فاکتور خطر بیماری قلبی مختص زنان
بیماری قلبی و سکته حدوداً ۳۱۰۰۰ نفر تلفات در یک کشور پیشرفته مانند کانادا را دارد، اما اکثر زنان از تهدیدهای ناشی از این بیماری بی خبر هستند. در واقع، اکثر زنان حداقل یک فاکتور خطر بیماری قلبی و سکته مغزی دارند. زنان مبتلا به دیابت که از قومیت خاصی هستند یا در معرض یائستگی قرار دارند بیشتر در معرض خطر هستند.
فاکتور خطر بیماری قلبی و سکته در زنان
مهم است که هر زن در مورد عوامل خطر ناشی از بیماری قلبی شناخت پیدا کند و همچنین بتواند علائم سکته را تشخیص دهد تا بتواند آن‌ها را کنترل و پیشگیری کند. زنان به دلیل اثر محافظتی استروژن از بیماری‌های قلبی قبل از یائسگی در امان هستند. البته این موضوع برای همه و همیشه صادق نیست. برای مثال، زنان مبتلا به دیابت قبل از یائسگی، نسبت به مردان در سنین مشابه، خطر ابتلا به بیماری قلبی را دارند، زیرا دیابت مانع اثر محافظتی استروژن خواهد شد.
نقش استروژن
گروهوی از هورمون‌های طبیعی در بدن استروژن بوده که سبب ایجاد ویژگی‌های زنانه در بدن خانم‌ها می‌شود. .یژگی هایی مانند تنظیم چرخه قاعدگی، ایجاد تمایز در اندام و … . استروژن در طول چرخه قاعدگی ترشح می‌شود. در اواسط این دوره غلطن این هورمون افزایش یافته که منجر به آزاد شدن تخمک می‌شود. استروژن در میان بافت‌های بدن و در کنار سلول‌ها گردش یافته و باعث انتقال پیام بین آن‌ها می‌شود. هورمون طبیعی استروژن، در طی دوران بارداری زن و از سن ۱۲ تا ۵۰ سالگی، تأثیر محافظتی بر سلامت قلب زنان دارد. با این حال، اثر محافظتی استروژن می‌تواند بسته به عوامل و شرایط مختلف تغییر کند.
قرص‌های ضد بارداری
به گروهی از داروهای خوراکی که معمولاً به شکل قرص بوده و برای پیشگیری از بارداری مصرف می‌شوند، گفته می‌شود. که یکی از پرطرفدارترین روش‌های جلوگیری از بارداری محسوب می‌شود. این قرص‌ها دارای انواع مختلفی به نام‌های تنسی، اچ دی، آل دی و … هستند. بنابر نوع هریک روش مصرفی هم کمی متفاوت خواهد بود.
قرص‌های پیشگیری از بارداری مدرن، بسیار ایمن‌تر از فرم‌هایی است که ده‌ها سال پیش استفاده می‌شد. در زنان زیر ۳۵ سال که سیگار نمی‌کشند، استفاده از قرص ضد بارداری فاکتور خطر بیماری قلبی و ابتلا به سکته را افزایش نمی‌دهد. با این حال، در برخی از زنان، قرص ضد بارداری خوراکی خطر ابتلا به فشار خون بالا و لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. فاکتور خطر بیماری قلبی افزایش می‌یابد اگر:
- سیگار بکشید
- فشار خون بالا داشته باشید
- سنتان بالای ۴۰ باشد
- دارای سایر فاکتور خطر بیماری قلبی و سکته باشید
- و یا مشکل لخته شدن خون را داشته باشید
عوارض کلی قرص‌های ضد بارداری
- سرطان
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- تأثیر بر غدد درون ریز و متابولیک بدن
بارداری
در طول نه ماه حاملگی، زنان ممکن است شرایط خاصی را تجربه کنند که فاکتور خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
پراکلامپسی
یک بیماری است که معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری شروع می‌شود. فاکتور خطر ابتلا به این بیماری در ارتباط با افزایش فشار خون و پروتئین در ادرار مادر است (پروتئین نشان می‌دهد که مشکل کلیه وجود دارد). اگرچه هیچ روش اثبات شده‌ای برای جلوگیری از پراکلامپسی وجود ندارد، اما اگر فشار خون بالا دارید یا قبل از بارداری چاق هستید، ممکن است مستعد ابتلا به این بیماری باشید.
دیگر فاکتورهای خطر عبارتند از:
- سنتان کمتر از ۲۰ باشد یا بالای ۴۱ سال سن داشته باشید
- بارداری بیش از یک کودک
- ابتلا به دیابت
- بیماری کلیوی
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس یا اسکلرودرمی
همه زنان باید در طول بارداری آزمایشات خود را به موقع انجام داده و تحت نظر باشند. فشار خون خودتان را دائماً بررسی کنید. بیماری پراکلامپسی تحت نظارت یک پزشک، قابل درمان است.
دیابت بارداری
در حال بارداری، بدن زن حامله باید انسولین بیشتری تولید کند؛ زیرا افزایش سطح هورمون‌های بارداری با توانایی بدن در مصرف انسولین در ارتباط است. اگر بدن زن نتواند انسولین اضافی را به اندازه کافی تولید کند، سطح قند خون آن ممکن است افزایش یابد و باعث ایجاد دیابت حاملگی شود. نشانه‌های هشدار دهنده‌ای وجود ندارد. بنابراین مهم است که زنان سطح گلوکز خون خود را به عنوان بخشی از مراقبت‌های قبل از زایمان بررسی کنند و همچنان در طول حاملگی خود تحت مراقبت باشند. دیابت بارداری می‌تواند فاکتور خطر ابتلای مادر و کودک به دیابت را در اوایل زندگی افزایش دهد. دیابت عامل خطر بیماری قلبی و سکته مغزی است.
خطر سکته مغزی مرتبط با بارداری
در هر مرحله از بارداری ممکن است سکته رخ دهد. زمان ریسک بالای اتفاق سکته، در طی زایمان و چند ماه اول پس از تولد است. این معمولاً نتیجه یک مشکل اساسی مانند وجود ناهنجاری رگ‌های خونی یا اکلامپسی است.
کاردیومیوپاتی پریپارتوم PPCM
یک نوع نادر از کاردیومیوپاتی است که در زنان باردار و مادران تازه فارغ شده، رخ می‌دهد و اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شود. بیماری PPCM قلب زنان را در زمان زایمان افزایش می‌دهد. این افزایش سایز عضله، قلب را تضعیف می‌کند و پمپاژ خون (خون رسانی به سایر نقاط بدن) را دشوارتر می‌کند. هنگامی که خون نمی‌تواند به اندازه کافی برای پشتیبانی از اندام‌های حیاتی گردش کند، می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
علل ابتلا به PPCM
علت دقیق ابتلا به این بیماری هنوز مشخص نیست. با اینحال پزشکان معتقدند که در طول بارداری که قلب باید بیشتر فعالیت کند تا خون بیشتری را پمپاژ کند تا به این وسیله اکسیژن و مواد غذایی لازم را به جنین هم برساند، در این شرایط تحت اضطرابی که مادر تحمل می‌کند و کار بیشتر قلب، کاردیومیوپاتی ایجاد می‌شود.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند؟
- افراد چاق
- مادرانی که دارای فشار خون بالا هستند
- کسانی که دارای سابقه بیماری قلبی هستند
- قند بالا در دوران بارداری
- حاملگی‌های چند قلویی
- استفاده از روش‌های مربوط به زایمان زودرس
- سوء تغذیه
علائم
- بالا رفتن ضربان قلب
- تنگی نفس
- تورم در ناحیه ساق پا یا مج
- شب ادراری
- داشتن تپش قلب
- خستگی بیش از حد
عوارض
- لخته شدن خون در ریه‌ها
- مرگ
- نارسایی احتقانی قلبی
- ریتم غیر طبیعی قلب
برای پیشگیری چه باید کرد؟
- رژیم غذایی کم چرب را رعایت کرد
- سیگار نکشید
- داشتن فعالین بدنی منظم
یائسگی
یائسگی زمانی که چرخه قاعدگی در زنان متوقف می‌شود، شروع می‌شود. فاکتور خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته پس از یائسگی افزایش می‌یابد. قبل و بعد از یائسگی ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- افزایش کلسترول خون
- افزایش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا کلسترول بد
- افزایش سطوح تری گلیسرید
- کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول خوب
- بالا رفتن مکرر فشار خون
- افزایش چربی مرکزی بدن، که می‌تواند برای بدن مضر باشد. زیرا ممکن است بیشتر در معرض لخته شدن خون و مشکلات قند خون باشد.
- علائمی نظیر عرق شدید یا اختلالات خواب
درمان جایگزین با هورمون
زنانی که در معرض هورمون استروژن قرار دارند، به منظور درمان جایگزین با هورمون (HRT) در معرض فاکتور خطر ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی بیشتر قرار دارند. در صورتی که از این روش درمانی استفاده می‌کنید لازم است که درباره شرتیط خود با متخصص صحبت کنید و برای بهبود وضعیت و پایداری آن از او مشورت بخواهید.
کلسترول
ممکن است که در جایی دیده یا خوانده باشید که استروژن طبیعی به حفظ سطح کلسترول در محدوده سالم، کمک می‌کند. پس از یائسگی، به خاطر کاهش سطح طبیعی استروژن، زنان بیشتر و بیشتر تمایل به تولید کلسترول بالا دارند. لازم است که با پزشک خود در مورد چگونگی کنترل کلسترول صحبت کنید.
تری گلیسرید
تری گلیسیریدها شایع‌ترین نوع چربی بدن هستند. سطح بالای تری گلیسیرید اغلب با سطوح بالاتری از کلسترول و LDL، سطوح پایین HDL و افزایش فاکتور خطر ابتلا به دیابت همراه است. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن تری گلیسیرید بالا ممکن است خطر بیماری قلبی و سکته را برای زنان افزایش دهد.
ایجاد تغییرات در شرایط زندگی برای حفظ سلامت قلب
خطر کلی بیماری قلبی یا سکته مغزی در زنان، توسط کلیه‌ی فاکتورهای خطرساز برای او تعیین می‌شود. شما می‌توانید برخی از این عوامل خطر را کنترل کنید، اما نه همه آن‌ها.
عوامل خطری که می‌توانید کنترل کنید عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- عدم فعالیت فیزیکی یا بی تحرکی
- اضافه وزن یا چاقی
عوامل خطری که شما نمی‌توانید کنترل کنید عبارتند از:
- سن
- جنسیت
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- قومیت و نژاد
زنان می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را از طریق:
- ترک سیگار و باقی ماندن در این وضعیت جدید
- دستیابی به یک وزن سالم و متناسب و حفظ آن
- انجام فعالیت بدنی؛ داشتن حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت فیزیکی هوازی با شدت متوسط تا شدید در هفته از لحاظ جسمانی
- حفظ فشار خون سالم از طریق تغییر شیوه زندگی (مانند افزایش فعالیت بدنی) و در صورت نیاز از طریق دارو
- خوردن یک رژیم غذایی سالم که دارای چربی پایین‌تر و فیبر بیشتری بوده و همین طور شامل غذاهای هر یک از چهار گروه غذایی است.
استفاده از داروها برای کاهش فاکتور خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی که پزشک شما ارائه می‌دهد، به عنوان مثال داروهایی برای فشار خون بالا، کلسترول خون بالا و دیابت یا داروهای دیگر مانند اسید استیل سالیسیلیک ASA که معمولاً به عنوان قرص آسپرین شناخته می‌شود.
