فشار خون بالا در بارداری | جلوگیری و درمان
فشار خون بالا در بارداری اهمیت بیشتری دارد، زیرا سلامتی آنان و نوزادشان را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد. با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، تعداد زنان بارداری که فشار خون بالا دارند در سالهای اخیر تقریباً دو برابر شده است.
فشار خون بالا در بارداری حدوداً ۶-۸ درصد از زنان ۲۰-۴۴ ساله را تحت تأثیر قرار میدهد. در صورت عدم درمان، فشار خون بالا میتواند به عوارض جدی سلامت مادر، نوزاد یا هر دو آنها منجر شود. با این حال، در اکثر موارد، فشار خون بالا قابل پیشگیری و درمان است.
در این مقاله، ما انواع مختلفی از فشار خون بالا در زنان باردار، عوامل خطر و عوارض ناشی از فشار خون بالا و نحوه جلوگیری و درمان آن، در دوران بارداری را مورد بحث قرار خواهیم داد.
انواع فشار خون بالا در بارداری
با توجه به CDC، با اندازه گیری فشار خون، در صورتی که دستگاه فشار سنج عددی بیشتر یا برابر ۱۴۰/۹۰ میلی متر جیوه را نشان دهد، بیانگر ابتلای فرد به فشار خون بالا است.
زنان میتوانند یکی از سه نوع فشار خون بالا در بارداری را تجربه کنند:
- فشار خون مزمن
- فشار خون بالای بارداری
- پره اکلامپسی
یک فرد ممکن است فشار خون مزمن را قبل از بارداری داشته باشد، در حالی که فشار خون بارداری فقط در دوران بارداری رخ میدهد. با این حال، فشار خون بالا در زنان باردار ممکن است بعد از بارداری به دلیل فشارخون مزمن ادامه یابد.
پرفشاری خون مزمن
این نوع از فشار خون در زنان مبتلا به فشارخون مزمن یا فشار خون بالا، قبل از بارداری یا در نیمه اول یا ۲۰ هفته اول بارداری پیشرفت کرده است. این نوع فشار خون در زنان باردار ممکن است که به فشار خون مزمن با پره اکلامپسی تبدیل شود.
زنان با این وضعیت، دارای فشار خون بالا هستند و احتمالاً مقدار پروتئین غیر طبیعی را در ادرار دفع میکنند. وجود پروتئین در ادرار میتواند مشکلات کلیه را نشان دهد. زنان باردار در چنین مواقعی ممکن است تغییراتی در عملکرد کبد داشته باشند.
فشار خون حاملگی
فشار خون در زنان باردار فقط در دوران بارداری و بدون وجود پروتئین در ادرار یا تغییرات در عملکرد کبد اتفاق می افتد. زنان معمولاً این وضعیت را در نیمه دوم یا بعد از ۲۰ هفته اول بارداری مشاهده خواهند کرد.
این فرم فشار خون بالا به طور معمول موقت است و معمولاً پس از زایمان از بین برود. با این حال، این نوع میتواند، فشار خون بالا در زنان باردار را خطر ساز نماید.
در بعضی موارد، فشار خون بعد از بارداری افزایش مییابد و منجر به پرفشاری خون مزمن میشود.
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یک فشار خون بالا است که زنان میتوانند در دوران بارداری یا بعد از زایمان داشته باشند. این یک وضعیت جدی است که میتواند عواقب شدیدی داشته باشد.
این نوع از فشار خون در زنان باردار معمولاً در سه ماهه سوم رخ میدهد. به ندرت ممکن است که بعد از باداری رخ دهد، اما احتمال آن وجود دارد.
تشخیص پره اکلامپسی
- پزشکان پس از اندازه گیری فشار خون
- انجام آزمایش خون
- نمونه گیری از ادرار
پره اکلامپسی را تشخیص میدهند. زیرا زنان مبتلا به پره اکلامپسی خفیف ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند.
علائم پره اکلامپسی
اگر علائم پره اکلامپسی (یک نوع فشار خون بالا در بارداری) پیشرفت کند، میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- فشار خون بالا
- دفع پروتئین در ادرار
- تورم بیش از حد صورت و دست
- افزایش وزن به دلیل احتباس مایع
- سردرد
- سرگیجه
- تحریک پذیری
- تنگی نفس
- درد شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید
- حساسیت به نور
- پره اکلامپسی گاهی با تشنج همراه است که میتواند مرگبار باشد.
عوارض فشار خون حاملگی برای مادران
اگر فشار خون، بالا و یا کنترل نشده باشد، میتواند عوارض بدی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند.
فشار خون بالا در زنان باردار باعث میشود، زنان در معرض خطر بیشتری برای سلامتی خود بعد از زایمان قرار داشته باشند. طی مطالعات انجام شده، فشار خون بالا در حاملگی با افزایش خطر ابتلا به ؛
- بیماریهای ایسکمی قلبی
- انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی)
- نارسایی قلبی
- سکته ایسکمیک همراه است.
فشار خون بالا در زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی و مبتلا به دیابت مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت.
فشار خون بالا در زنان باردار و سندرم HELLP
یکی از عوارض پرفشاری خون، سندرم HELLP است. این سندرم حاوی مشکلات کبد، اختلالات خون ناگهانی و تهدید کننده زندگی است. پزشکان آن را یک نوع شدید پره اکلامپسی میدانند.
علت نام گذاری HELLP:
- H: همولیز یا تخریب گلبولهای قرمز
- E و L: افزایش آنزیمهای کبدی که نشانه آسیب کبدی است.
- L و P: کاهش تعداد پلاکتها؛ پلاکتها موادی هستند که باعث لخته شدن خون میشوند.
سایر عوارض ناشی از فشار خون بالا در بارداری عبارتند از:
- سکته مغزی
- انقباض جفتی؛ یک بیماری جدی پزشکی است که در آن جفت خیلی زود از دیواره رحم جدا میشود.
- زایمان زودرس و یا زایمان قبل از تاریخ موعد، که با نبود جفت مواد مغذی و اکسیژن کافی به نوزاد و مادر نمیرسد و سلامت آنها را به خطر میاندازد.
فشار خون بالا حاملگی و خطر ابتلای نوزاد به پرفشاری خون
- فشار خون بالا میتواند باعث زایمان زودرس شده و به دلیل اندازه کوچکتر از حد نوزاد، خطر مرگ نوزاد را افزایش دهد.
- فشار خون بالا روی رگهای خونی مادر نیز تأثیر میگذارد. که میتواند جریان مواد مغذی را از طریق جفت به کودک کاهش داده و باعث وزن کم کودک به هنگام تولد شود.
- زایمان زودرس به دلیل فشار خون بالا در زنان باردار میتواند عوارضی برای سلامتی نوزاد به دنبال داشته باشد. برای مثال تنفس دشوار باشد، اگر ریهها به طور کامل توسعه نیافته باشند.
علائم و نشانههای فشار خون حاملگی
انجمن قلبی آمریکا (AHA) فشار خون بالا را “قاتل خاموش” میداند، زیرا اکثر افراد مبتلا به آن علائمی را تجربه نمیکنند. این به این معنی است که یک فرد بدون دانستن آن، ممکن است فشار خون بالا داشته باشد.
اندازه گیری فشار خون بخش مهمی از مراقبتهای قبل از زایمان است. زیرا فشار خون بالا ممکن است در زنان قبل، در طول و حتی بعد از حاملگی پیشرفت کند.
مهم است که زنان به طور منظم بررسیهای قبل از زایمان را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که فشار خونشان و سایر نشانههای حیاتی در محدوده طبیعی قرار دارند و اگر شرایط غیر از این است، امکان درمان وجود داشته باشد.
همچنین، فشار خون در پاسخ به تغییرات کوچک در زندگی فرد، مانند:
- استرس
- رژیم غذایی
- ورزش
- کیفیت خواب
تغییر میکند. به همین دلیل بسیار مهم است که افراد به طور مرتب فشار خون خود را کنترل کنند.
عوامل خطر آفرین برای فشار خون بالا
عوامل خطرساز فشارخون بالا در زنان باردار و پره اکلامپسی عبارتند از:
- سابقه پره اکلامپسی
- پرفشاری خون پیش از آن
- دیابت بارداری
- داشتن دوقلوها یا سه قلو
- پیش بیماری کلیوی
- برخی از بیماریهای خود ایمنی
موارد زیر عوامل خطرزا برای فرد مبتلا جهت پیشرفت بیماری فشار خون بالا است:
- داشتن سابقه خانوادگی فشار خون بالا
- اضافه وزن داشتن
- سن
- داشتن کلسترول بالا
- فشار
- کشیدن سیگار
- ورزش نکردن و نداشتن فعالیت کافی
- بارداری در سنین بالا
- داشتن فشار خون بالا در دوران بارداری قبلی
درمان فشار خون حاملگی
زنان مبتلا به فشارخون مزمن باید در طول حاملگی خود، داروهای ضد فشار خون را ادامه دهند. با این حال، برخی از داروهای ضد فشار خون رایج برای زنان باردار مناسب نیستند. بنابراین پزشک متخصص قلب یا فوق تخصص اکو داروی دیگری را جایگزین آن میکند.
اگر فشار خون بالا در بارداری شدید باشد یا زنی مبتلا به پره اکلامپسی باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش فشار خون او تجویز کند و در صورت عدم رشد کافی نوزاد، به او نیز کمک کند. در اینگونه موارد، ممکن است زنان باردار برای مراقبت بیشتر بستری شوند.
پزشک ممکن است داروهای ضد انسداد مانند سولفات منیزیم را توصیه کند تا از تشنج در افراد مبتلا به فشار خون مزمن و پره اکلامپسی جلوگیری کند.
در بعضی موارد ممکن است پزشک زایمان زود رس را برای درمان توصیه کند. زمان زایمان زودرس بستگی به این دارد که وضعیت مادر چقدر شدید بوده و در چه مرحلهای از بارداری باشد.
زنان باردار باید در مورد کنترل فشار خون خود با کارشناس مربوطه مشورت کنند.
راههای جلوگیری از پیشرفت فشار خون بالا در بارداری
- انجام یوگا توسط زنان باردار
- ورزش منظم
- تغییر سبک زندگی ساده، مانند ورزش بیشتر و خوردن یک رژیم غذایی متعادل، میتواند به جلوگیری از فشار خون بالا کمک کند.
باید توجه داشته باشیم که برخی از عوامل خطر، مانند تاریخچه خانوادگی و تاریخچه حاملگی گذشته در کنترل فرد نیست. به همین دلیل، همه عوامل فشار خون بالا قابل پیشگیری نیستند.
برخی از راههای کاهش خطر ابتلا به فشار خون حاملگی عبارتند از:
- محدود کردن مصرف نمک
- مصرف زیاد آب
- داشتن رژیمی متعادل که غنی از غذاهای گیاهی و غذاهای کم فرآوری شده است
- انجام ورزش منظم
- انجام آزمایشات لازم قبل از تولد
- اجتناب از کشیدن سیگار و دود آن
متخصصان معتقدند که زنان باید به طور منظم غربالگری فشار خون را انجام دهند، به ویژه هنگامی که عوامل خطر را داشته باشند.
خلاصه
فشار خون بالا در بارداری در بعضی موارد میتواند خطرناک باشد. در صورت عدم درمان، فشار خون بالا میتواند به مادر و نوزاد او آسیب برساند. البته این امر همیشه به عواقب جدی برای سلامتی منجر نمیشود و گاهی اوقات پس از زایمان از بین میرود. فشار خون در بارداری به طور معمول قابل پیشگیری و درمان است.
