قند خون بالا و قلب | عوارض قلبی دیابت
داشتن قند خون بالا یا دیابت احتمال بروز عوارض قلبی دیابت همچون حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می دهد. اگر دچار دیابت هستید، می‌توانید سلامت قلب خود را با مدیریت گلوکز خون، قند خون، فشار خون و کلسترول حفظ کنید. در صورتی که سیگار می‌کشید حتماً آن را ترک کنید.
در کشور ما ایران، حدود ۸ میلیون نفر (کودک و بزرگسال) به انواع دیابت مبتلا هستند، ولی متاسفانه تعداد اندکی از این افراد از شرایط خود آگاهند و یا به کنترل صحیح و دقیق قند خون می پردازند.
دیابت چگونه قلب را تحت تأثیر قرار می دهد؟
با گذشت زمان، بالا بودن قند خون ناشی از دیابت می‌تواند به عروق خونی و اعصابی که قلب و عروق خونی شما را کنترل می‌کند، آسیب برساند. هر چقدر میزان قند خون در فرد بیشتر باشد، احتمال ابتلای او به بیماری قلبی هم افزایش می‌یابد.
احتمال بیشتری وجود دارد که افراد مبتلا به دیابت نسبت به افراد سالم در سنین جوانی به بیماریهای قلبی مبتلا شوند.
در بزرگسالان مبتلا به دیابت شایع‌ترین علل مرگ در اثر بیماریهای قلبی و سکته است. بزرگسالان مبتلا به دیابت تقریباً دو برابر بیشتر از افراد سالم در اثر بیماریهای قلبی یا سکته مغزی می‌میرند.
در زنان، دیابت می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را سه برابر کند. افرادی که دیابت کنترل نشده دارند، در سنین پایین تری در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هستند.
شایع ترین علت بروز بیماری های قلبی عروقی در افرادی که دچار انواع دیابت هستند، سخت شدن شریان های کرونر و یا آترواسکلروزیس است، که این امر ناشی از تجمع کلسترول در رگ هایی است که مسئول رساندن غذا و اکسیژن به قلب هستند (شریان های کرونر).
خبر خوب این است که کنترل قند خون می‌توانید خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و در نهایت حمله یا سکته قلبی را در خود به حداقل برسانید.
دیابت می تواند حتی بدون درگیر کردن عروق کرونر باعث بروز نارسایی قلبی شود. دیابت می تواند بافت و ماهیچه های قلبی را دچار مشکل کند. آشنایی با عوارض قلبی دیابت و….
عوامل خطر بیماری قلبی در افراد دیابتی
اگر دیابت دارید، عوامل خطر بیشتری می‌تواند منجر به بروز بیماری قلبی یا سکته در شما شود. این عوامل عبارت‌اند از:
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. اگر قند خون شما از حالت نرمال بالا است، مهم است که دست از سیگار کشیدن بکشید؛ زیرا هر دو، سیگار کشیدن و دیابت باعث تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شوند.
سیگار همچنین احتمال بروز و توسعه سایر مشکلات درازمدت مانند بیماری ریه را افزایش می‌دهد. سیگار کشیدن همچنین می‌تواند به عروق خونی موجود در پاها آسیب برساند و خطر عفونت‌های پا، زخم و قطع عضو را افزایش دهد .
فشار خون بالا
وظیفه قلب پمپاژ خون است. فشار خون بالا می‌تواند قلب را تحریک کند، باعث تنگی عروق خونی شود و خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات چشم و مشکلات کلیوی را افزایش دهد.
چربی خون بالا
کلسترول نوعی چربی است که توسط کبد تولید می‌شود و در خون یافت می‌شود. دو نوع کلسترول در خون وجود دارد LDL و HD.
LDL، که غالباً “کلسترول بد” نامیده می‌شود، می‌تواند عروق خونی را مسدود کند. سطح بالای کلسترول LDL خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می‌دهد.
نوع دیگری از چربی خون، تری گلیسیرید، در صورتی که سطح آن بالاتر از توصیه‌های تیم مراقبت‌های بهداشتی باشد می‌تواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد.
چاقی و چربی دور شکم
اضافه وزن یا چاقی می‌تواند توانایی شما برای مدیریت دیابت را کاهش و خطر بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله بیماریهای قلبی و فشار خون بالا را افزایش دهد.
اگر اضافه وزن و دیابت دارید، با یک رژیم غذایی قلبی دیابت و کم کالری می‌توانید سطح قند خون خود را کاهش داده و نیاز به دارو را در خود محدود کنید.
چربی بیش از حد در اطراف کمر، حتی اگر اضافه وزن نداشته باشید، می‌تواند شانس ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد. حتی اگر دارای وزن طبیعی هستید، چربی بیش از حد در اطراف شکم می‌تواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد.
عدم فعالیت بدنی کافی
در افراد دیابتی، عدم فعالیت بدنی کافی می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را به ویژه افزایش دهد. این به این دلیل است که افراد دیابتی به طور کلی در معرض خطر بیشتری برای بیماری قلبی هستند. عدم فعالیت بدنی کافی می تواند این خطر را حتی بیشتر افزایش دهد.
سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی
سابقه خانوادگی ناراحتی قلبی ممکن است احتمال بروز بیماری قلبی را در شما افزایش دهد. اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده‌تان قبل از ۵۰ سالگی دچار حمله قلبی شده اند، ممکن است احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی در شما بیشتر باشد.
بیماری های قلبی ارثی را در خانواده خود نمی‌توانید تغییر دهید، اما اگر دیابت دارید، بهتر است که میزان قند خود را دائماً کنترل کرده تا خطر بروز حمله قلبی را کاهش دهید.
علائم هشدار دهنده عوارض قلبی دیابت
اگر شما علائم هشدار دهنده‌ای ازحمله قلبی داشته باشید، با اورژانس باید تماس بگیرید. علائمی مانند:
- درد یا فشار در قفسه سینه که معمولاً بیش از چند دقیقه طول می‌کشد و دوباره برمی گردد.
- درد یا ناراحتی در یک یا هر دو دست یا شانه؛ پشت، گردن یا فک
- تنگی نفس
- عرق کردن یا سرگیجه
- اختلال یا حالت تهوع
- احساس خستگی
علائم هشدار دهنده عوارض قلبی دیابت می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. شما ممکن است تمام این علائم را نداشته باشید.
- اگر شما آنژین دارید، مهم است که بدانید چگونه و چه زمانی باید درمان را شروع کنید.
- زنان گاهی اوقات تهوع و استفراغ، احساس خستگی (گاهی اوقات برای یک روز) و درد در پشت، شانه‌ها یا فک بدون درد در قفسه سینه را دارند.
- افراد مبتلا به نروپاتی دیابتی ممکن است هیچ دردی را در قفسه سینه متوجه نشوند.
در صورت وجود علائم هشدار دهنده سکته مغزی، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. علائمی مانند:
- احساس ضعف یا بی حسی صورت، بازو یا پای در یک طرف بدن
- احساس گیجی، ایراد در صحبت کردن یا فهمیدن
- سرگیجه، از دست دادن تعادل، یا راه رفتن مشکل
- مشکل دیدن یک یا هر دو چشم
- سردرد ناگهانی شدید
تشخیص بیماریهای قلبی در افراد دیابتی
اگر مشکوک به ابتلا به بیماری های قلبی دیابت باشید، پزشک عمومی شما را به یک متخصص قلب و عروق ارجاع می دهد. پزشک متخصص مراحل زیر را برای بررسی بیشتر و تشخیص بیماری های مرتبط به قلب و عروق انجام می دهد:
- معاینه بالینی
- بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی شما
- بررسی نتایج آزمایشات و چکاپ های روتین
- تجویز آزمایش های تشخیصی قلب مثل گرفتن نوار قلب، انواع اکوکادیوگرافی و…
روش های کاهش خطر بروز عوارض قلبی دیابت
با یک برنامه صحیح میزان قند خون خود را مدیریت کرده و به این طریق شانس بروز عوارض قلبی دیابت را در خود کاهش دهید.
کنترل قند خون با روش ABC
آگاهی از دیابت ABC به مدیریت قند خون، فشار خون و کلسترول کمک می‌کند.
- A برای آزمایش A1C است. آزمایش A1C میانگین قند خون را در ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد. سطح بالای گلوکز خون می‌تواند به قلب، رگ‌های خونی، کلیه‌ها، پاها و چشم آسیب برساند. سطح A1C برای بسیاری از افراد مبتلا به دیابت باید کمتر از ۷ درصد باشد. برخی از افراد ممکن است با سطحی کمی بالاتر از A1C فعالیت کنند.
- B برای فشار خون است. اگر فشار خون بیش از حد بالا باشد، قلب به سختی کار می‌کند. فشار خون بالا می‌تواند باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود و به کلیه‌ها و چشم‌ها آسیب برساند. میزان فشار خون برای اکثر افراد مبتلا به دیابت کمتر از ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه است.
- C برای کلسترول است. کلسترول بد، می‌تواند باعث بروز حمله قلبی یا سکته مغزی شود. HDLیا “کلسترول خوب” به حذف کلسترول بد از رگ‌های خونی کمک می‌کند.
اگر بیش از ۴۰ سال سن دارید، ممکن است لازم باشد داروهایی نظیر استاتین مصرف کنید تا کلسترول را پایین بیاورید و سلامت قلب خود را حفظ کنید. برخی از افراد مبتلا به LDL بسیار بالا (“کلسترول بد”) ممکن است نیاز به مصرف دارو در سن پایین تری داشته باشند.
ترک سیگار
سیگار کشیدن به خصوص برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مهم است زیرا مصرف سیگار و دیابت باعث انسداد رگ‌های خونی می‌شود.
با ترک سیگار:
- خطر ابتلا به عوارض قلبی دیابت، بیماری عصبی، بیماری کلیوی، بیماری چشم و آمپوتاسیون کاهش می‌یابد.
- باعث بهبود گلوکز خون، فشار خون و سطح کلسترول می‌شود.
- باعث بهبود گردش خون می‌شود.
ایجاد یا حفظ سبک زندگی سالم
توسعه و یا حفظ عادات زندگی سالم می‌تواند در مدیریت دیابت کمک کرده و از بروز بیماری قلبی در افراد دیابتی جلوگیری کند، مثلا می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- برنامه غذای سالم قلبی دیابتی داشته باشد
- فعالیت بدنی را بخشی از روال زندگی قرار دهید
- تعادل وزن خود را حفظ کنید
- به اندازه کافی بخوابید
مدیریت استرس
مدیریت دیابت همیشه آسان نیست احساس ترس، غم و ناراحتی یا احساس عصبانیت هنگامی که با دیابت زندگی می‌کنید شایع است. استرس بلند مدت می‌تواند قند خون و فشار خون و خطر عوارض قلبی دیبات را افزایش دهد، اما می‌توانید راه‌هایی برای کاهش استرس خود و بیاموزید.
سعی کنید این موارد را رعایت کنید:
- نفس عمیق بکشید
- باغبانی کنید
- پیاده روی کنید
- انجام یوگا، مدیتیشن، انجام یک سرگرمی یا گوش دادن به موسیقی مورد علاقه خود را امتحان کنید.
مصرف دارو برای جلوگیری از عوارض قلبی دیابت
داروها ممکن است بخش مهمی از برنامه درمان و مدیریت دیابت شما باشند. پزشک طبق نیازهای خاص شما دارو تجویز خواهد کرد. پزشک از طریق دارو درمانی به دنبال اهداف زیر است:
- کاهش خطر ابتلا عوارض قلبی دیابت مثل لخته شدن خون، حمله قلبی یا سکته مغزی
- درمان آنژین و یا درد قفسه سینه که اغلب علائم بیماری قلبی است. (آنژین همچنین می‌تواند یک نشانه اولیه از حمله قلبی باشد).
درباره مصرف داروهای قلبی موارد زیر را مورد توجه قرار دهید:
در مورد مصرف قرص آسپرین حتماً با پزشک خود مشورت کنید. زیرا آسپرین برای همه مناسب نیست. پزشک می‌تواند به شما بگوید که مصرف آسپرین برای شما درست است و چقدر باید مصرف کنید.
استاتین ها می‌توانند خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را در برخی افراد مبتلا به دیابت کاهش دهند.
استاتین ها یک نوع از داروهایی هستند که اغلب برای کمک به افراد برای رسیدن به سطح متعادلی از کلسترول مورد استفاده قرار می‌گیرند. با پزشک خود صحبت کنید تا متوجه شوید که آیا استاتین برای شما مناسب است یا نه.
اگر در مورد داروهایتان سوالی دارید با پزشک خود مشورت کنید. قبل از شروع یک داروی جدید، از عوارض جانبی احتمالی و نحوه جلوگیری از آنها مطلع شوید. بدون اطلاع پزشک خود، مصرف دارویی را به یکباره قطع نکنید.
پرسش های متداول:
سکته قلبی دوباره در افراد دیابتی
پرسش: من دو ماه پیش سکته قلبی کردم و چند روزی رو تو بیمارستان تحت نظر بودم، دیابت هم دارم. الان فقط گاهی درد قفسه سینه اذیتم می کنه. اما خیلی نگرانم که نکنه دوباره دچار سکته قلبی بشم. چیکار باید بکنم؟
پاسخ دکتر اصغر مزارعی:
افرادی که دچار حمله قلبی شده اند بیشتر در معرض خطر حمله های قلبی در آینده هستند. بنابراین، بسیار مهم است که از عوامل خطر آگاه باشید، دیابتتان را کنترل کنید و به طور منظم داروهایتان را مصرف کنید.
حتما زیر نظر پزشکتان فعالیت جسمی داشته باشید. اگر سیگار مصرف می کنید به شدت توصیه می کنم ترکش کنید. بهتر است هر سال یا شش ماه یک بار از نظر گرفتگی عروق و عملکرد قلبی بررسی و معاینه شوید.
سخن آخر
دیابت یا بیماری قند يكي از شايعترين بيماری های متابوليكی است. این بیماری در اثر كاهش توليد انسولين در بدن يا كم شدن اثر آن در سوخت و ساز مواد قندي حاصل مي‌شود.
عوارض قلبی دیابت به مرور زمان نمایان می شود. هر چه مدت زمان بیشتری از دیابت شما بگذرد و هر چه کمتر قند خون را کنترل کنید احتمال افزایش بیماری قلبی در افراد دیابتی بیشتر می شود.
