حمله قلبی – علایم ، نشانه ها و دلایل بروز آن

حمله قلبی هنگامی رخ می‌دهد که جریان خون حاوی اکسیژن به قلب مسدود شود و قلب نتواند اکسیژن دریافت کند. بیشتر حملات قلبی به علت بیماری‌های قلبی عروقی اتفاق می‌افتند و اغلب با افزایش چربی، کلسترول و سایر مواد تشکیل دهنده پلاک در شریان‌های قلب ایجاد می‌شوند.

جریان خون متوقف شده می‌تواند بخشی از عضله قلب را از بین ببرد.

نام‌های دیگر حمله قلبی

• انفارکتوس (انفاکتوس – آنفاکتوس) میوکارد – MI
• انفارکتوس حاد قلب – AMI
• سندروم حاد کرونری
• ترومبوز کرونر
• انسداد کرونر

اسپاسم عروق کرونر

یکی از دلایل شایع در حمله قلبی اسپاسم شدید عروق کرونر است. اسپاسم، در آن دسته از شریان‌های عروق کرونری اتفاق می‌افتد که تحت تاثیر آترواسکلروز قرار نگرفته‌اند و باعث قطع شدن جریان خون شریان می‌شود.

اسپاسم، ممکن است مربوط به دلایل زیر باشد:

• مصرف برخی داروها مانند کوکائین
• استرس یا درد احساسی
• قرار گرفتن در معرض سرمای شدید
• استعمال دخانیات

خطرات حمله قلبی

عوامل مختلفی می‌توانند خطر احتمال بروز بیماری قلبی عروقی – CHD – را افزایش دهند و باعث حمله قلبی شوند.

برخی از این عوامل قابل کنترل بوده و عبارتند از:

• استعمال دخانیات
• فشار خون بالا
• کلسترول خون بالا
• اضافه وزن و چاقی
• رژیم غذایی ناسالم
• عدم فعالیت بدنی معمول و طبیعی
• قند خون بالا به علت مقاومت به انسولین یا دیابت

برخی از عوامل غیر قابل کنترل عبارتند از:

• سن: خطر ابتلا به بیماری قلبی برای مردان، بعد از ۴۵ سال و برای زنان، بالای ۵۵ سال یا بعد از یائسگی افزایش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی
• پره اکلامپسی – Preeclampsia: این وضعیت می‌تواند در دوران بارداری پیشرفت کند. دو نشانه اصلی پره اکلامپسی، افزایش فشار خون و پروتئین بیش از حد در ادرار است. پره اکلامپسی با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی از جمله CHD، حمله قلبی، نارسایی قلبی و فشار خون بالا همراه است.

راه‌های پیشگیری از حمله قلبی

۱- تغییر در شیوه زندگی و سلامت قلب

یک شیوه زندگی سالم می‌تواند باعث جلوگیری از حمله قلبی شود و شامل خوردن غذای سالم و مناسب برای قلب، فعالیت جسمانی، ترک سیگار، مدیریت استرس و مدیریت وزن است.

۲- مراقبت‌های لازم

• دیابت یا قند خون بالا: اگر دچار دیابت هستید سعی کنید قند خون خود را از طریق رژیم غذایی و فعالیت بدنی کنترل کنید.
• کلسترول خون بالا: اگر رژیم غذایی مناسبی ندارید یا به اندازه کافی ورزش نمی‌کنید پزشک ممکن است داروهای استاتین را برای کاهش کلسترول تجویز کند.
• فشار خون بالا: پزشک ممکن است داروی کنترل فشار خون برایتان تجویز کند.
• بیماری شریانی: پزشک شما ممکن است عمل جراحی یا روش‌های دیگری را برای بهبود شریان‌های آسیب‌دیده توصیه کند.

۳- داشتن یک برنامه اورژانسی

در صورتی‌ که خودتان یا فرد دیگری در خانواده سابقه حمله قلبی دارد لیستی از داروهای لازم که باید استفاده شود و همچنین شماره تلفن‌ مکان‌های ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی را برای یک دوست یا یکی از اعضای خانواده یادداشت کرده و جلوی دید قرار دهید.

نشانه‌ها، علایم و عوارض بروز حمله قلبی

توجه به نکات زیر در این زمینه ضروریست:

• حمله قلبی می‌تواند به آرامی شروع شود و فقط درد و ناراحتی خفیف ایجاد کند. این علایم می‌تواند خفیف یا شدید و ناگهانی باشد و ممکن است چند ساعت طول بکشد.
• افرادی که قند خون بالا یا دیابت دارند ممکن است علایم بسیار خفیف داشته باشند.
• شایع‌ترین علامت در مردان و زنان، درد قفسه سینه یا ناراحتی است.
• زنان به احتمال زیاد دچار تنگی نفس، تهوع و استفراغ، خستگی غیرمعمول در روز و درد در پشت، شانه‌ها و فک می‌شوند.

برخی از افراد این نشانه‌ها را ندارند. حملات قلبی که بدون علایم یا با علایم بسیار خفیف رخ می‌دهند حملات قلبی خاموش نامیده می‌شوند.

۱‌- علایم مشترک حمله قلبی در مردان و زنان

از نشانه‌های شایع حمله قلبی در مردان و زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناراحتی یا درد قفسه سینه: بیشتر حملات قلبی باعث ناراحتی در مرکز یا سمت چپ سینه می‌شوند. این احساس ناراحتی معمولا بیشتر از چند دقیقه طول می‌کشد. این درد می‌تواند مانند سوزش سر دل و یا سوء هاضمه باشد.
• احساس ناراحتی یا درد در اعضا و اندام‌های فوقانی: ممکن است درد یا ناراحتی در یک یا هر دو دست، پشت، شانه، گردن، فک یا قسمت فوقانی معده باشد.
• تنگی نفس: ممکن است زمانی رخ دهد که در حال استراحت یا انجام فعالیت بدنی هستید و ممکن است همراه با درد یا ناراحتی قفسه سینه باشد.

‌۲- علایم بروز حمله قلبی

علایم و نشانه‌های حمله قلبی عبارتند از:

• احساس فشار یا خستگی در قفسه سینه یا بازوهایتان که ممکن است تا گردن، فک و یا پشت ادامه داشته باشد
• تهوع، سوء هاضمه، سوزش سر دل و یا درد شکمی
• تنگی نفس
• ضربان قلب ضعیف یا نامنظم
• عرق سرد
• خستگی
• سرگیجه

۳- علایم مختلف بروز حمله قلبی

همه افراد مبتلا به حمله قلبی علایم مشابهی ندارند. برخی افراد درد کم‌تری احساس می‌کنند حتی در بعضی افراد نشانه‌ای از حمله قلبی وجود ندارد.

برخی از انواع آن به‌ طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. بسیاری از مردم نیز مدت‌ها با این علایم، زندگی می‌کنند بدون آن‌که متوجه آن‌ها باشند.

معمولا اولین نشانه‌ای که بروز می‌کند احساس درد در قفسه سینه یا آنژین صدری است که با استرس ایجاد شده و با استراحت، کاهش می‌یابد.

آنژین، ناشی از کاهش موقت جریان خون به قلب است.

توقف ناگهانی قلبی زمانی رخ می‌دهد که اختلالات الکتریکی باعث اختلال در عملکرد پمپاژ قلب و موجب توقف جریان خون در بقیه اعضای بدن می‌شود.

تشخیص

EKG یک آزمون ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص داده و ثبت می‌کند. این آزمون نشان‌دهنده ثبات و نظم قلب است.

EKG همچنین قدرت و زمان سیگنال‌های الکتریکی که از هر قسمت قلب عبور می‌کند را ضبط می‌کند.

EKG می‌تواند آسیب‌های قلبی را که توسط بیماری‌های قلبی عروقی ایجاد شده‌است و همچنین علایم حمله قلبی قبلی یا فعلی را نشان‌دهد.

۲- تست خون

در طی حمله قلبی سلول‌های عضلانی قلب می‌میرند و پروتئین‌ها را به جریان خون منتقل می‌کنند. آزمایش خون می‌تواند مقدار این پروتئین‌ها را در جریان خون اندازه‌گیری کند.

سطح این پروتئین‌ها اگر بالاتر از حد طبیعی باشد حمله قلبی را نشان می‌دهد.

معمولا آزمایش خون شامل تروپونین، آزمون‌های CK، CK-MB و آزمایش‌های میوگلوبین سرم است. آزمایش‌های خون اغلب در طول زمان تکرار می‌شوند.

۳- آنژیوگرافی کرونر

آنژیوگرافی عروق کرونر یک آزمایش است که از رنگ و اشعه X ویژه‌ای برای نشان‌ دادن عروق کرونر استفاده می‌کند.

این آزمایش اغلب در حین یک حمله قلبی انجام می‌شود تا دلیل انسداد شریان‌های عروق کرونر را پیدا کنند.

درمان

۱- درمان سریع

• آسپرین برای جلوگیری از لخته شدن بیشتر خون
• نیتروگلیسرین برای کاهش حجم کارکرد قلب و بهبود جریان خون از طریق شریان‌های عروق کرونر
• درمان با اکسیژن
• درمان درد قفسه سینه

۲- داروهای ضدالتهاب

داروهای ترومبولیتیک یا لخته شدن خون برای حل کردن لخته‌های خونی که باعث مسدود شدن عروق کرونر می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این داروها باید در عرض چند ساعت پس از شروع علایم حمله قلبی مصرف شود.

۳- مداخله عروق کرونر زیرپوستی

مداخله کرونر پوستی یک روش غیر جراحی است که در آن سرخرگ‌های عروق کرونر مسدودشده یا تنگ را باز می‌کنند.

لوله‌ی نازک و منعطفی به نام کاتتر که بالونی در انتهای آن قرار دارد را وارد یک رگ خونی -معمولا در کشاله ران- می‌کنند. هنگامی‌که لوله در محل مناسب قرار گرفت، بالون واقع در انتهای کاتتر به فشردن پلاک و لخته موجود می‌پردازد. این عمل جریان خون در شریان‌ها را بازسازی می‌کند. درطول این روش پزشک ممکن است یک لوله مش کوچک به نام استنت stent را در شریان قراردهد.

استنت کمک می‌کند تا رگ‌های خونی را برای جلوگیری از انسداد در ماه‌ها یا سال‌ها پس از عمل باز نگه دارد.

۴- درمان‌های ساده برای جلوگیری از حمله قلبی

درمان‌های ساده‌ای که برای جلوگیری از حمله قلبی به‌ کار می‌روند عبارتند از:

• داروهای مناسب
• روش‌های درمان پزشکی مختلف
• تغییر سبک زندگی سالم قلب
• توانبخشی قلب

۵- داروهای مورد تجویز پزشک

پزشک ممکن است یک یا چند مورد از داروهای زیر را تجویز کند:

• مهارکننده‌های ACE: فشار خون پایین را مهار کرده و فشار وارده به قلب را کاهش می‌دهند. همچنین به تضعیف عضلات قلب کمک می‌کنند.
• داروهای ضد انعقاد: مانع ایجاد توده‌های پلاکت و لخته‌شدن خون می‌شوند. آسپیرین و کلوپیدوگرل، نمونه‌هایی از آن‌ها هستند.
• ضد انعقادها: باعث جلوگیری از لخته‌شدن خون در شریان‌ها می‌شوند.
• مسدودکننده‌های بتا: میزان کارکرد قلب را کاهش می‌دهند. همچنین برای از بین‌ بردن درد و ناراحتی در قفسه سینه، جلوگیری از حملات قلبی و درمان آریتمی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• داروهای استاتین: استاتین‌ها کلسترول خون را کاهش داده یا کنترل می‌کنند. با کاهش سطح کلسترول خون می‌توانید احتمال ابتلا به حمله قلبی یا سکته را کاهش دهید.

۶- تغییرات در شیوه زندگی و سلامتی

یکی از راه‌های درمان حمله قلبی ایجاد تغییر در شیوه زندگی است. پزشک معمولا موارد زیر را توصیه می‌کند:

• داشتن یک رژیم غذایی سالم
• رعایت وزن مناسب
• مدیریت استرس
• فعالیت بدنی مناسب
• ترک سیگار

با در نظر گرفتن این موارد و انجام آن‌ها می‌توانید از بروز حملات قلبی جلوگیری کنید.

۷- توانبخشی قلب

یکی دیگر از مواردی که ممکن است موردنظر پزشک باشد، توان‌بخشی قلب است که به بهبود بیمار پس از حمله قلبی و پیشگیری از حملات قلبی مجدد، کمک می‌کند.

توان‌بخشی قلبی، یک برنامه تحت نظارت پزشک است که به بهبود سلامت افراد مبتلا به مشکلات و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند و تقریبا همه افرادی که دچار حمله قلبی شده‌اند می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

توان‌بخشی شامل دو مرحله است:

۱- آموزش و مشاوره

۲- تمرینات ورزشی

بازگشت به فعالیت‌های عادی پس از یک حمله قلبی

بسیاری از مردم در معرض حمله قلبی قرار دارند و در عین حال زندگی فعالی دارند. اگر هنگام حمله قلبی سریعا درمان آن شروع شود می‌تواند آسیب رسیدن جدی به عضله قلب را کاهش دهد.

اگر پس از حمله قلبی از آسیب‌ رسیدن به قلب و سلامتی خود جلوگیری کنید و موارد لازم را رعایت کنید، شانس خود را برای بهبود کیفیت زندگی افزایش می‌دهید.

۱- پیگیری درمان

پس از بروز حمله قلبی به درمان بیماری‌های قلبی عروقی نیاز دارید تا از بروز حملات دیگر قلب جلوگیری شود. مواردی که پزشک توصیه می‌کند شامل:

• تغییر سبک زندگی
• مصرف دارو برای کاهش درد قفسه سینه، کنترل کلسترول خون بالا و کنترل عملکرد قلب
• مصرف داروهای ضد انعقاد مانند آسپیرین
• توان‌بخشی قلب

۲- بازگشت به فعالیت‌های عادی روزانه

پس از حمله قلبی افرادی که دچار درد یا ناراحتی در قفسه سینه یا مشکلات دیگر نمی‌شوند می‌توانند پس از چند هفته به‌ راحتی فعالیت‌های عادی خود را انجام دهند.

۳- اضطراب و افسردگی پس از یک حمله قلبی

پس از بروز یک حمله قلبی بسیاری از مردم درمورد حملات قلبی مجدد، نگران خواهند بود. گاهی اوقات احساس افسردگی می‌کنند و در تنظیم و ایجاد تغییرات در شیوه زندگی سابق خود مشکل دارند.

در این مورد صحبت کردن با یک مشاور می‌تواند به بهبود شخص کمک کند. پزشک ممکن است دارو یا روش‌هایی را توصیه کند که باعث افزایش کیفیت زندگی فردی شخص شود.

۴- خطر بروز حمله قلبی مجدد

اگر قبلا دچار حمله قلبی شده‌اید امکان بروز حملات بعدی وجود دارد. شناخت تفاوت بین آنژین و حمله قلبی مهم است.

آنژین، درد در قفسه سینه است که در افراد مبتلا به CHD رخ می‌دهد. درد ناشی از آنژین معمولا پس از عمل جراحی ایجاد می‌شود.

اما درد ناشی از حمله قلبی معمولا شدیدتر از درد ناشی از آنژین است. هنگام استراحت یا مصرف دارو، دردی در قلب احساس نخواهد شد.