آنوریسم آئورت شکمی | جلوگیری از خونریزی داخلی
آنوریسم آئورت شکمی در واقع انسدادی بزرگ در قسمت پایین رگ اصلی بدن یعنی آئورت است که خون را به همه قسمتهای بدن منتقل میکند. آئورت از قلب به وسیله مرکز قفسه سینه و شکم در سراسر بدن منشعب میشود. آئورت بزرگترین رگ خونی در بدن است، بنابراین آنوریسم آئورت شکمی پاره میتواند باعث خونریزی تهدید کنندهای برای ادامه روند زندگی و حیات شود. بسته به اندازه آنوریسم و سرعت پیشرفت آت، درمان از حالت انتظار و مراقبت تا جراحی اضطراری متفاوت است.
علائم آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم آئورت شکمی اغلب به آرامی و بدون علائمی رشد میکند و باعث میشود که تشخیص آن دشوار باشد. بعضی از آنوریسم ها هرگز از بین نمیروند. بسیاری از زمان ایجاد در مرحلهای کوچک میمانند ولی برخی با سرعت زیادی پیشرفت میکنند.
در صورت پیشرفت این بیماری علائمی مشابه آنچه در پایین گفته میشود را خواهید داشت:
- درد عمیق و مداوم در شکم یا در سمت شکم
- درد پشت
- احساس ضربان و پالس در نزدیکی شکم
چه زمانی برای آنوریسم باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد دارید، به خصوص اگر درد ناگهانی و شدید باشد، باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
علل ایجاد انسداد در آئورت شکمی
آنوریسم میتواند در هر کجای شریان آئورت توسعه یابد، اما اکثر آنوریسم های آئورتی معمولاً در نواحی از این شریان بزرگ که در شکم است، به وجود میآیند. تعدادی از عوامل میتوانند در ایجاد یک آنوریسم آئورت نقش داشته باشند، از جمله:
سخت شدن شریانها (آترواسکلروز)
آترواسکلروز هنگامی رخ میدهد که چربیها و سایر مواد روی دیواره رگ خونی رسوب میکنند.
فشار خون بالا
فشار خون بالا میتواند به دیوارههای آئورت آسیب رسانده و آن را تضعیف کند.
بیماریهای خونی ریوی
اینها بیماریهایی هستند که باعث ایجاد التهاب در رگهای خونی میشوند.
عفونت در آئورت
به ندرت، یک عفونت باکتری یا قارچی ممکن است باعث ایجاد آنوریسم آئورت شکم شود.
تروما
به عنوان مثال، بودن در یک تصادف اتومبیل میتواند باعث ایجاد آنوریسم آئورت شکم شود.
فاکتورهای خطرساز آنوریسم آئورت
عوامل خطر آنوریسم آئورت شکمی عبارتند از:
استفاده از تنباکو
سیگار کشیدن قویترین عامل خطر است. این میتواند دیوارههای آئورت را تضعیف کند و خطر ابتلا به آنوریسم آئورت را افزایش دهد و باعث از بین رفتن آن شود. هر چقدر مصرف تنباکو در فردی بیشتر باشد، احتمال ابتلای فرد به آنوریسم آئورت شکمی بیشتر است.
سن
این نوع آنوریسم ها اغلب در افراد ۶۵ سال و بالاتر دیده میشود.
جنسیت
این بیماری در مردان شایعتر از زنان است.
رنگ پوست
سفید پوستان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
سابقه خانوادگی
داشتن سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد.
سایر آنوریسم ها
داشتن بیماری آنوریسم در یکی دیگر از رگهای خونی بزرگ، مانند آئورت پشت زانو یا آئورت در قفسه سینه، ممکن است خطر ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی را افزایش دهد.
عوارض جانبی ناشی از انسداد آئورت شکم
پارگی یک یا چند لایه سلولی آئورت، یکی از عوارض مهم این بیماری است. پارگی میتواند خطر ایجاد خونریزی داخلی را افزایش دهد. به طور کلی، هر چقدر آنوریسم بزرگ باشد سریعتر رشد کرده و احتمال پارگی بیشتر خواهد شد.
علائم و نشانههای آنوریسم آئورت میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ناگهانی، شدید و مداوم شکم یا پشت، که میتواند به عنوان یک احساس پریشانی توصیف شود.
- فشار خون پایین
- ضربان سریع
آنوریسم آئورت همچنین شما را در معرض خطر ابتلا به لخته شدن خون در منطقه مسدود شده قرار میدهد. اگر لخته خون ناشی از پارگی بخشی از و یک رگ خونی را در جایی از بدن شما متوقف کند، میتواند درد و یا جریان خون را به پاها، انگشتان پا، کلیهها یا ارگانهای شکمی متورم کند.
جلوگیری
برای جلوگیری از آنوریسم آئورت یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری و بدتر شدن، موارد زیر را انجام دهید:
- از تنباکو استفاده نکنید. سیگار را ترک کرده و در معرض دود قرار نگیرید.
- رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوههای تازه و غنی از انواع مغزها که چربی کمی داشته و همینطور کم نمک است، داشته باشید. اجتناب از چربی اشباع، چربی ترانس و محدود کردن نمک.
- فشار خون و کلسترول را
تحت کنترل خود نگه دارید. اگر پزشک دارویی تجویز کرده است، آنها را به طور منظم و مرتب مصرف کنید. - ورزش منظم داشته باشید. سعی کنید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت هوازی متوسط داشته باشید. در مورد اینکه چه نوع فعالیتهایی برای شما مناسب است با پزشک خود صحبت کنید.
اگر در معرض خطر ابتلا به آنوریسم آئورت باشید، ممکن است پزشک اقدامات دیگری مانند داروهایی برای کاهش فشار خون و کاهش استرس در شریانهای ضعیف را توصیه کند.
نحوه تشخیص بیماری آنوریسم
آنوریسم آئورت شکمی اغلب در معاینه به علت دیگری یا در طول آزمایشهای معمول پزشکی مانند سونوگرافی قلب یا شکم تشخیص داده میشود.
برای تشخیص آنوریسم آئورت شکمی، پزشکان سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار را بررسی و معاینه فیزیکی انجام میدهند. اگر پزشک تشخیص دهد که مبتلا به این بیماری هستید، به آزمایشهای تخصصی مانند موارد زیر میتواند، برای تأیید تشخیص خود استفاده کند.
سونوگرافی شکم
این تست بیشتر برای تشخیص آنوریسم آئورت شکمی استفاده میشود. بیمار روی تخت دراز میکشد در حالی که تکنسین یک مبدل را در اطراف شکم حرکت میدهد. این سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی برای ارسال تصاویر به صفحه کامپیوتر انجام میشود.
سی تی اسکن
این تست بدون درد میتواند، اطلاعات دقیقی از آنوریسم آئورت شکمی در اختیار پزشک قرار داده و او بتواند اندازه و شکل آنوریسم را ببیند. در طی یک سی تی اسکن، بیمار روی یک میز که به درون دستگاهی برده میشود، دراز میکشد. سی تی اسکن با استفاده از پرتو X تصاویری مقطعی از بدن تهیه میکند. کارشناسان با استفاده از رنگ کنتراست تزریق شده به رگهای خونی میتوانند شریانهای موجود در تصاویر حاصل از سی تی اسکن را مشاهده کنند.
MRI
در این آزمون، شما روی میز متحرک قرار میگیرید که به درون دستگاه وارد میشود. MRI با استفاده از یک میدان مغناطیسی و پالس اموج رادیویی تصاویری از بدن شما تهیه میکند. ممکن است یک رنگ به رگهای خونی تزریق شود تا آنها بیشتر قابل مشاهده (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی) شوند.
غربالگری برای آنوریسم آئورت شکمی
مرد بودن و مصرف سیگار به طور قابل توجهی خطر ابتلا به آنوریسم شکمی را افزایش میدهد. پیشنهادات غربالگری متفاوت است، اما به طور کلی:
مردان ۶۵ تا ۷۵ ساله که سیگار میکشند باید یک سونوگرافی شکمی داشته باشند.
برای مردان ۶۵ تا ۷۵ ساله که هرگز سیگار نکشیدند، پزشک نیاز به سونوگرافی شکمی را، معمولاً بر اساس عوامل خطر دیگر، مانند سابقه خانوادگی بیماری آنوریسم، تصمیم میگیرد. شواهد کافی برای تعیین اینکه آیا زنان ۶۵ تا ۷۵ ساله که هرگز سیگار نکشیدن یا سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی را ندارند، برای بروز انقباض آئورت شکمی شکایت دارند، وجود ندارد.
درمان بیماری
هدف از درمان بیماری چه با نظارت و چه با جراحی پزشکی، جلوگیری از انقباض آنوریسم است. استفاده از هر یک از روشهای درمانی بستگی به اندازه آنوریسم آئورت و سرعت پیشرفت آن دارد.
نظارت پزشکی
پزشک شما ممکن است این گزینه را توصیه کند اگر آنوریسم شکمی کم است و علائمی ندارد. قرار ملاقاتهای منظم برای بررسی اینکه آیا آنوریسم در حال رشد است و درمان برای مدیریت بیماریهای دیگر، نظیر فشار خون بالا که میتواند انقباض را بدتر کند، قرار میگیرد.
به احتمال زیاد شما نیاز به آزمایشات تصویربرداری منظم برای بررسی اندازه آنوریسم دارید. انتظار میرود در سونوگرافی شکمی حداقل شش ماه پس از ایجاد آنوریسم، این بیماری تشخیص داده شود و به عنوان پیگیری بیماری به طور منظم انجام شود.
عمل جراحی
جراحی معمولاً زمانی که آنوریسم بزرگ شده باشد و یا به سرعت رشد کند، توصیه شود. همچنین ممکن است پزشک جراحی را زمانی که علائمی مانند درد معده دارید و یا آنوریسم نشتی دارد، نیز توصیه کند. بسته به چندین عامل، از جمله محل و اندازه آنوریسم، سن و سایر شرایطی که دارید، گزینههای جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی شکم باز
این جراحی شامل حذف بخش آسیب دیده از آئورت و جایگزینی آن با یک لوله مصنوعی است که به محل پیوند میشود. بازیابی کامل ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
جراحی آندواسکولار
این روش کمتر تهاجمی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. پزشکان یک پیوند مصنوعی را به انتهای یک لوله نازک (کاتتر) وصل میکنند و از طریق شریانی در پا به آنوریسم نزدیک میکنند.
جراحی آندواسکولار گزینهای، برای حدود ۳۰ درصد افراد مبتلا به آنوریسم است. پس از جراحی ، به منظور اطمینان از این که شریان خونریزی نداشته باشد، به آزمایشات تصویربرداری منظم نیاز خواهید داشت.
نتیجه درمانی برای هر دو جراحی آندواسکولار و باز مشابه است.
شیوه زندگی و درمان خانگی
برای آنوریسم آئورت شکمی، پزشک شما احتمالاً پیشنهاد میکند که از جراحی سنگین و فعالیت بدنی قوی جلوگیری کنید تا مانع افزایش فشار خون شوید، که میتواند فشار بیشتری بر روی آنوریسم ایجاد کند.
استرس میتواند فشار خون را بالا ببرد، بنابراین از درگیری و شرایط استرس زا دوری کنید. اگر تجربه عاطفی تلخی دارید با پزشک خود درمیان گذاشته و با داروها سطح فشار خون خود را کنترل کنید.
ورزشهای هوازی متوسطی در طول هفته داشته باشد.
از رژیم غذایی که سرشار از سبزیجات و میوههای تازه است و همچنین کم چرب و کم نمک استفاده کنید تا بتوانید سطح کلسترول، فشار خون، دیابت و حتی وزن خود را در حد متعادل نگه دارید.
