آنژین یا درد قفسه سینه | علائم و نحوه درمان
آنژین همان درد قفسه سینه است که به صورت حمله قلبی، درد یا ناراحتی در قفسه سینه است و معمولاً از ۱ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. البته بنا به شرایط به دو نوع پایدار و ناپایدار تقسیم بندی شده است. که درمان هر یک با دیگری متفاوت بوده و روش دیگری برای درمان استفاده می‌شود.
آنژین و مواردی گفتنی در مورد آن
- آنژین به خودی خود بیماری نیست، بلکه نشانه بیماری قلبی است.
- حملاتی که آنژین ایجاد می‌کند، در نتیجه کاهش اکسیژن رسانی به قلب است.
- علائم آن تنگی و سختی در تنفس است.
- بنا به نوع آن درمان از تغییر در شیوه زندگی تا دارو متفاوت است.
تقسیم بندی انواع آنژین
آنژین پایدار یا مزمن
این نوع زمانی اتفاق می افتد که قلب به سختی کار می‌کند. مثلاً زمانی که فرد در حال ورزش است. در چنین حالتی برای اکسیژن رسانی زیاد به ماهیچه‌ها، فرد دچار تپش قلب می‌گردد. البته این ضربان بالا در نتیجه فعالیت بیشتر قلب برای جریان خون بیشتر است. یک الگوی منظمی که برای آن می‌توان پیش بینی کرد اینست که چه زمانی رخ می‌دهد. علائم و درد آن را به وسیله استراحت و دارو می‌توان کاهش داد. با استراحت ضربان قلب به حالت طبیعی برگشته و درد تسکین می‌یابد. البته داروها همم با کاهش فشارخون یا ضربان قلب همین نتیجه را در بردارند.
آنژین ناپایدار
این نوع از درد در قفسه سینه الگوی منظمی را پیروی نمی‌کند. حتی ممکن است زمانی که فرد در حال استراحت است، اتفاق بیوفتد. این نوع آنژین ناپایدار کمتر رایج بوده ولی جدی‌تر گرفته می‌شود. زیرا استراحت و دارو نمی‌تواند درد ناشی از آن را تسکین دهد. این نوع از آنژین می‌تواند نشان دهنده بروز حمله قلبی در آینده نزدیک از چند ساعت تا چند هفته باشد. در واقع یک نوع آلارم برای سلامتی محسوب می‌شود. که بهتر است جدی گرفته شده و سریعاً به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه شود.
آنژین واژینال
این نوع از انواع آنژین بسیار نادر است. می‌تواند به هنگام استراحت و بدون هیچ گونه بیماری عروق کرونری قبلی اتفاق بیفتد. این آنژین معمولاً به دلیل تنگ شدن غیر طبیعی شریان و کاهش جریان خون به قلب به وجود می‌آید. با دارو می‌توان درد ناشی از این نوع را رفع نمود.
علائم و نشانه‌های کلی آنژین
این درد معمولاً در ناحیه قفسه سینه احساس می‌شود:
- حس فشردگی و فشار در ناحیه سینه
- سنگین بودن
- سفت شدن
- سوزش یا درد در سراسر قفسه سینه، معمولاً پشت قفسه سینه شروع شده و بیشتر حس می‌شود.
- این درد به تدریج به سمت گردن، فک، بازوها، شانه‌ها، گلو، پشت و حتی دندان‌ها گسترش می‌یابد.
همچنین بیماران ممکن است علائم زیر را هم احساس کنند:
- سوءهاضمه
- سوزش سردل
- ضعف
- تعریق
- حالت تهوع
- گرفتگی
- تنگی نفس
آنژین پایدار معمولاً مدت کوتاهی، طی چند دقیقه اتفاق می افتد و مانند سوءهاضمه احساس می‌شود. آنژین ناپایدار در زمان استراحت هم اتفاق افتاده و با گذشت زمان می‌تواند درد آن بدتر شود. آنژین واژینال هم ممکن است در زمان استراحت باشد و معمولاً شدیدتر از حالت‌های قبلی اتفاق می افتد.
درمان درد قفسه سینه یا انواع آنژین
آنژیوپلاستی بالون
درمان آنژین به منظور کاهش درد، جلوگیری از علائم و جلوگیری یا کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی یا بیماری قلبی است. داروها، تغییرات شیوه زندگی و روش‌های پزشکی و جراحی نیز ممکن است برای درمان مورد استفاده قرار گیرند.
- تغییرات شیوه زندگی که معمولاً توصیه شده
- اجتناب از دخانیات و سیگار کشیدن
- کنترل وزن متناسب
- بررسی مرتب میزان کلسترول خون
- استراحت کافی
- اجتناب از پرخوری و وعده‌های غذایی سنگین (پرنمک، چرب و کلسترول دار)
- یادگیری نحوه مقابله با اضطراب و کنترل استرس
- خوردن میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، محصولات لبنیات کم چرب و بدون چربی، گوشت و ماهی
درمان با دارو
نیترات‌هایی مانند نیتروگلیسیرین اغلب برای آنژین واژینال تجویز می‌شود. نیترات از گشادی عروق خونی جلوگیری کرده و در نهایت حملات آنژین را کاهش می‌دهد.
داروهای دیگر:
- مسدودکننده‌های بتا
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم
- آنژیوتانسین پوشش آنژیم مهارکننده
- داروهای خوراکی ضد پلاکت
- ضد انعقاد
داروهای فشارخون بالا ممکن است برای درمان آنژین صدری تجویز شوند. این داروها برای کاهش فشارخون و میزان کلسترول تولید شده و سرعت ضربان قلب را کاهش می‌دهند. اینگونه داروها با گشاد کردن رگ‌ها باعث کاهش جریان خون شده و از تشکیل لخته‌های خون درون شریان جلوگیری می‌کنند.
در برخی موارد هم که پزشک متوجه شود، بیماری شما با دارو تسکین نمی‌یابد، درمان از طریق جراحی برای آنژین را ضروری دانسته و توصیه می‌کند. در این حالت متخصص قلب ممکن است آنژیوپلاستی را توصیه کند. تجویز بای پس عروق کرونر یکی دیگر از روش‌های استاندارد است. در جراحی ممکن است با استفاده از بالون که به کمک رگ دیگری که به یکی از رگ‌های دست یا کشاله ران پیوند شده، را وارد رگ مسدود شده می‌کنند. بالون با قرار گیری در قسمت مسدود شده موجب گشادی رگ گشته و جریان خون را آزاد می‌کند. شریان‌های تنگ شده در قلب که با بالون رفع نمی‌گردند، با استفاده از یک شریان سالم یا ورید از بخش دیگری از بدن جایگزین می‌شوند.
علل ایجاد کننده بیماری آنژین
آترواسکلروز (ایجاد پلاک در اطراف دیواره شریان)
شایع‌ترین علل آنژین، آترواسکلروز است. آنژین اغلب نتیجه‌ای از بیماری قلبی عروقی است. عروق کرونر، قلب را با خون غنی از اکسیژن تأمین می‌کند. هنگامی که کلسترول، رسوب کلسیم و پلاک‌های سخت در دیواره شریان می‌چسبند، دیواره‌ها ضخیم می‌گردند. در نتیجه سرخرگ کوچک‌تر می‌شود.
با توجه به اینکه شریان‌ها بیش از حد باریک هستند، رسیدن خون غنی از اکسیژن به عضله قلب را دشوار می‌کند. سیگار کشیدن، سطح بالای چربی یا قند خون باعث ایجاد پلاک‌ها شده و باعث آسیب به شریان‌ها می‌شوند. در واقع قند و چربی اضافی در داخل عروق رسوب می‌کند.
این پلاک‌ها رگ‌ها را باریک نموده و باعث لخته شدن خون و انسداد رگ‌ها می‌شوند. بنابراین حملات آنژین صدری، که نتیجه کاهش اکسیژن رسانی به قلب در اثر کاهش فشار خون است، بروز می‌یابد.
عوامل مؤثر ایجاد کننده آنژین:
- تمرین فیزیکی زیاد
- استرس عاطفی شدید
- وعده غذایی سنگین
- قرار گرفتن در معرض دمای شدید
- سیگار کشیدن
- تنگی دریچه آئورت
- کم خونی
- بزرگ شدن قلب در اثر فشارخون بالا در دراز مدت
آنژین اغلب به علت لخته شدن خون است که به طور جزئی یا به طور کامل یک شریان را مسدود می‌کند. انسداد بزرگتر ممکن است به حمله قلبی نیز منجر شود. از آنجا که لخته‌های خون تشکیل، انحلال و دوباره تشکیل می‌شود، آنژین می‌تواند با هر انسداد رخ دهد و دوباره برطرف شود.
آنژین ممکن است زمانی اتفاق افتد که یک شریان در معرض اسپاسم قرار بگیرد. در این صورت است که موجب سفت شدن و تنگ شدن رگ می‌شود و در نهایت باعث لخته شدن خون می‌گردند. این موضوع می‌تواند ناشی از قرار گرفتن در معرض سرما، استرس، دارو، مصرف سیگار یا کوکائین باشد.
برخورد پزشک عمومی با این بیماری چگونه است؟
پزشک عمومی عوامل خطر را شناسایی کرده و آن‌ها را کم می‌کند. برای مثال در صورتی که غشار خون یا کلسترول بیمار بالا باشد، با استفاده از دارو سعی می‌کند آن را کاهش دهد.
داروهایی مناسب برای تسکین درد بیمار تجویز می‌کند.
در صورتی که شرایط را حاد تشخیص دهد، از بیمار می‌خواهد که به پزشک متخصص مراجعه نماید.
نحوه تشخیص آنژین
تشخیص درست این بیماری مهم است؛ زیرا می‌تواند احتمال حمله قلبی را پیش بینی نموده و زودتر از بروز آن جلوگیری نمایند. روند تشخیص آنژین ابتدا با معاینه فیزیکی آغاز می‌شود و سپس در مورد علائم، عوامل خطرساز و سابقه پزشکی خانواده بیمار سؤال می‌شود.
البته برخی بیماری‌ها هم علائمی مشابه آنژین دارند. آسم که یکی از این بیماری‌ها است، در اثر تمرین زیاد ایجاد شده ولی معمولاً با صدای خس خس همراه است.
در صورتی که پزشک مشکوک به آنژین باشد آزمایش‌هایی را هم برای بیمار توصیه می‌کند:
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب
در این روش فعالیت الکتریکی قلب به صورت امواجی که حاصل هر دوره قلبی است بر روی کاغذ ثبت می‌شود. این کار را از طریق الکترودهایی که به قفسه سینه متصل می‌شوند انجام می‌دهند. با اتصال الکترودها به قفسه سینه، هر فعالیت الکیتریکی ثبت می‌شود. فعالیت الکتریکی قلب شامل انقباض دهلیزها، انقباض بطن‌ها و بازگشت قلب به حالت آرامش است. در نتیجه این تست به سادگی می‌تواند کمبود اکسیژن رسانی به قلب را با ایجاد نوسانی در این امواج، تشخیص دهد.
تست استرس
زمانی که بیمار در حال فعالیت بدنی است این تست صورت می‌گیرد و طی آن فشار خون و فعالیت الکتریکی قلب را ارزیابی می‌کنند.
اشعه ایکس قفسه سینه
با استفاده از اشعه می‌توانند ساختار درونی قفسه سینه را ببینند.
آزمایش خون
با استفاده از آزمایش خون میزان چربی، کلسترول، قند و پروتئین‌ها را بررسی می‌کنند.
عوامل ایجاد کننده و تشدیدکننده آنژین
افرادی که در معرض خطر بالایی از بیماری عروق کرونری هستند، در معرض خطر ابتلا به آنژین هم قرار دارند.
عواملی مانند:
- سطح کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- دیابت
- اضافه وزن و چاقی
- سندرم متابولیک
- شیوه زندگی کم تحرک
- سن بالای ۴۵ سال برای مردان و ۵۵ سال برای خانم‌های دارای سابقه بیماری قلبی اولیه
آنژین angina or chest pain را می‌توان با تغییر سبک زندگی و درمان شرایط مرتبط که موجب تشدید علائم آنژین می‌شوند، کنترل کرد یا از آن جلوگیری نمود. در صورتی که فشارخون بالا یا دیابت دارید، سعی کنید که تمامی نکات مربوط به آن را رعایت کرده و برای آن می‌توانید از پزشک هم مشاوره بگیرید.
