را بررسی کنند؛ زیرا ممکن است دوباره به عکس‌برداری نیاز داشته باشند.

این تست از شروع تا آمادگی برای عکاسی، بین نیم ساعت تا یک ساعت طول می‌کشد.

به محض این‌که این عمل تمام شد، کاتتر را برداشته و روی بریدگی را فشار می‌دهند تا خون بند بیاید.

مدت زمانی‌که طول می‌کشد تا نتایج آزمایش به شما اعلام شود، بستگی به بیمارستانی دارد که در آن آنژیوگرافی انجام داده‌اید. پزشک رادیولوژیست با بررسی تصاویر، گزارشی تهیه می‌کند.

ممکن است جواب آزمایش‌ها را در همان روز به شما بدهند، اما اغلب، جواب آزمایش‌ به دلیل نیاز به مطالعه بیشتر، تا چند هفته بعد به شما داده می‌شود.

سپس دوباره به پزشک خود مراجعه کرده تا شما را از نتیجه آنژیوگرافی مطلع کند.

پس از این روند، پرستاران، مچ دست یا کشاله ران و همچنین ضربان و فشار خون شما را به مدت ۴ الی ۶ ساعت بررسی می‌کنند. معمولاً بعد از مرخص‌شدن از بیمارستان و زمانی‌که وضعیت شما کاملاً نرمال است، به ۲۴ ساعت استراحت نیاز دارید.

• پرسنل بیمارستان سوزن را (اگر هنوز داخل کشاله ران یا مچ دست شماست) در می‌آورند.
• اگر دستورالعمل خاصی نیاز باشد، پرسنل به شما می‌گویند.
• مایعات زیادی بنوشید تا ماده حاجب زودتر دفع شود.

البته ممکن است همان روز از بیمارستان مرخص شوید.

• بقیه روز را استراحت کنید. در این مدت، بهتر است کسی کنار شما باشد تا نیازهای شما را برآورده کند.
• آب زیاد بنوشید تا ماده حاجب از بدن شما زودتر دفع شود.

روز بعد به حالت نرمال خود باز می‌گردید. اما به مدت چند روز، سعی کنید از بلندکردن اجسام سنگین و یا انجام ورزش‌های سخت خودداری کنید.

ممکن است به مدت چند روز، چند جای بدنتان کبود شود و احساس درد کنید.

• نباید رانندگی کنید یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید؛ یک نفر باید به مدت ۲۴ ساعت کنار شما باشد.
• در طول ۲۴ ساعت، نباید با هیچ دستگاهی کار کنید.

معنی کلمه آنژیوگرافی

کلمه آنژیوگرافی در فرهنگ لغات آبادیس، رگ‌نگاری معنی شده است.

عمل رگ‌نگاری یا آنژیوگرافی (به انگلیسی: angiography) پرتونگاری از رگ‌های خونی، پس از پر کردن آن‌ها از ماده حاجب، برای مشاهده و معاینه دقیق آن‌ها است.

این روش، نخستین بار توسط پزشک پرتغالی، آنتونیو اگاس مونیس António Egas Moniz برای تشخیص برخی از بیماری‌های مرتبط با سیستم اعصاب، مانند تومورهای آن به‌کار گرفته شد. اما اکنون رادیولوژیست‌ها و کاردیولوژیست‌ها با استفاده از آنژیوگرافی، جراحی‌های بسیار ظریفی را در سیستم گردش خونی، به خصوص شریان‌های قلبی انجام می‌دهند.

کاتترها لوله‌هایی هستند که در مراکز مراقبت‌های بهداشتی برای تزریق دارو، مایعات یا گازها به بیمار استفاده می‌شوند. همچنین کاتتر برای تخلیه مایعاتی مانند ادرار از بدن نیز کاربرد دارد.

کاتتر ادراری، کاتتر تخلیه قفسه سینه و کاتترِ واسطه برای دسترسی به دستگاه‌های وریدی.

یک نوع کاتتر نیز وجود دارد که به‌ طور موقت یا دائم، داخل بدن باقی می‌مانند. به این نوع کاتتر، کاتتر ساکن می‌گویند.

کاتترها معمولاً در داخل حفره بدن، مجرا و یا رگ‌های خونی جاگذاری می‌شوند.

به کاتترهای نازک و انعطاف‌پذیر، کاتتر نرم می‌گویند. کاتترهای سخت نیز کاتترهایی هستند که انعطاف‌ناپذیر و ضخیم‌تر هستند.

 

ماده‌ای است که از طریق کاتتر وارد عروق خونی قلب، مغز یا کلیه می‌شود. وظیفه این ماده که به آن کنتراست‌زا نیز می‌گویند، این است که با افزایش کنتراست داخل تصاویر اشعه ایکس، به‌صورت خیلی دقیق‌تر و روشن‌تر جزئیات عروق را نشان دهد. این جزئیات که می‌توانند گرفتگی، لختگی یا مشکلات دیگر باشند، در تشخیص وضعیت سلامتی بیمار کمک شایانی می‌کنند.

ماده حاجب دارای انواع مختلفی است: تزریقی، خوراکی و قابل تنقیه.

ما در این مقاله تلاش کردیم تا جایی‌که ممکن است، اطلاعات به‌روز و تازه‌ای درباره آنژیوگرافی به شما ارائه کنیم.

این مقاله شامل اطلاعات کُلی است؛ یعنی به‌صورت تخصصی نمی‌توان از آن استفاده کرد، بلکه تنها جنبه آگاهی عمومی دارد.

• آنژیوگرافی به عملی می‌گویند که برای بررسی عروق خونی به کار می‌رود. برای این کار، ماده حاجب را از طریق کاتتر وارد شریان موردنظر می‌کنند تا از طریق کنتراستی که ماده حاجب به تصاویر اشعه ایکس می‌دهد، راحت‌تر و بهتر وضعیت بیمار را تشخیص دهند.
• قبل از عمل اگر باردار هستید، حساسیت یا بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• عمل آنژیوگرافی این‌گونه است که ابتدا شما روی تخت مخصوص دراز می‌کشید. پرستار، محل موردنظر را بی‌حس کرده، یک خراش کوچک بر روی پوست شما ایجاد می‌کند. سپس لوله کوچک یا کاتتر را در رگ موردنظر جاگذاری می‌کنند و ماده حاجب را تزریق می‌کند. این رگ، معمولاً در مچ دست یا کشاله ران شما قرار دارد.
• پس از آنژیوگرافی، نیاز به ۲۴ ساعت ریکاوری دارید؛ اگرچه ممکن است همان روز نیز مرخص شوید.
  بهتر است در طی این ۲۴ ساعت، یک نفر همراه شما باشد تا به نیازهای شما برسد.
  مایعات، زیاد بنوشید تا ماده حاجب از بدن شما دفع شود.
• ممکن است پس از آنژیوگرافی احساس خارش، سوزش و سردی داشته باشید. در این موقعیت حتماً به پرستار اطلاع دهید.