سکته

سکته وقتی اتفاق می افتد که چیزی مانع خون رسانی به بخشی از مغز شود یا یک رگ خونی در مغز از بین برود. در هر دو مورد، بخش هایی از مغز آسیب دیده یا اینکه می میرد. سکته می تواند منجر به آسیب، ناتوانی یا حتی مرگ مغز شود.

در طول سکته چه اتفاقی برای مغز می افتد؟

مغز، تمام حرکات ما را کنترل می کند و منبع افکار، احساسات و زبان ما به شمار می آید. مغز، عملکردهای بدن مثل تنفس و هضم غذا را هم کنترل می کند. برای اینکه مغز شما به درستی کار کند، به اکسیژن نیاز دارد. سرخرگ های شما خون سرشار از اکسیژن را به تمام بخش های بدن شما انتقال می دهند. اگر چیزی مانع جریان خون شود، سلول های مغز هم در عرض چند ثانیه و در اثر عدم دریافت اکسیژن از بین می روند. این وضعیت منجر به بروز سکته می شود.

انواع سکته

. حمله ایسکمی گذرا: گاهی اوقات، حمله ایسکمی گذرا ” سکته کوچک” نامیده می شود و با انواع دیگر سکته هم متفاوت است. در این نوع سکته، جریان خون به مغز تنها برای مدت کوتاهی مسدود می شود. معمولا بیشتر از 5 دقیقه طول نمی کشد. بیشتر اوقات، وجود لخته خون منجر به حمله ایسکمی گذرا می شود.

. سکته مغزی ایسکمیک: اکثر سکته ها از نوع سکته مغزی ایسکمیک هستند. زمانی این نوع سکته رخ می دهد که لخته های خون یا سایر ترکیبات، رگ های خونی را مسدود کنند و از رسیدن آنها به مغز جلوگیری کنند.

. سکته همراه با خونریزی داخلی: این نوع سکته زمانی اتفاق می افتد که یکی از سرخرگ های مغز بترکد یا حتی سوراخ شود. خونی که از آن سخرگ خارج می شود، فشار زیادی را به سلول های مغز وارد می کند که منجر به آسیب به آنها می شود.

فشار خون بالا و تورم بالون شکل سرخرگ که در اصطلاح “آنوریسم” نامیده می شود، چند نمونه از وضعیت هایی هستند که منجر به سکته همراه با خونریزی داخلی می شوند.

توجه داشته باشید که حمله ایسکمی گذرا، یک نشانه هشداردهنده ای به شمار می آید که نشان دهنده احتمال زیاد بروز سکته در آینده است.

نشانه ها و علائم سکته

اگر خودتان یا کسی دچار سکته شده است، حتما به زمان شروع علائم توجه داشته باشید. علائم و نشانه های سکته عبارت است از:

•  عدم توانایی صحبت کردن: ممکن است دچار سرگیجه شوید و نتوانید به خوبی صحبت کنید یا حتی حرف های دیگران را متوجه نشوید.
•  فلج با بی حسی اعضای بدن: ممکن است به طور کاملا ناگهانی، دچار ضعف و بی حسی در بخش های مختلف بدن خود شوید. معمولا، فقط یک طرف بدن فلج می شود. سعی کنید هر دو دستتتان را بالا بیاورید. اگر یکی از بازوهایتان افتاد، ممکن است نشانه سکته باشد. حتی ممکن است یک طرف دهان شما هم در اثر سکته، کج شود.
•  مشکلات بینایی: ممکن است اطراف خود را تار یا سیاه ببینید. مشلات بینایی در یکی از چشم ها یا هر دو چشم بوجود می آید. دو بینی هم یکی از عارضه های سکته به شمار می آید.
•  سردرد: سردرد ناگهانی و شدید که همراه با استفراغ، سرگیجه و از دست دادن هوشیاری باشد.
•  مشکلاتی در حین راه رفتن: ممکن است تلو تلو بخورید یا تعادل خود را از دست دهید. ممکن است دچار سرگیجه و عدم هماهنگی در حین راه رفتن هم شوید.

چه زمانی باید فوری به دکتر مراجعه کنید؟

اگر متوجه علائم و نشانه های سکته شدید، حتی اگر این علائم پایدار نباشند هم باید به دکتر مراجعه کنید. در ادامه، به نشانه های مهمی که به فوریت درمان نیاز دارند، اشاره می کنیم:

•  صورت: آیا بیمار می تواند لبخند بزند؟ آیا یک گوشه از صورت او می افتد؟
• بازوها: از بیمار بخواهید هر دو بازویش را بالا ببرد. آیا تنها قادر به بالا بردن یکی از بازوها است؟
•  صحبت کردن: از بیمار بخواهید تا یک جمله ساده را تکرار کند. آیا قادر به تکرار جمله مورد نظر است؟
•  زمان: حتما به صورت کاملا فوری، با اورژانس تماس بگیرید و وقت را از دست ندهید. اصلا منتظر نمانید تا این علائم رفع شوند. هر چه زمان بیشتری تلف شود، آسیب ها و ناتوانی مغز هم بیشتر می شود.

چه عواملی ریسک ابتلا به سکته را افزایش می دهند؟

ریسک های مربوط به سبک زندگی می تواند خطر بروز سکته را افزایش دهند مثل:

• چاقی مفرط
•  عدم تحرک
•  مصرف الکل و دخانیات
•  استفاده از داروهای غیرمجاز
• ریسک های مربوط به وضعیت سلامت:
•  فشار خون بالا
•  کلسترول بالا
•  دیابت
• سابقه خانوادگی
• عفونت در اثر ابتلا به کرونا ویروس.

بیش از یک سوم از افرادی که دچار حمله ایسکمی گذرا می شوند و تحت درمان هم قرار نمی گیرند، در عرض 1 سال دچار سکته می شوند؛ پس، حتما حمله ایسکمی گذرا را جدی بگیرید. بر اساس تحقیقات انجام شده، مردها بیشتر از زن ها در معرض ابتلا به سکته قرار دارند.