دیابت بارداری
ابتلا به دیابت بارداری به این معنا نیست که شما قبل از بارداری دیابت داشته‌اید یا بعد از زایمان به دیابت مبتلا خواهید شد. شما با داشتن دیابت بارداری با همکاری پزشک معالج خود می‌توانید بارداری سالم و در نتیجه نوزاد سالمی داشته ابشد. در طول دیابت بارداری، تمام حمایت‌های لازم را برای خود و نوزادتان کسب خواهید کرد.
شیوع دیابت بارداری در ایران 5.88 درصد برآورد می‌شود. بر اساس آخرین آمار، این میزان از 1.3 تا 18.6 درصد متغیر است.
چه چیزی باعث بروز دیابت در بارداری می‌شود؟
پزشگان و متخصصان هنوز علت اصلی دیابت بارداری را نمی‌دانند، اما اگر دچار دیابت بارداری شده‌اید، بدانید که تنها نیستید. این نوع دیابت برای میلیون‌ها زن باردار در سراسر دنیا رخ می‌دهد.
بر اساس یافته‌های صورت گرفته در دوران بارداری جفت تا زمان رشد کامل جنین از او حمایت می‌کند. گاهی اوقات در این فرایند برخی از هورمانهایی که در دوران بارداری ترشح می‌شوند، مانع از عملکرد انسولین مادر شده و مشکلی به نام مقاومت به انسولین ایجاد می‌کنند. مقاومت به انسولین استفاده از انسولین را برای بدن مادر دشوار می‌کند و برای جبران این کمبود تا سه برابر انسولین مورد نیاز است.
گاهی اوقات بدن مادر قادر به ساخت و استفاده از تمام انسولین مورد نیاز برای دوران بارداری نیست. بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند از خون خارج و به انرژی تبدیل شود. با تجمع بیش از حد گلوکز در خون عارضه هیپرگلیسمی یا قند خون بالا به وجود می‌آید.
دیابت بارداری شما، هر علتی که داشته باشد، می‌توانید مشورت و کمک پزشک معالج خود یک برنامه بارداری سالم تنظیم کنید. راه‌های زیادی برای مبارزه با دیابت بارداری وجود دارد.
با کنترل دیابت بارداری به نوزدان سلامت و طول عمر بیشتری می دهیم.
علائم دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. این نوع دیابت در اکثر موارد با آزمایش‌های غربالگری تشخیص داده می‌شود، یعنی زمانی که سطح قند خون شما در طول غربالگری دیابت بارداری آزمایش شود. برخی از زنان باردار ممکن است در صورت افزایش بیش از حد قند خون (هیپرگلیسمی) علائم زیر را تجربه کنند:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- خشکی دهان
- خستگی بیش از حد
- تاری دید
- خارش ناحیه تناسلی یا برفک تناسلی
به خاطر داشته باشید که برخی از این علائم در دوران بارداری شایع هستند و نشانه دیابت بارداری نیستند. اگر بیشتر این علائم را دارید و نگران هستید حتماً با ماما یا پزشک زنان و زایمان خود مشورت کنید.
اثرات بالا رفتن قند خون روی جنین
اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، خطر بروز مشکلات زیر برای جنین شما افزایش می‌یابد:
- افزایش وزن هنگام تولد
- مشکلات تنفسی در بدو تولد
- هیپوگلیسمی یا قند خون پایین که باعث تشنج در نوزادان می‌شود.
- چاقی
- تولد زودرس
- ابتلا به دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی
درمان دیابت بارداری
نکته کلیدی در درمان دیابت بارداری، عملکرد سریع است. دیابت بارداری همان قدر که قابل درمان است می‌تواند به شما و جنین آسیب برساند.
هدف از درمان دیابت بارداری، حفظ سطح گلوکز خون (قند خون) در محدوده نرمال است. درمان معمولاً شامل برنامه‌های غذایی خاص و فعالیت بدنی منظم و برای کنترل قند خون نیز تست قند خون روزانه و تزریق انسولین است.
میزان سطح قند خون در زنان بارداری که قند خونشان را اندازه گیری می‌کنند به صورت زیر توصیه می‌شود:
- قبل از غذا: 95 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر
- یک ساعت بعد از غذا: 140 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر
- دو ساعت بعد از غذا: 120 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر
مانند تمام انواع دیابت، رژیم غذایی و ورزش دو برگ برنده شما در دوران بارداری هستند. در دیابت بارداری، حفظ یک رژیم غذایی متعادل برای موفقیت ضروری است. با کمک پزشک معالجتان یا یک مشاوره تغذیه ماهر می‌توانید از یک برنامه غذایی منطقی پیروی کنید. رژیم غذایی متناسب با بارداری و وضعیت بدنی شما کمک می‌کند تا بهترین غذاها و ایده‌های وعده غذایی سریع را که موجب سلامتی و افزایش توانایی جسمی می‌شود را شناسایی کنید.
ورزش و فعالیت بدنی هم یک عنصر حیاتی در کنترل دیابت بارداری است. فعالیت‌های ملایم مانند پیاده روی، شنا و یوگای دوران بارداری می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند.
برای تعیین سطح فعالیتی که برای شما و جنینتان در طول بارداری بی خطر است، حتماً با پزشک زنان و زایمان خود مشورت کنید.
اگر این تغییرات به اندازه کافی سطح قند خون شما را کاهش ندهد، پزشک معالج مصرف قرص یا تزریق انسولین را برای شما تجویز می‌کند. همواره به خاطر داشته باشید که دیابت بارداری قابل درمان است و کار با پزشک معالج می‌تواند به اطمینان از بارداری سالم کمک کند.
پیشگیری از بروز قند بالا در بارداری
با انجام اقدامات زیر می‌توانید بروز دیابت بارداری را در خود کاهش دهید:
- قبل از اقدام به بارداری، در صورت داشتن اضافه وزن و فشار خون بالا می‌توانید با کاهش وزن از طریق فعالیت ورزشی و رژیم غذایی از دیابت بارداری پیشگیری کنید.
- اگر در حال حاضر باردار هستید، سعی نکنید وزن خود را کاهش دهید. برای سالم نگه داشتن جنین، باید مقداری وزن اضافه کنید؛ اما این افزایش وزن باید در طول بارداری شما رخ دهد نه به صورت یکباره. با پزشک خود در مورد میزان اضافه وزن برای بارداری سالم مشورت کنید.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید اقدامات سریع برای درمان و کنترل دیابت بارداری است. باید به برنامه درمانی خود پایبند باشید و از خود و جنینتان به خوبی مراقبت کنید. دیابت بارداری قابل درمان و قابل مدیریت است و فرایندی که می‌توانید از آن با پیروزی خارج شوید.