لخته شدن خون به چه علت بوده و باعث چه مشکلاتی می شود؟

هنگامی که قسمت های خاصی از خون شما غلیظ شود، باعث لخته شدن خون می شوند و یک توده نیمه جامد را تشکیل می دهند. این روند ممکن است، در اثر آسیب ایجاد شده باشد یا ممکن است گاهی اوقات در رگ های خونی رخ دهد که صدمات آشکاری ندارند.

پس از تشکیل این لخته ها، آن ها می توانند به قسمت های دیگری از بدن بروند و باعث آسیب شوند. شرایط جدی که با لخته شدن خون همراه است، شامل موارد زیر است:

 

• سندرم آنتی فسفولیپید
• تصلب شرایین / آترواسکلروز
• ترومبوز ورید عمقی (DVT)
• فاکتور V لیدن
• سابقه خانوادگی لخته شدن خون
• آریتمی قلب (مشکلات ریتم قلب)
• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• بیماری شریان محیطی
• پلی سیتمی ورا
• آمبولی ریوی (لخته شدن خون در شریان ریه)
• سکته مغزی
• عمل جراحی

 

 

کاهش خطر لخته شدن خون

عوامل زیادی می توانند منجر به لخته شدن بیش از حد خون شوند و در نهایت این موارد باعث محدود یا مسدود شدن جریان خون می شوند. لخته های خون می توانند به مغز، قلب، کلیه ها، ریه ها و اندام ها بروند. این جابه جایی لخته خون می تواند باعث حمله قلبی، سکته مغزی، آسیب به اندام های بدن یا حتی مرگ شود.

 

عوامل خطر می توانند شامل موارد زیر باشد:

• سیگار کشیدن
• اضافه وزن و چاقی
• بارداری
• استراحت طولانی در بستر به دلیل جراحی
• مدت طولانی نشستن مانند سفر با ماشین یا هواپیما
• استفاده از قرص های ضد بارداری یا جایگزینی هورمون درمانی
• سرطان

 

 

عوامل خطر ژنتیکی

عامل لخته شدن خون بیش از حد معمول، منبع ژنتیکی یا ارثی است و معمولاً به دلیل نقص ژنتیکی اتفاق می افتد. این نقص ها اغلب در پروتئین های مورد نیاز برای لخته شدن خون رخ می دهد. اگر کسی از اعضای خانواده شما سابقه لخته شدن خون دارد یا خودتان سابقه شخصی لخته شدن خون مکرر قبل از ۴۰ سالگی یا سقط جنین های غیر قابل توضیح دارید، به احتمال زیاد لخته شدن خون شما ناشی از عوامل ژنتیکی است. همچنین، بسیاری از بیماری ها و شرایط می توانند باعث لخته شدن بیش از حد خون یا افزایش انعقاد خون شوند. برخی از بیماری ها و شرایط به احتمال زیاد باعث ایجاد لخته در مناطق خاص بدن می شوند.

 

شرایطی که می تواند باعث لخته شدن بیش از حد خون در قلب و مغز شود:

 

آترواسکلروز

نوعی بیماری است که در آن ماده مومی به نام پلاک در عروق شما ایجاد می شود. با گذشت زمان، پلاک ها ممکن است شکسته شوند و یا باهم جمع شده و در محل آسیب، باعث بروز لخته شوند.

 

اسکولیت

نوعی اختلال است که باعث التهاب رگ های خونی بدن می شود. پلاک ها ممکن است به مناطقی که رگ های خونی آسیب دیده اند بچسبند و باعث ایجاد لخته شوند.

 

دیابت

خطر ایجاد پلاک در شریان ها را افزایش می دهد که می تواند باعث لخته شدن خون شود. این مسئله می تواند بسیار جدی و خطرناک باشد، زیرا تقریباً ۸۰ درصد افرادی که به دیابت مبتلا هستند سرانجام به دلایل مرتبط با لخته می میرند.

 

نارسایی قلبی

شرایطی است که در آن قلب آسیب دیده یا ضعیف می شود. هنگامی که قلب نمی تواند خون کافی را به اندام های بدن پمپ کند، نیاز های اندام ها تامین نمی شود و جریان خون کند می شود که این می تواند باعث ایجاد لخته شود.

 

فیبریلاسیون دهلیزی

شایع ترین نوع آریتمی یا ضربان قلب نامنظم است. فیبریلاسیون دهلیزی می تواند باعث شود خون در حفره های فوقانی قلب جمع شود و باعث تشکیل لخته شود.

 

اضافه وزن و چاقی

به وزن نامتعادل بدن اشاره دارد. این شرایط می تواند منجر به تصلب شرایین شود که خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد.

 

سندرم متابولیک

نام گروهی از عوامل خطرزا است که احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و سایر مشکلات سلامتی از جمله افزایش خطر ایجاد لخته های خون را افزایش می دهد.

 

مواردی که می توانند باعث افزایش لخته شدن خون شوند، چیست؟

 

ترومبوز ورید عمقی (DVT)

لخته های خون می توانند در رگ های عمیق اندام ها ایجاد شوند، این باعث بروز حالتی به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT) می شود.  DVT معمولاً روی رگ های عمیق پاها تأثیر می گذارد. لخته خون موجود در رگ عمیق می تواند از جریان خون جدا شده و از آن عبور کند. اگر لخته به ریه ها برود و جریان خون را مسدود کند باعث بروز وضعیتی به نام آمبولی ریوی می شود.

 

بیماری شریان محیطی (PAD)

باریک شدن شریان های محیطی که بیشتر در شریان های لگن و پاها وجود دارد را بیماری شریان محیطی (PAD) می نامند، این بیماری مشابه بیماری عروق کرونر (CAD) و بیماری شریان کاروتید است. هر سه این شرایط در اثر شریان های باریک و مسدود شده در مناطق مختلف بدن ایجاد می شوند. شریان های سخت شده (آترواسکلروز) در ناحیه شریان کرونر، خون رسانی به عضله قلب را محدود می کنند. بیماری شریان کاروتید به آترواسکلروز در رگ هایی که خون را به مغز می رسانند اشاره دارد.

 

آترواسکلروز

بیماری که در آن پلاک در دیواره شریان ایجاد می شود را آترواسکلروز می گویند. PAD معمولاً در اثر آترواسکلروز در عروق محیطی (یا مناطق بیرونی دور از قلب) ایجاد می شود. پلاک از رسوبات چربی ها، کلسترول و سایر مواد تشکیل شده است. تشکیل پلاک می تواند به اندازه ای بزرگ شود تا به طور چشمگیری جریان خون را از طریق شریان کاهش دهد. هنگامی که تشکیل پلاک شکننده یا ملتهب می شود، ممکن است پارگی کند و باعث تشکیل لخته خون شود. لخته ممکن است شریان را باریک تر یا آن را کاملاً مسدود کند.

 

داروها

داروها می توانند روند لخته شدن خون طبیعی بدن را مختل کنند. داروهای حاوی هورمون زنانه استروژن با افزایش خطر لخته شدن خون مرتبط هستند. نمونه هایی از داروهای حاوی استروژن شامل قرص های ضد بارداری و هورمون درمانی است.

 

عوامل دیگر

بسیاری از عوامل دیگر می توانند منجر به لخته شدن بیش از حد خون شوند، این عوامل شامل موارد زیر است:

 

سیگار کشیدن

خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد و باعث می شود پلاکت ها به هم بچسبند. استعمال دخانیات همچنین به پوشش رگ های خونی آسیب می رساند که می تواند باعث ایجاد لخته شود.

 

افزایش سطح هموسیستئین

مرتبط با خطر بالای بیماری عروقی است. افزایش سطح این ماده ممکن است به پوشش داخلی شریان ها آسیب برساند.

 

افزتیش پلاکت در بارداری

در دوران بارداری به دلیل افزایش پلاکت ها و فاکتورهای لخته شدن به احتمال زیاد در بدن زنان لخته خون ایجاد می شود. رحم همچنین می تواند رگ های کند کننده جریان خون را فشرده کند، این می تواند منجر به لخته شدن خون شود.

 

استراحت طولانی مدت

برای چند روز یا چند هفته در رختخواب ناشی از جراحی یا بیماری می تواند خطر لخته شدن خون بیش از حد را افزایش دهد.

 

قرص های ضد بارداری

استفاده از قرص های ضد بارداری یا جایگزینی هورمون درمانی می تواند جریان خون را کند کرده و باعث لخته شدن شود.

 

سرطان

برخی از  سرطان ها پروتئین هایی را که در لخته شدن خون نقش دارند را افزایش می دهند.

 

HIV

خطر لخته شدن خون در بیماران HIV که بیشترین عفونت را دارند، داروهای خاصی مصرف می کنند، بستری شده اند و یا ۴۵ سال دارند بیشتر از بقیه افراد است.

 

کم آبی بدن

شرایطی است که بدن شما به اندازه کافی مایعات ندارد. این وضعیت باعث تنگ شدن رگ های خونی و غلیظ شدن خون می شود و خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد.

 

پیوند

پیوند عضو و دستگاه های کاشته شده مانند کاتترهای وریدی مرکزی و شاخه های دیالیز.

 

جراحی

جراحی یا روش های انجام شده بر روی رگ های خونی ممکن است به دیواره رگ آسیب برسانند، این می تواند باعث ایجاد لخته های خونی شود.

 

بیشتر بدانید!

لخته شدن خون یک عملکرد طبیعی است که هنگام آسیب دیدگی رخ می دهد. زمانی که خراشیدگی روی سطح بدن شما ایجاد می شود موجب بروز خونریزی می گردد، در این حالت لخته های خونی مانع از دست دادن بیش از حد خون می شوند، اما گاهی اوقات لخته شدن خون می تواند عوارضی ایجاد کند.

گاهی اوقات یک لخته در رگ خونی شکل می گیرد. لخته ها حتی در صورت عدم آسیب دیدگی نیز می توانند اتفاق بیفتند. پس از بهبودی از آسیب دیدگی، لخته ها نمی توانند به طور خود به خودی از بین بروند. در صورت عدم کشف و درمان می توانند باعث ایجاد آسیب ها و عوارض جدی شوند.

برخی از عوارض می تواند جدی و حتی تهدید کننده زندگی باشند، به خصوص اگر لخته ای در رگ خونی ایجاد شود. درک علائم لخته شدن خون بسیار مهم است تا بتوانید قبل از بروز عوارض، درمانی را انجام دهید.

 

علائم لخته شدن خون

علائم لخته شدن خون شامل موارد زیر هستند، توجه داشته باشید که این علائم با توجه به محل ایجاد متفاوت اند:

 

بازو یا پا

• ورم
• درد
• دردهای ناگهانی
• گرما در یک نقطه

 

مغز

• تغییر در بینایی
• تشنج
• اختلال در گفتار
• ضعف
• تغییر در احساس صورت، بازو و پا یا یک طرف بدن

 

قلب

• تنگی نفس
• تعریق بیش از حد
• دردهای قفسه سینه که ممکن است از بازوی چپ کشیده شود.
• حالت تهوع
• سرگیجه

 

شکم

• درد جدی شکم
• اسهال
• استفراغ
• خون در استفراغ یا مدفوع

 

ریه

• دردهای شدید قفسه سینه
• سرفه با خون
• تعریق
• مشکل در تنفس
• تب
• نبض سریع
• سرگیجه