توقف ناگهانی قلب | احیای قلبی که دچار ایست ناگهانی شده
توقف ناگهانی قلب، از دست دادن ناگهانی عملکرد قلب، تنفس و آگاهی است. این وضعیت معمولاً ناشی از اختلالات الکتریکی در قلب است که فعالیت پمپاژ آن را مختل میکند و جریان خون را به بدن متوقف میکند. توقف ناگهانی قلب از حمله قلبی متفاوت است، در این زمان جریان خون به بخشی از قلب مسدود میشود. با این حال، یک حمله قلبی گاهی میتواند یک اختلال الکتریکی ایجاد کند که منجر به توقف ناگهانی قلب میشود.
اگر بلافاصله درمان نشود، توقف ناگهانی قلب میتواند منجر به مرگ شود. با مراقبتهای سریع و مناسب، امکان زنده ماندن وجود دارد. احیاء قلب و عروق (CPR)، با استفاده از یک دستگاه defibrillator یا حتی فقط فشار آوردن به قفسه سینه، میتواند شانس زنده ماندن را تا زمانی که اورژانس برسد، افزایش دهد.
علائم توقف ناگهانی قلب
علائم و نشانههای توقف ناگهانی قلب فوری و شدید هستند و عبارتند از:
- سقوط ناگهانی
- قطع شدن تپش قلب
- نفس نکشیدن
- از دست دادن هوشیاری
گاهی اوقات علائم و نشانههای دیگر قبل از توقف ناگهانی قلب اتفاق می افتد. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس ناراحتی در قفسه سینه
- تنگی نفس
- ضعف
اما توقف ناگهانی قلب اغلب بدون هشدار رخ میدهد.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم زیر باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی در قفسه سینه
- تپش قلب
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- خستگی ناخواسته
- تنگی نفس
- خفگی
- سرگیجه
در صورت مشاهده و داشتن این علائم سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
با توقف ناگهانی قلب، کمبود اکسیژن خون میتواند در عرض چند دقیقه، باعث مرگ و یا آسیب مغزی شود. زمان برای افرادی که دچار ایست قلبی شدهاند، بسیار با اهمیت است. در صورت مشاهده افرادی که به ظاهر نمیتوانند نفس بکشند، موارد زیر را انجام دهید:
قبل از انجام CPR یا احیای قلبی، به سرعت تنفس را بررسی کنید. اگر فرد به طور معمول نفس نمیکشد، CPR شروع شود. به تعداد ۱۰۰ یا ۱۲۰ ضربه در دقیقه، حرکت فشار بر قفسه سینه را انجام دهید.
اگر آموزشهای لازم برای احیای قلب را ندیدهاید، فقط فشرده سازی قفسه سینه را انجام دهید. انجام این حرکات را تا زمانی که اورژانس از راه برسد، ادامه دهید.
دفیبریلاتورهای خارجی خودکار (AEDs) دستگاههای قابل حمل برای احیای قلبی، در بسیاری از نقاط، از جمله فرودگاهها و مراکز خرید در دسترس هستند. شما همچنین میتوانید یکی از آنها را در خانه داشته باشید.
علل توقف ناگهانی قلب
مشکلات ریتم قلب یا آریتمی قلب
ایجاد اختلال در فعالیت الکتریکی قلب که علت معمول آن اختلال قلبی است.
سیستم الکتریکی قلب، میزان و ریتم ضربان قلب را کنترل میکند. در صورت بروز مشکل، ضربان قلب میتواند خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم (آریتمی) شود. اغلب این آریتمی ها مختصر و بی ضرر هستند، اما برخی از انواع آنها میتوانند منجر به توقف ناگهانی قلب شود.
شایعترین آریتمی قلب در هنگام توقف ناگهانی قلب، آریتمی در حفره پایینی قلبی به نام بطن است. ضربههای الکتریکی سریع و بی ثبات باعث لرزش بی فایده بطن به جای پمپاژ خون (فیبریلاسیون بطنی) میشود.
شرایط قلبی که منجر به توقف ناگهانی قلب میشود
توقف ناگهانی قلب ممکن است در افرادی که دچار خستگی بی دلیل هستند، رخ دهد. با این حال، آریتمی های تهدید کننده زندگی، معمولاً در یک فرد مبتلا به بیماری قلبی، پیش از اتفاق افتادن، احتمالاً تشخیص داده میشوند.
این شرایط عبارتند از:
بیماری عروق کرونر
اغلب، موارد توقف ناگهانی قلب در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر اتفاق می افتد که در آن شریانهای قلبی به دلیل کلسترول بالا و رسوب پلاک، مسدود شدهاند و مانع جریان خون به سمت قلب میشود.
حمله قلبی
به علت بیماری شدید عروق کرونر اگر حمله قلبی رخ دهد، میتواند فیبریلاسیون بطنی و توقف ناگهانی قلب را ایجاد کند.
بزرگ شدن قلب (کاردیومیوپاتی)
این اتفاق با کشیده شدن، بزرگ شدن و ضخیم شدن ماهیچههای قلب همراه است. با غیرطبیعی شدن عضله قلب، وضعیت آریتمی رخ خواهد داد.
بیماری دریچههای قلبی
افتادگی یا مسدود شدن دریچههای قلب میتواند منجر به کشیدگی یا ضخیم شدن عضلات قلب شود. هنگامی که حفرههای قلبی به علت استرس ایجاد شده توسط یک دریچه یا مسدود شدن دریچهها افزایش یا تضعیف شود، خطر آریتمی قلب افزایش مییابد.
بیماری قلبی مادرزادی
هنگامی که اختلال ناگهانی قلبی در کودکان یا نوجوانان رخ میدهد، میتواند به علت نقص قلبی باشد که در هنگام تولد رخ داده است (بیماری قلبی مادرزادی). بزرگسالانی که به علت نقص مادرزادی جراحی انجام دادهاند، باز هم در معرض خطر توقف ناگهانی قلب قرار دارند.
مشکلات در فعالیت الکتریکی قلب
برخی از افراد به علت اختلال در دریچههای قلبی یا عضله قلب، دچار اختلالاتی در فعالیت الکتریکی قلب میشوند. این اختلالات معمولاً در ریتم اولیه قلب و طولانی شدن زمان انجام آنها اتفاق می افتد.
عواملی که باعث تشدید خطر توقف ناگهانی قلب میشود
از آنجایی که توقف ناگهانی قلب به طور معمول با بیماری عروق کرونر ارتباط دارد، عوامل مشابهی که خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را به وجود میآورند نیز میتوانند خطر ابتلا به توقف ناگهانی قلب را افزایش دهند. این شرایط شامل:
- سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- چاقی و اضافه وزن
- دیابت
- شیوه زندگی
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به توقف ناگهانی قلب را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه ایست قلبی و یا سابقه خانوادگی بیماری قلب
- سابقه حمله قلبی
- سابقه شخصی یا خانوادگی انواع دیگر بیماریهای قلبی، مانند اختلالات در ریتم قلب، نقصهای قلبی مادرزادی، نارسایی قلبی و کاردیومیوپاتی
- سن ؛ میزان بروز اختلالات ناگهانی قلبی با بالا رفتن سن، افزایش مییابد
- جنسیت؛ مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند
- استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین یا آمفتامین
- عدم تعادل غذایی، مانند سطح پتاسیم یا منیزیم
- اختلالات خواب یا آپنه خواب
- بیماری مزمن کلیوی
عوارض جانبی ناشی از توقف ناگهانی قلب
هنگامی که توقف ناگهانی قلب اتفاق می افتد، جریان خون کاهش مییابد و به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به بافت مغز، هوشیاری از دست میرود. اگر ریتم قلب به سرعت به حالت عادی باز نگردد، آسیب مغزی اتفاق می افتد و میتواند منجر به مرگ شود.
راههای جلوگیری از ابتلا به توقف قلب
ریسک توقف ناگهانی قلب را از طریق بررسیهای منظم، جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی و داشتن شیوه زندگی سالم کاهش دهید.
راههای تشخیص توقف ناگهانی قلب در آینده
در صورت رفع خطر ناشی از توقف ناگهانی قلب، پزشک سعی میکند علت ایجاد این بیماری را تشخیص دهد تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند. آزمایشاتی که پزشک ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر است:
الکتروکاردیوگرام (ECG)
در طول ECG، سنسورهایی (الکترودها) که میتوانند فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص دهند، به قفسه سینه و گاهی اندامهایی مانند دست و پا متصل میشوند. یک ECG میتواند اختلالات مربوط به ریتم قلب و یا الگوهای الکتریکی غیر طبیعی فعالیت قلبی، مانند فاصله طولانی بین دو موج QT، که خطر ابتلا به مرگ ناگهانی را افزایش میدهند، را تشخیص دهد.
آزمایش خون
با نمونه گیری از خون برای بررسی سطح؛
- پتاسیم،
- منیزیم،
- هورمونها
و سایر مواد شیمیایی که میتواند توانایی قلب شما را تحت تأثیر قرار دهد، استفاده میکنند. سایر آزمایشات خونی میتواند آسیبهای قلبی اخیر و حملات قلبی را نیز تشخیص دهد.
تستهای تصویربرداری
این تستها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
این به پزشک اجازه میدهد اندازه، شکل قلب و رگهای خونی آن را بررسی کند. این تست برای بررسی نارسایی قلبی مورد استفاده قرار میگیرد.
اکوکاردیوگرام
این آزمایش با استفاده از امواج صوتی برای تولید تصویری از قلب انجام میشود. در نتیجه از این تست برای ارزیابی؛
- میزان آسیب به بخشهای مختلف قلب در اثر حمله قلبی،
- علت دشواری در پمپاژ خون
- اختلال دریچههای قلبی
استفاده میشود. این تست به همراه تستهای دیگر، از جمله؛
- اسکن هستهای
- MRI
- CT اسکن
- کاتتریزاسیون قلب
میتوانند ظرفیت پمپاژ قلب را با اندازه گیری کسر تخلیه، تعیین کند. که یکی از مهمترین عوامل پیش بینی کننده خطر ابتلا به توقف ناگهانی قلب است. کسر تخلیه به میزان درصد خونی که در بطن بعد از هر پمپاژ قلبی پر میشود، گفته میشود.
کسر تخلیه طبیعی ۵۰ تا ۷۰ درصد است. یک کسر تخلیه کمتر از ۴۰ درصد، خطر ابتلا به توقف ناگهانی قلب را افزایش میدهد.
اسکن هستهای
این آزمایش، معمولاً با انجام آزمایش استرس، به شناسایی مشکلات جریان خون به قلب کمک میکند. مقدار کمی از مواد رادیواکتیو، مانند تالیوم، به جریان خون تزریق میشود. دوربینهای ویژه میتوانند مواد رادیو اکتیو را از طریق قلب و ریهها ردیابی کنند.
کاتتریزاسیون کرونری (آنژیوگرافی)
در طی این روش یک رنگ مایع به داخل رگهای قلب تزریق میشود و از طریق یک لوله طولانی و نازک (کاتتر) که به شریان موجود در بازو متصل است، وارد قلب میشود. همانطور که رنگ رگها را پر میکند، شریانها روی اشعه ایکس و فیلمبرداری قابل رویت هستند و مناطق انسداد را نشان میدهند.
در حالی که کاتتر در موقعیت قرار دارد، پزشک میتواند با قرار دادن استنت در محل مسدود شده، باعث رفع انسداد عروق کرونر شود.
درمان توقف ناگهانی قلب
توقف ناگهانی قلب نیاز به اقدام فوری برای بقا دارد.
CPR
انجام CPR بلافاصله، برای درمان توقف ناگهانی قلب بسیار مهم است. هدف از این کار کمک به اکسیژن رسانی به ارگانهای مختلف بدن است.
دفیبریلاسیون
مراقبتهای پیشرفته برای فیبریلاسیون بطنی، نوعی آریتمی که میتواند ناشی از توقف ناگهانی قلب باشد، معمولاً شامل انجام شوک الکتریکی به قلب از طریق دیواره قفسه سینه است. این روش، defibrillation نامیده میشود که به طور موقت باعث سرگیری ریتم طبیعی قلب و توقف آریتمی میشود.
Defibrillators ها برنامه ریزی شدهاند تا فیبریلاسیون بطنی را تشخیص دهند و در صورت لزوم شوک الکتریکی ایجاد کنند. این defibrillatorsهای قابل حمل معمولاً در مکانهای عمومی، از جمله:
- فرودگاهها،
- مراکز خرید،
- باشگاههای بهداشت،
- و مراکز اجتماعی در دسترس هستند.
در اتاق اورژانس
هنگامی که در اتاق اورژانس میروید، کارکنان پزشکی برای تثبیت وضعیت شما و درمان احتمالی حمله قلبی، نارسایی قلبی یا عدم تعادل الکترولیتی تلاش میکنند. حتی ممکن است داروهایی برای تثبیت ریتم قلبتان به شما داده شود.
درمان طولانی مدت توقف ناگهانی قلب
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروها
- استفاده از دستگاه شوک قلبی عروقی
- آنژیوپلاستی کرونر
- جراحی بای پس عروق کرونرف