آخرین بروز رسانی در دسامبر 27, 2021
اکوکاردیوگرافی قلب یا اکو قلب، در اصل آزمایش بدون دردی است که به کمک امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب ارائه می‌کند. تصاویر بدست آمده اندازه و شکل قلب را نشان می‌دهد. همچنین این تصاویر نشان می‌دهند که حفره‌ها و دریچه‌های قلب تا چه میزان کارکرد مناسبی دارند.
اکوکاردیوگرافی قلب می‌تواند مناطقی از عضلات قلب را مشخص کند که به خوبی منقبض نمی‌شوند. مناطقی که به دلیل جریان خون ضعیف یا آسیب ناشی از حمله قلبی قبلی، انقباض مطلوبی ندارند. سونوگرافی داپلر که خود نوعی اکو به حساب می آید، نشان می‌دهد که چقدر خون در حفره‌ها و دریچه‌های قلب شما جریان دارد.
اکوکاردیوگرافی، لخته شدن خون احتمالی در داخل قلب، تجمع مایع در پریکارد (کیسه اطراف قلب) و مشکلات آئورت را تشخیص دهد. آئورت شریان اصلی است که خون غنی از اکسیژن را از قلب به سرتاسر بدن می‌رساند.
پزشکان همچنین از اکو برای تشخیص مشکلات قلبی در نوزادان و کودکان استفاده می‌کنند. ( انجام اکوی قلب در کودکان و نوجوان)
انواع تکنولوژی اکو در زندگی روزمره
انواع مختلفی از روش‌های اکوکاردیوگرافی (اکو) وجود دارد که همه این روش‌ها از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر متحرک استفاده می‌کنند. این همان فناوری است که به پزشکان اجازه می‌دهد نوزاد متولد نشده را در داخل رحم یک زن باردار ببینند.
شایان ذکر است که برخلاف اشعه ایکس و برخی آزمایشات دیگر، اکو شامل تابش اشعه خاصی نمی‌شود.
اکوکاردیوگرافی ترنس توراسیک (Transthoracic Echocardiography)
اکو ترنس توراسیک رایج‌ترین نوع آزمایش اکوکاردیوگرافی قلب است که روشی بدون درد و غیرتهاجمی به حساب می‌آید. منظور از غیرتهاجمی این است که هیچ جراحی انجام نمی‌شود و هیچ وسیله یا ابزاری به داخل بدن وارد نمی‌شود.
این نوع اکو شامل قرار دادن وسیله‌ای به نام مبدل (transducer) بر روی قفسه سینه است. این دستگاه امواج صوتی خاصی به نام اولتراسوند را از طریق دیواره قفسه سینه به قلب شما ارسال می‌کند. گوش انسان نمی‌تواند امواج اولتراسوند را بشنود.
در ادامه و زمانی که امواج اولتراسوند از ساختار قلب بازتاب می‌شود، یک کامپیوتر در دستگاه اکو آنها را به تصاویر روی صفحه تبدیل می‌کند.
استرس اکو (Stress Echocardiography)
در اصل اکو استرس به عنوان بخشی از تست استرس قلب انجام می‌شود. نحوه انجام تست به این شکل است که در طول تست استرس، فرد ورزش می‌کند یا دارویی مصرف می‌کند (که توسط پزشک داده شده است) تا قلبش سنگین‌تر از حالت معمولی کار کند. طی این فرآیند ضربان قلب افزایش می‌یابد. یک تکنسین ابتدا پیش از شروع تمرین و به محض پایان یافتن آن، از قلب تصاویری تهیه می کند.
برخی از مشکلات قلبی (مانند بیماری عروق کرونر قلب) به کمک این روش راحت‌تر تشخیص داده می‌شود. در واقع تشخیص آسان‌تر این نوع از بیماری‌ها در زمان افزایش ضربان قلب و فعالیت بیشتر این اندام امکان‌پذیر است.
اکوکاردیوگرافی از طریق مری | اکو مری (Transesophageal Echocardiography)
پزشک ممکن است برای دیدن آئورت و سایر قسمت‌های قلب، با استفاده از اکو استاندارد ترنس توراسیک مشکل داشته باشد. در این حالت او ممکن است اکو مری یا TEE را توصیه کند.
در طول این آزمایش، مبدل (transducer) به انتهای یک لوله انعطاف پذیر متصل می‌شود. لوله به سمت پایین گلو هدایت شده و به سمت مری (راهی که از دهان به معده منتهی می شود) می‌رود. انجام این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا تصاویر دقیق‌تری از قلب دریافت کند.
اکوکاردیوگرافی جنین (Fetal Echocardiography)
اکو جنین برای نگاه کردن به قلب نوزاد متولد نشده استفاده می‌شود. پزشک ممکن است این آزمایش را برای بررسی مشکلات قلبی نوزاد توصیه کند. در صورت توصیه، آزمایش معمولاً در هفته‌های 18 تا 22 بارداری انجام می‌شود. برای این آزمایش، مبدل (transducer) بر روی شکم زن باردار حرکت داده می‌شود.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی (Three-Dimensional Echocardiography)
یک پژواک سه بعدی (3D) تصاویر سه بعدی از قلب ایجاد می‌کند. این تصاویر دقیق نشان می‌دهد که قلب چگونه به نظر می‌رسد و کار می‌کند.
در طول اکو مری یا TEE، می‌توان از تصاویر سه بعدی به عنوان بخشی از فرآیند مورد نظر (انجام این نوع اکوها) استفاده کرد.
این روش کاربردهای خاص خود را دارد و پزشکان ممکن است از اکو سه بعدی برای تشخیص مشکلات قلبی در کودکان استفاده کنند. از سوی دیگر اکو سه بعدی برای برنامه ریزی و کنترل جراحی دریچه قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معایب و مزایای انواع روش‌های اکوکاردیوگرافی
بی‌شک تهیه تصاویر و ارائه داده‌های دقیق مزیت اصلی اکوکاردیوگرافی قلب است، اما این مزیت در کنار امن بودن استفاده از این روش مطرح است. به عنوان مثال اکوکاردیوگرافی ترنس توراسیک و جنین (اکو) هیچ خطری ندارند. این آزمایشات برای بزرگسالان، کودکان و نوزادان بی‌خطر است.
این در حالی است که اکوی مری(TEE) با برخی از خطرات همراه است. این خطرات شامل دارویی که برای کمک به آرامش تجویز می‌شود. برای مثال، ممکن است فرد بیمار واکنش بدی نسبت به دارو، مشکلات تنفسی و حالت تهوع (احساس بیماری در معده) داشته باشد.
حتی در مواردی این احتال وجود دارد که گلو تا چند ساعت پس از آزمایش درد داشته باشد. به ندرت، لوله مورد استفاده در طول TEE باعث آسیب‌های جزئی گلو می‌شود.
اکو استرس دارای خطراتی است، اما این خطرات مربوط به ورزش یا دارویی است که برای افزایش ضربان قلب مورد استفاده می‌گیرد و در اصل ارتباطی با خود اکوکاردیوگرافی قلب ندارد. عوارض جدی ناشی از تست استرس بسیار نادر است.
تشخیص عوارض قلبی در کرونا با اکوی قلب
بر اساس تحقیقات جدید منتشر شده، داده‌های تصویربرداری شده از اکوکاردیوگرافی قلب می‌تواند به پزشکان کمک کند تا عوارض طولانی مدت قلبی در بیماران بهبودیافته COVID-19 را تشخیص دهند.
یک گروه پژوهش از مؤسسه علمی San Raffaele، داده‌های اکوکاردیوگرافی ترنس توراسیک (TTE) را از 123 بیمار بهبود یافته COVID-19 مورد بررسی قرار دادند. همه بیماران در ابتدا از 3 مارس تا 13 مه 2020 در بیمارستان بستری بودند و بیماران در صورت مراجعه با سندرم حاد کرونری، کاهش عملکرد کلیه، فیبریلاسیون دهلیزی یا سابقه قبلی نارسایی قلبی از مطالعه خارج شدند.
نتایج بدست آمده حاصل از تلاش این گروه نشان می‌دهد که اکوکاردیوگرافی قلب می‌تواند نقش مهمی در شناسایی ناهنجاری‌های قلبی و انتخاب استراتژی درمانی مناسب برای بیماران تحت تأثیر این همه‌گیری مداوم داشته باشد.
منابع:
